Investing.com - Dünyanın en önemli tahıl üreticilerinden olan Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş 2022’de küresel gıda fiyatlarının rekor seviyelere çıkmasına neden oldu.
Gıda fiyat endeksi nedir?
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) hazırladığı gıda fiyat endeksi; süt ürünleri, et ürünleri, şeker, bitkisel yağ ve tahıldan oluşan temel gıda maddelerini kapsıyor. Bu bileşenlerdeki değişime bağlı ölçülen gıda fiyat endeksi Mart ayında 159,7 ile rekor yüksek seviyeye çıktı.
Nisan ayı itibarıyla endekste sınırlı gerileme yaşandı ve yılın ilk yarısı 154,7 ile yine yüksek seviyeden tamamlandı.
Gıda fiyatlarında gerileme başladı
Yılın ikinci yarısında fiyatlardaki düşüş daha belirginleşti. Bu düşüşte Türkiye’nin arabuluculuğu ile sağlanan tahıl koridorunun da etkisi oldu. Diğer yandan şeker, yağ ve tahılda üretimin artması, bölgesel ve çevresel risklerin azalması, tedarikteki aksaklıkların da gerileyen enerji fiyatlarıyla nispeten giderilmesiyle gıda fiyatları geriledi.
Ülkeler bazında gıda fiyatlarındaki gerilemenin etkisi enflasyon nedeniyle sınırlı kaldı.
Gıda fiyat endeksindeki son seviye ne anlatıyor?
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü bugün 2022’nin son fiyat endeksini yayımladı. Rapora göre küresel gıda fiyatları son ayda %1,9 oranında azalarak 132,4 oldu. Böylelikle fiyat endeksi 2021 seviyesi olan 133,7’nin de altında kaldı. Gıda fiyatlarındaki düşüş dokuzuncu ayda da devam ediyor, ancak yükselişlerin hızlıca enflasyona yansıması durumu düşüşlerde bu hızda gerçekleşmiyor. Tüm ülkelerde enflasyon 2022'de son yılların en yüksek seviyesine çıktı.
Aralık ayında dünyada hangi gıda grupları düştü?
Yılın son ayında en dikkat çeken düşüş yağ grubunda yaşandı. Bitkisel yağ endeksi son ayda %6,7 oranında geriledi ve endeks değeri Şubat 2021 sonrası en düşük seviyeye indi. Yağ fiyatlarının düşmesinde ise uluslararası kota fiyatlarının aşağı çekilmesi etkili oldu.
Aralık ayında tahıl fiyatları %1,9 geriledi. Ancak yılı %4,8 yükselişle tamamladı.
Et ürünlerinde son ayda %1,2 gerileme görüldü. Geçen yıla göre ise 2022 %2,5 yükselişle tamamlandı.
Şeker fiyatları yükselişte
Son 5 ay düşüş yaşayan şeker fiyatları Kasım ayının ardından Aralık’ta da yükselmeye devam etti. Son aydaki yükseliş oranı %2,4 oldu. Şeker fiyatlarının tekrar yükselişe geçmesinde dünyanın en büyük ikinci şeker üreticisi olan Hindistan'daki olumsuz hava koşullarının mahsul verime dair endişe yaratması ve Tayland ile Avustralya'daki şeker kamışı kırma işlemlerinin gecikmesi etkili oldu.
Türkiye’de gıda fiyatları %77 yükseldi
Dünyada gıda fiyatları bu yıl içinde ralli yapmasının ardından yılı düşüşle kapatırken Türkiye’de gıda fiyatları rekor yükseliş gösterdi.
TÜİK verilerine göre gıda enflasyonu %77 olurken Türk-İş’in açlık ve yoksulluk verilerine göre ise gıda enflasyonu %98 oldu.
Yazar: Deniz Engin