(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 2 Şubat (Reuters) - Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı öncü verilere göre dış ticaret açığı altın ithalatındaki sert yükseliş ve enerji faturasındaki artışla Ocak ayında yüzde 108.54 artışla 9.06 milyar dolar oldu.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya göre ihracat Ocak'ta yüzde 10.79 artışla 12.5 milyar dolar, ithalat yüzde 38.01 artışla 21.5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı Ocak ayında yüzde 72.2 iken, 2018 yılı Ocak ayında yüzde 57.9'a geriledi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) dün açıkladığı altın hariç verilerine göre ise Ocak ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16.3 artarak 12.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. verilerine göre en büyük ithalat kalemi olan enerjide ithalat Ocak ayında yüzde 13.25 artışla 3.63 milyar dolara yükseldi.
Ocak ayında en çok ithalatın yapıldığı ilk beş fasıl içinde ikinci sırada yer alan kıymetli metaller en sert ithalat artışı gözlenen kalem oldu. Buna göre kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller faslında ithalat Ocak ayında yüzde 363 artışla 2.37 milyar dolara yükseldi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, Ocak'ta altının ithalata 12 puan katkı yaptığını, petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle enerji ithalatının katkısının 2.7 puan olduğunu, bu faıslı ise demir-çelik kaleminin izlediğini söyledi.
Brent ham petrolünün varil fiyatı LCOc1 25 Ocak'ta Aralık 2014'den bu yana ilk kez 71 dolar seviyesinin üzerini gördükten sonra bugün saat 1045'te 69.93 dolar seviyesinden işlem görüyor.
İhracat ve ithalatta katkı veren kalemlerin temelde benzer olduğunu söyleyen Kömürcüoğlu, "Bu durum ilgili sektörlerde ihracatın ithalata bağımlığını ve emtia fiyatlarındaki artışın etkisini gösteriyor. Bu bağlamda son günlerde konuşulan ara malı ithalatını azalmayı amaçlayan tedbir ve reformların önemli olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Hükümet yerli üretimin desteklenmesi, ithalat ve cari açığın daraltılması için son dönemde spesifik bazı adımlar atıyor. İlk yatırım bedelinin yüksek olması nedeniyle bugüne kadar Türkiye'de üretilemeyen ve milyarlarca dolarla ifade edilebilecek ithalata neden olan belirlenmiş sektörlerde Türkiye'de yatırım yapılabilmesini sağlamak için ucu açık teşvik mekanizmaları uyguluyor.
Kömürcüoğlu, AB ekonomisindeki güçlü seyir devam ettikçe ihracatın güçlü kalacağını, petrol fiyatlarındaki artış ithalata olumsuz yansısa da petrol ihraççısı ticaret ortaklarından ek dış talep geldiği için ihracata bir destek olduğunu söyleyerek, "Öte yandan, geçen yıl dış ticaret görünümünde önemli bir bozulmaya neden olan altın ithalatının bu sene normalleşmesi bekleniyor. Ancak yılın ilk ayında tam aksi yönde bir sinyal alıyoruz" dedi.
Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, altın ithalatında olağandışı bir süreç görmediklerini, döneme özgü hareket olduğunu söyleyerek, döneme özgü faktörlerden birinin bankaların ROM karşılığı altın rezervlerinin artırması olduğunu, altın bankacılığının da altın talebini bir miktar artırdığını, bu yılın altında dengelenme yılı olacağını söylemişti. verilerine göre Ocak ayında en çok ihraç edilen fasıl yüzde 8.05 artış ile 1.82 milyar dolar olan motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları olurken, bu fasılı yüzde 26 artışla 1.16 milyar dolara yükselen kazan, makina ve cihazlar, aletler, parçaları ile yüzde 43'lük artışla 860 milyon dolara yükselen demir ve çelik fasılı oldu.
Verilere göre Ocak ayında en fazla ihracat yapılan ülke yüzde 20 artışla 1.35 milyar dolar ile Almanya olurken, bu ülkeyi yüzde 10.7 artışla 746 milyon dolar ile İngiltere ve yüzde 20 artışla 743 milyon dolar ile İngiltere izledi. Öte yandan Irak'a ihracat yüzde 6.4 düşüşle 639 milyon dolara geriledi.
İthalat tarafında ise ilk sırada yer alan Çin'den ithalat yüzde 17.6 artarken, ikinci sırada yer alan Rusya'dan ithalat yüzde 38, Almanya'dan ithalat ise yüzde 37.3 arttı.