(Görüşler ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 2 Temmuz (Reuters) - Gümrük Bakanlığı'nın öncü verilerine göre, dış ticaret açığı Haziran'da iç talep ve ithalattaki gerilemenin etkisiyle geçen yılın ayına göre yüzde 8.87 azalarak 5.51 milyar dolar olurken; son bir yıl içinde ilk kez daralma kaydetti.
Analistler önümüzdeki dönemde büyümede beklenen yavaşlamaya paralel ithalat ve dış ticaret açığındaki daralmanın sürmesini bekliyor.
İhracat Haziran'da yüzde 1.21 azalarak 12.97 milyar dolar, ithalat ise yüzde 3.62 azalarak 18.48 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Bakanlığın yayınladığı verilere göre; ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın Haziran ayında yüzde 68.5 iken, bu yılın Haziran ayında yüzde 70.2 oldu.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, açıktaki daralmada ithalatın gerilemesinin öne çıktığını söyleyerek, "Geniş ekonomik gruplara göre ithalatta tüm alt grupların (yatırım, ara-malı ve tüketim) katkısı negatif oldu. Bu durum iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın ithalata yansıması olarak görülebilir. Üçüncü çeyrek itibarıyla büyümedeki yavaşlamanın hızlanmasıyla birlikte ithalattaki mevcut seyir devam edebilir" dedi.
Dış ticaret açığı yılın ilk yarısında ise geçen yılın aynı dönemine göre 31.57 artarak 40.7 milyar dolara yükseldi.
Bu dönemde ihracat yüzde 6.33 artışla 82.28 milyar dolar, ithalat ise yüzde 13.54 artışla 123 milyar dolar oldu.
QNB Finansbank Ekonomisti Deniz Çiçek, dış ticaret açığının, iç talepteki zayıflamanın bir sonucu olarak yeniden dengelenme eğiliminde olduğunu söyleyerek, "Önümüzdeki dönemde enerji ithalatındaki artış ticaret dengesini baskılamaya devam edecek ancak bu durum muhtemelen iç talepteki yavaşlama ile dengelenecektir. Altın ticareti bir belirsizlik kaynağı olarak kalır. Yıl sonu ticaret açığı için tahminimiz 86 milyar dolar" dedi.
Cuma günü TÜİK tarafından açıklanan veriye göre dış ticaret açığı yıllıklandırılmış olarak Mayıs'ta 2014 ortasından beri en yüksek seviye olan 87 milyar doları aşmıştı. Ekonomistler, ithalatta yüksek büyüme ile birlikte altın ve enerji kalemleri öncülüğünde yaşanan bu artışların ardından yıllık açıkta tepe noktasının görülmüş olabileceğine ve toparlanma sürecinin başladığına dikkat çekmişti.
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, "Hem büyüme hızında yavaşlama, hem de kurdaki değer kaybı ve baz etkisiyle, yıllık açığın ikinci yarıdan itibaren düşüş trendine girmesini ve yılı 81 milyar dolar seviyesinde tamamlamasını bekliyoruz" demişti. Bakanlığı verilerine göre Haziran'da en çok ihraç edilen fasıl 2.13 milyar dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer kara taşıtları olurken; bu faslı 1.24 milyar dolar ile kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, 880 milyon dolar ile de demir ve çelik izledi.
Yılın ilk yarısında ise en çok ihracat 13.75 milyar dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer kara taşıtları faslından gerçekleştirildi.
Öte yandan Haziran'da en çok ithal edilen fasıl 3.48 milyar dolar ile mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler olurken; bu faslı 2.2 milyar dolar ile kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler ve 1.6 milyar dolar ile demir ve çelik ithalatı takip etti.
Haziran'da en fazla ihracat yapılan ülke 1.3 milyar dolar ile Almanya olurken, bu ülkeyi sırasıyla 891 milyon dolar ile İngiltere, 817 milyon dolar ile de İtalya izledi.