(Görüş, ayrıntılar ve grafik eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 15 Şubat (Reuters) - İşsizlik oranı Kasım'da yaklaşık iki yılın en yüksek seviyesine çıkarken, bu haftaki sanayi üretimi ve perakende hacmi endeksi gibi öncü göstergelerin ardından oluşan ekonominin yılın son çeyreğinde beklenenin üzerinde daralabileceği endişelerini teyit ediyor.
İşsizlik oranı Kasım'da arındırılmamış olarak bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 puan artışla Şubat 2017'den bu yana en yüksek olan yüzde 12.3'e yükselirken, mevsimsellikten arındırılmış olarak ise bir önceki döneme göre 0.4 puan artışla yüzde 12 ile en son Aralık 2016'da gördüğü seviyeye geldi.
İşsizlik oranı arındırılmamış olarak bir önceki dönem olan Ekim'de yüzde 11.6, geçen yılın aynı döneminde ise yüzde 10.3 olmuştu.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Profesör Seyfettin Gürsel, BloombergHT'de katıldığı bir programda bu kadar büyük istihdam kaybı beklemediklerini söyleyerek, "Bir ay içinde (arındırılmış olarak) yaklaşık 230,000 kişilik istihdam kaybı var. Bu, ekonominin düşünülenden daha şiddetli bir resesyon içinde olduğunu gösteriyor. İstihdam tarafında tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde kayıp var. Sanayi ve hizmet istihdamın yükünü çektiği için önemli" dedi.
Büyümenin öncü göstergelerinden dün açıklanan sanayi üretim endeksinde takvimden arındırılmış yıllık daralma Aralık'ta yüzde 9.8 ile yüzde 7.5 olan beklentilerin üzerinde gerçekleşmiş, ekonomistler verinin yılın son çeyreğinde iktisadi faaliyetin tahminlerden daha da olumsuz bir seyir izlediğini gösterdiğine dikkat çekmişti. etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi 2018 son çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.5 daralırken, yine ekonominin durumunu gözlemlemek adına en önemli göstergelerden biri olan perakende satış hacmi de yüzde 7.6 daraldı. tarafındaki kaybın sürpriz olmadığını söyleyen Gürsel, "Şubat'tan beri inşaat sektörü mutlak istihdam kaybediyor, toplamda 350,000 kayıp söz konusu. Bu da oldukça normal; müteahhitler ellerindeki konutları satamadıkları için yeni konut inşaatlarına girişmiyor. Ayrıca inşaat maliyetlerinde yüzde 30'un üzerinde artış oldu. Konut satışları düştüğü için bu maliyet artışını telafi edip üzerine biraz da karla konut satmak da imkansız hale geldi" dedi.
İstihdam edilenlerin sayısı 2018 yılı Kasım döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 201,000 kişi azalarak 28.3 milyon kişi, istihdam oranı ise 0.8 puanlık azalış ile yüzde 46.5 oldu.
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam bir önceki döneme göre 228,000 bin kişi azalarak 28.6 milyon kişi, istihdam oranı 0.4 puan azalarak yüzde 47 oldu.
Arındırılmış olarak toplam istihdamdaki düşüşün 54,000'i tarım sektöründen, 40,000'i sanayiden, 47,000'i inşaattan, 87,000'i de hizmetler sektöründeki istihdam düşüşünden kaynaklandı.
İşgücünde de belirgin düşüş olduğunu söyleyen Gürsel, istihdamın şiddetli kayba uğradığı dönemlerde işgücünün de durakladığını, bu kadar kayıp olmasaydı işsizliğin daha da yüksek gerçekleşeceğini söyledi.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı Kasım'da 0.2 puan azalarak yüzde 53.4 olarak gerçekleşti.
Gedik Yatırım Ekonomisti Erol Gürcan, dördüncü çeyreğe dair kısıtlı da olsa sinyaller barındıran işgücü rakamlarının iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın yılın son çeyreğinde de sürdüğüne yönelik diğer bir gösterge olduğunu söyledi.
Katılım oranındaki aylık düşüşün işsizlikteki artışı bir miktar sınırladığını söyleyen Gürcan, "İşsizlik oranındaki yukarı yönlü eğilimin yılın geri kalanında süreceğini ve çift hanelerdeki seyrin hem ekonomideki yavaşlama hem de mevsimsel etkilerle kayda değer bir süre daha devam edeceğini değerlendiriyoruz" dedi.
TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 706,000 kişi artarak 3.98 milyon kişi oldu.
Tarım dışı işsizlik Kasım döneminde geçen yıla göre 2.1 puanlık artış ile yüzde 14.3 olarak tahmin edildi. Verilere göre genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı ise 4.3 puanlık artış ile yüzde 23.6 oldu.
İşgücü 2018 yılı Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 505,000 kişi artarak 32.3 milyon kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.2 puan artarak yüzde 53 olarak gerçekleşti.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın derlediği verilere göre, 2018 yılı IV. döneminde toplam kamu istihdamı 2017 yılının aynı dönemine göre yüzde 20.8 artarak 4.35 milyon kişi oldu. Bu artışta, daha önce kamu istihdamında yer almayan taşeronların kamu çalışanı, yani sürekli işçi statüsüne geçmesi etkili oldu.
<^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Turkish November period unemployment
https://tmsnrt.rs/2TS1vBg
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^>