İSTANBUL, 10 Nisan (Reuters) - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 2019 yılı reform programında önceliği kamu bankalarının sermayelendirilmesine ve geri dönmeyen kredi oranı yüksek olan enerji ile inşaat kredilerinin bilanço dışına taşınarak bankaların rahatlatılmasına verdi.
Albayrak bugün düzenlediği basın toplantısında kamu bankalarına DİBS ihracı yoluyla 28 milyar lira tutarında sermaye enjeksiyonu yapılacağını söylerken, reformların bazı unsurlarını olumlu olarak niteleyen analistler bütçe üzerinde yaratabileceği baskının izleneceğini söylediler.
Programı bütçe üzerinde baskı yaratma potansiyeli nedeniyle riskli gören analistler, çok fazla detay içermemesi nedeniyle önümüzdeki dönemde uygulamaların yakından izleneceğini belirttiler.
Albayrak ayrıca finans sektörü, sigortacılık, enflasyon, kamu maliyesi ve bütçe disiplini ana başlıkları altında bu yıl yapılacak bir dizi reformun tanıtımını yaptı. Albayrak atacakları adımların bütçe disiplininden taviz vermeyeceğini belirtti.
SERMAYE ENJEKSİYONU VE BİLANÇO TEMİZLİĞİ
Programda kamu bankalarının sermaye yeterlilik ve likidite oranlarının artırılması amacıyla Hazine'nin 28 milyar lira tutarında İkrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetlerini (DİBS) kamu bankalarına verilecek.
Buna ek olarak geri dönmeyen kredilerin (NPL) daha yüksek oranda olduğu enerji ve inşaat sektörlerinde bu krediler banka bilançolarının dışına taşınacak. Albayrak bunu bir mekanizma kurarak banka bilançolarını "temizleyeceğiz" diyerek ifade etti.
Paketi değerlendiren Turkey Macroview Consulting (TMV) Başekonomisti İnanç Sözer, "Bankaların son dönemde hızlı kredi vermesi nedeniyle son dönemdeki sermaye, likidite koşullarındaki olası ihtiyacı önemli ölçüde karşılayacak. Bu, bankaların önümüzdeki dönemde kredi verme iştahı açısından pozitif. Diğer taraftan kamu borcunu artıran bir unsur" dedi.
Albayrak sunumunda bankacılık sektöründe toplam kredilerin Mart sonunda 2.5 trilyon lira, geri ödemesinde güçlük yaşanan kredilerin 276 milyar lira tutarında olduğunu, şu ana kadar bunun 107 milyar liralık kısmının yeniden yapılandırıldığını söyledi.
Albayrak 106 milyar lira büyüklükte olduğunu söylediği tahsili gecikmiş kredilerin bankacılık sektörü için risk oluşturmayacağını öngördüklerini ifade etti.
ENERJİ-İNŞAAT SEKTÖRÜ KREDİLERİ
Enerji ve inşaat sektörlerinde sorunlu kredilerin bankaların bilançosundan dışarı çıkarılacağını söyleyen Albayrak, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) öncülüğünde yürütülen çalışma ile "Kamunun olmadığı bir yapıda... sorunlu varlıkları alıp, borç-hisse takası ile dışarı çıkaracak ve bankaların bilançolarını temizleyeceğiz" dedi.
İki sektörün bilançolarının temizlenmesi için Enerji Girişim Sermaye Fonu ve Gayrimenkul Fonu'nun kurulmasını gündeme aldıklarını belirten Albayrak, "Bu yeni finansal model ile sorunlu varlıkların ayrılıp, bankaların, yerli ve yabancı yatırımcıların iştirak edeceği fonlarla yönetilmesini sağlayacağız" dedi.
Albayrak Ocak ayında Davos'ta Reuters'a yaptığı açıklamada, enerji sektöründe NPL oranlarının yüzde 2.5 ile ortalamanın çok altında olduğunu söyleyerek sektörün yükümlülüklerini yerine getirecek kapasiteye sahip olduğunu söylemişti.
BİREYSEL EMEKLİLİK VE KIDEM TAZMİNATI REFORMU
Diğer bir ana başlığı ise tasarruf oranlarının artırılmasını için emeklilik sistemininde reform oluşturdu. Albayrak bireysel emeklilik sistemi ile kıdem tazminatı fonunun entegre edileceğine işaret etti.
Kişilerin kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sisteminin "yeniden ele alacaklarını" belirten Albayrak, bununla birlikte kıdem tazminatı reformunu da devreye alacaklarını söyledi.
"Tıpkı çalışanlardan olduğu gibi iş verenden de yapılacak kesintiler BES ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu'nda toplanacak" diyen Albayrak, 2020'den itibaren bu fonları hayata geçirmeyi hedeflediklerini ifade etti, ancak nasıl işleyeceği hakkında ayrıntı vermedi. Beş yıllık dönemde biriken fonların GSYH'nın yüzde 10'unun üzerine çıkmasını hedefleniyor.
Sektörü izlemek için Sigortacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu'nun kurulacağın ifade eden Albayrak, buna ek olarak Milli Reasüreans şirketi ile sigorta şirketlerinin destekleneceğini söyledi.
SIKI MALİYE POLİTİKASI DEVAM EDECEK
Geçen yıl açıkladığı orta vadeli Yeni Ekonomi Programı'na atıfta bulunan Albayrak, 76 milyar lira tasarruf ve gelir artırıcı önlemleri devreye alma taahhütleri bulunduğunu, 2019 bütçesinde bu rakamın 44 milyar lira tutarındaki kısmını uygulamaya aldıklarını belirtti.
"Bu adımlarımız devam edecek. Bütçe hedeflerini tutturacak tasarruf adımlarımız devam edecek" diyen Albayrak, seçimden sonra da mali disiplinden vazgeçmeyeceklerini söyledi.
Albayrak bundan sonraki dönemde bütçe gelirlerini artırmak için "yüksek gelir gruplarının daha adil vergilendirilmesini" sağlayacak adımlar atmayı amaçladıklarını ancak bunun toplumun genelini etkilememesini öngördüklerini belirtti.
"MESAJLAR ÇELİŞİYOR"
TD Securities gelişmekte olan piyasalar strateji birimi başkanı Cristian Maggio, Albayrak'ın mesajlarının birbiriyle çeliştiğine dikkat çekti. "Bir yandan, hükümetin ekonomiyi bir dizi reformla desteklemeye hazır olduğunu ve büyümeyi bulunduğu istikameti tersine çevireceklerini söylüyor. Öte yandan, mali disiplin ilkesine uymaya devam edeceklerini, beklentileri karşılayan ve piyasaları rahatsız etmeyecek bir bütçe açığına devam edeceklerini söylüyor. Bu iki hedef birbiriyle çelişiyor ve her ikisine de ulaşmak çok zor olacak" dedi.
Reform paketi kurumlar vergisinin kademeli olarak azaltılması, hal yasası ve gıda regülasyonu yoluyla kooperatiflerin hâl içindeki payının artırılması gibi unsurlar içeriyor.
Garanti Bankası Yardımcı Başekonomisti Seda Güler Mert, "Bazı alanlarda kısa vadeli sonuçları görebileceğiz ancak mesela vergi gibi bazı konular var ki orta uzun vadede sonuçlarını görebileceğiz ve bu alanlarda henüz detay yok. Yani adımlar atılmaya başlanır ancak etkilerini görmemiz daha orta uzun vadeye kayar" dedi.
Albayrak'ın açıklamaları için: paketine piyasada da anlamlı bir tepki gözlenmezken, açıklamalar öncesi 5.69 seviyesinde olan dolar/TL 5.72'ye kadar yükseldikten sonra 5.67'li seviyelerde bulunuyor.