(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 16 Temmuz (Reuters) - İşsizlik oranlarında 2017 yılında kuvvetli iktisadi aktivite ve istihdam teşviklerinin etkisiyle görülen 1.5 yıllık hızlı düşüşün ardından iyileşme dururken, veriler büyümedeki yavaşlamayı teyit ediyor.
İnşaatta sektöründe istihdam kaybının kuvvetlendiğine işaret eden veriler ayrıca büyümenin de yüzde 7'lerden yüzde 3-5 bandına inebileceğine işaret ediyor.
Reuters'ın görüşünü aldığı ekonomistler büyümenin yüzde 7'den yüzde 3-5 bandına inmesini yumuşak iniş olarak tanımlarken bu oranın 1-2 bandına inmesini sert iniş olarak tanımlıyor.
Siyasiler ekonomistlerden de iyimser olarak büyümenin yüzde 5 olan Orta Vadeli Program ile uyumlu ilerlediğini hatta bunu aşabileceğini belirtiyor.
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre işsizlik oranı Mart, Nisan, Mayıs aylarını kapsayan Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 0.9 puan azalarak yüzde 9.6 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı bir önceki dönem olan Mart'ta yüzde 10.1 seviyesinde gerçekleşmişti.
Ancak ekonomistler tarafından daha yakından takip edilen mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise Nisan döneminde bir önceki döneme göre 0.4 puan artışla yüzde 10.3 oldu.
Tacirler Yatırım Başekonomisti Özlem Bayraktar, "İşsizlikte 2017 yılı boyunca sürekli iyileşme söz konusuydu. Burada iki faktör ön plana çıkıyordu: güçlü ekonomik aktivite ve istihdam teşvikleri" dedi ve ekledi:
"2018 başından beri arındırılmış işsizlik verilerinin daha yatay izlediğini gördük Nisan'da ise arındırılmış veride 0.4 yükseliş görüyoruz. Tarım dışı işsizlikte arındırılmış bazda görülen 14,000 istihdam kaybının önemli kısmı inşaat istihdamından kaynaklanıyor. Son 3 ayda inşaatta arındırılmış yaklaşık 100,000 azalış var."
İnşaat sektörünün toplam istihdam içindeki payının yüzde 7 olduğunu tarım dışı istihdamdaki payının ise yüzde 9 olduğunu hatırlatan Bayraktar, Tarımdışı istihdamın yüzde 65'ini oluşturan hizmet sektörü istihdamında ise düşüş görmüyoruz. Aksine son üç ay içinde 100,000 artış görüyoruz. Veriler son 1.5 yıldır yaşanan istihdamdaki iyileşmenin bir miktar terse dönebileceği gösteriyor. 2017'deki yüzde 7.4 büyüme ardından 2018'de yüzde 3.8 büyüme bekliyoruz ki bu ani bir duraksama değil yumuşak iniş senaryosunu destekleyen bir büyüme tahmini" dedi.
TÜİK verilerine göre, tarım dışı işsizlik oranı geçen yıla göre 1 puanlık azalış ile yüzde 11.4 olarak tahmin edilirken, 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı 2.9 puanlık azalış ile yüzde 16.9 oldu.
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 201,000 kişi azalarak 3.09 milyon kişi oldu.
Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem Twitter hesabında yaptığı açıklamada, "İşsizlik ve genç işsizlik düşmeye devam ediyor... İşsizlikte tek haneli rakamlara geldik sıra enflasyonda. Nisan ayı işsizlik rakamları ikinci çeyrek başı itibariyle de istikrarlı büyümenin sürdüğünü görüyoruz. Ekonominin dengelenmesi hızlı bir düşüşle olmayacak" dedi.
TÜİK verilerine göre istihdam edilenlerin sayısı Nisan döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 852,000 kişi artarak yaklaşık 29 milyon kişi, istihdam oranı ise 0.7 puanlık artış ile yüzde 47.9 oldu.
Öte yandan işgücü 2018 yılı Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 578,000 kişi artarak 31.71 milyon kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.2 puan artarak yüzde 52.4 olarak gerçekleşti.
Türkiye'nin kredi notunu makro istikrarını bozucu risklerin artmasını gerekçe göstererek bir kademe düşüşle BB+'dan BB'ye indiren Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch kararında da büyümeye atıfta bulunulmuştu.
Türkiye'nin ekonomi alanında uyguladığı politikaların itibar yitirdiğine dikkat çeken Fitch, "Ekonomi politikalarının kredibilitesi son aylarda bozuldu ve Haziran seçimlerinden sonra atılan ilk politika adımları belirsizliği artırdı. Bu ortam ekonominin yumuşak bir iniş yapmasını sağlamayı zorlaştırıyor" denildi.
Hızlı ekonomik büyümenin kademeli olarak azalması "yumuşak iniş", büyümenin aniden durarak çeşitli zorlukları beraberinde getirmesi "sert iniş" olarak niteleniyor.
Fitch raporunda ekonominin Nisan'dan sonra çeyreklik bazda daraldığı tahmininde bulunulan raporda "daralmanın dördüncü çeyreğe kadar süreceğini öngörüyoruz" denildi. Kuruluş ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 4.5, 2019'da ise yüzde 3.6 olacağını tahmin etti.