(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 8 Eylül (Reuters) - Büyümenin öncü göstergelerinden sanayi üretimi dış talepte azalmaya paralel ihracata dayalı imalat sanayindeki ivme kaybının etkisiyle Temmuz'da arındırılmamış bazda yüzde 1.5 ile beklentilerin oldukça altında bir artış kaydetti.
Sanayi üretiminde beklentilerin altındaki artış büyümeye yönelik aşağı yönlü risklerin artmasına ve Merkez Bankası'nın da öngörüsüne paralel olarak yılın ikinci yarısında ekonomik faaliyette ivme kaybına işaret ederken, seçim sonrası politik belirsizliklerin baskısının da devam etmesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi Temmuz'da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.3 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Temmuz'da bir önceki aya göre yüzde 1.5 azaldı.
Reuters anketine göre arındırılmamış sanayi üretiminde Temmuz'da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.3 ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinde yıllık bazda yüzde 3.4 artış, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endekste ise aylık bazda yüzde 0.1 düşüş bekleniyordu.
Oyak Yatırım Başekonomisti Mehmet Besimoğlu, "Sanayi üretiminin beklentilerin altında kalmasında seçim harcamalarının bitmesi, ihracattaki negatif seyir, politik belirsizlik ve kur artışı etkili. Öte yandan hem turizm, hem iç talep zayıf. Dış talepte de azalma söz konusu. Yılsonu için büyüme beklentimiz yüzde 3 ancak ikinci yarıda yavaşlama olacaktır, büyümede aşağı yönlü riskler söz konusu" dedi.
10 Eylül'de açıklanacak olan gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yılın ikinci çeyreğinde medyan bazında yüzde 3.45, 2015 yılının tamamında yüzde 2.9 büyümesi bekleniyor.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, Temmuz'daki ivme kaybının imalat sanayiden geldiğini, ihracata dayalı üretimin hâkim olduğu sektörlerin sanayi üretimine katkısının 0.66 puan ile Şubat'tan bu yana en düşük seviyeye gerilediğini söyleyerek, "İhracata yönelik üretimi ayakta tutan ve sanayi üretimindeki düşüşü sınırlayan sektör ise 0.9 puanlık katkı ile yine otomotiv sektörü oldu. Büyüme cephesinde üçüncü çeyreğe yönelik önemli bir gösterge olan sanayi üretimindeki olumsuz sürpriz yılın ikinci yarısında iktisadi faaliyette ivme kaybı görüşünü destekliyor. Nitekim diğer öncü göstergeler de (güven endeksleri ve PMI) benzer bir duruma işaret ediyor" dedi. Kömürcüoğlu, şöyle devam etti:
"Büyümeye yönelik resmi Perşembe günü açıklanacak ikinci çeyrek verisi ile daha net göreceğiz. Yılın ikinci çeyreğinde de muhtemelen iç talep kaynaklı güçlü bir büyüme rakamı göreceğiz. Ancak yüzde 2.6 olan yıllık tahminimizi koruyoruz. Yılın ikinci yarısında seçim sonrası belirsizliğe bağlı olarak büyümede güç kaybı olacağını düşünüyoruz. Bugünkü sanayi üretimi de bu görüşü destekliyor."
TCMB İŞARET ETMİŞTİ
Merkez Bankası'nın son Para Politikası Kurulu özetlerinde Haziran ayında sanayi üretim endeksinin bir önceki aya göre yüzde 2.4 artmasının iktisadi faaliyette bir ivmelenme anlamına gelmediği belirtilerek, "Bu gelişmede daha çok otomotiv sektöründeki grevlerin bir önceki ayda yol açtığı üretim kaybının telafisi ile Ramazan ayı öncesinde üretimin öne çekilmesinin etkili olduğu düşünülmektedir. Nitekim Temmuz ve Ağustos ayına dair öncü veriler sanayi üretiminde yılın ilk yarısında gözlenen güçlü performansın ikinci yarıda daha ılımlı bir eğilime dönüşebileceğine işaret etmektedir" denilmişti.
Sanayi üretimi ve gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) verisi hakkında erken bir gösterge olan İmalat PMI, Temmuz ayında 50.1'e yükselerek, ihracat siparişlerindeki gerilemeye rağmen sektörün yatay bir seyir izlediğini ortaya koydu. İmalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Ağustos'ta ise 49.3'e gerileyerek sektörün tekrar ılımlı bir daralmaya girdiğine işaret etti.
Sanayi üretimi Haziran'da arındırılmamış bazda beklentilerin oldukça üzerinde yüzde 7.4, takvim etkisinden arındırılmış bazda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.5, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış bazda bir önceki aya göre ise yüzde 2.4 artmıştı.