Investing.com - Kripto para endüstrisinde bu hafta sektörü derinden sarsan Terra olayından sonra ikinci bir şok yaşandı. Sektörün en büyük kripto para borsası FTX, risk sermayesi şirketi Alameda Research ile birlikte kendini hızlı bir şekilde likidite krizinin içinde buldu. FTX krizi devam ederken piyasada bu olayın zincirleme etkiyle ticari ilişkide olan diğer kripto şirketlerini de olumsuz etkilemesine yönelik endişeler devam ediyor. Haberimizde krizin nasıl başladığını ve hafta boyunca neler yaşandığını özetledik.
Olay, Alameda Research’in finansal rakamlarının sızdırılmasıyla başladı
Geçen hafta sonu basına yansıyan bir raporda FTX’in yan şirketi Alameda’nın finansal tablolarında yüksek miktarda FTT tokeni tutulduğu lanse edildi. Bu, piyasa tarafından şirketin bilançosunda bir açık olduğu ve bu açığın şirketin kendi yerel tokeniyle finanse edildiği şeklinde yorumlanması, krizin başlangıç noktası oldu.
Binance, hızlı hareket ederek krizi körükledi
Alameda bilançosunun piyasa sızmasıyla birlikte Binance, hızlı hareket ederek 584 milyon dolarlık FTT’yi kendi platformuna çekerek tasfiye kararı aldıklarını duyurdu. Toplam FTT arzının %17’sine denk gelen bu miktarın elden çıkarılacağına dair yapılan açıklama fitili ateşleyen bir hamle oldu.
Devam eden saatlerde Binance CEO’su Changpeng Zhao, tasfiyenin piyasayı en az etkileyecek şekilde gerçekleşeceğini bildirmesinin yanında Terra krizinden ders aldıkları için hızlı bir aksiyon aldıklarını söylemesi, FTX’in de iflas edebileceğine dair endişenin zirve yapmasına neden oldu.
Aynı saatlerde Alameda Research’ün CEO’su Caroline Ellison, sızdırılan rakamların eksik olduğu ve finansal yapılarının güçlü olduğuna dair açıklamalar yaptı. Bunun yanında krizi sonlandırmak için Binance’e elindeki FTT tokenleri 22 dolardan alma teklifi sundu, ancak olumsuz yanıt aldı. Bu arada FTX CEO’su Sam Bankman-Fried, Twitter üzerinden bir sıkıntı olmadığını ve çekim işlemlerinin sorunsuz şekilde devam ettiğini söylüyordu.
Haftanın ilk günü FTX’in yerel tokeni FTT, kritik seviye olan 22 dolar bölgesinde tutulmayı başardı. Ancak asıl kriz, 8 Kasım Salı günü patlayacaktı.
Bankman-Fried ile Changpang Zhao arasında gerginlik
Kripto piyasasının en büyük iki borsasının patronları arasında gerginlik artarken FTX borsasından çıkışlar haftanın ikinci gününde daha da arttı.
FTX kriziyle ilgili söylentiler hızla yayılırken olumsuz olay tüm kripto para piyasalarını olumsuz etkilemeye başladı. Kripto para piyasalarının geneli, gün boyu düşüş görürken en büyük satış dalgası, Sam Bankman-Fried’ın artık çekim işlemlerini karşılayamadıkları ve likidite sıkışlığı yaşadıklarını duyurmasıyla geldi.
Binance FTX’i satın alacağını açıkladı
FTX CEO’su açıklamasının devamında Binance’ten yardım talep ettiklerini söylerken Binance CEO’su bu talebe hızlıca cevap verdi ve FTX’i satın alma konusunda bağlayıcı olmayan bir anlaşma yaptıklarını duyurdu. Bu arada FTX borsasında çekim işlemleri FTX.US dışında tüm ülkelerde durduruldu. Binance ile anlaşma gelişmesi, piyasaları kısa bir süre rahatlatmasına rağmen olayı tetikleyen harekete imza atan Binance’e yönelik tepkilerden dolayı piyasa ikna olmadı ve karşılıklı yapılan açıklamaların ardından piyasada sert satışlar devam etti.
Bu arada Bitcoin, 8 Kasım Salı günü yılın dip seviyesini 17.166 dolar olarak belirledi. FTT ise bir gün önce 22 dolardan alıcı bulurken 24 saat sonra 2,5 dolara kadar geriledi. Piyasa, artık FTX’in Terra çöküşüne benzer bir olay olduğu konusunda ikna olmuş gibiydi.
Binance’in FTX anlaşmasını iptal etmesi ikinci satış dalgasına neden oldu
Binance, krizin çıkış noktası olarak görülen FTT tasfiyesini henüz gerçekleşmediğini söylese de bu açıklama piyasa yatırımcılarını ikna etmedi. Aynı zamanda Binance’in FTX’i kurtaramayacağını ya da satın alım konusunda ikna olmayan yatırımcılar satışlara devam etti.
Son gelişmelerin üzerine Binance, hafta ortasında düzenleyici baskısını ve inceledikleri FTX rakamlarının sorunlu olmasını gerekçe göstererek satın alımdan vazgeçtiğini duyurdu. Binance’in FTX’i mevcut likidite sıkışıklığından kurtaracak yeterli kabiliyete sahip olmadıklarını itiraf ettikten sonra piyasada satışlar devam etti.
Bitcoin, son 2 yılın en düşük seviyesi olarak 15.500 dolar bandına kadar gerilerken toplam kripto para piyasa değeri 800 milyar doların altına kadar geriledi.
Binance’in kapıları kapatmasının ardından Bankman-Fried fon arayışına başladı
Binance’in anlaşmadan çekilmesinin ardından çok daha zor duruma düşen FTX’in patronu, yatırımcılarına dönerek acil fon talebinde bulundu. Sektöre yansıyan haberlerde FTX’in krizi aşmak için ilk etapta 8 milyar dolarlık bir fona ihtiyacı vardı. Ancak hiçbir yatırımcı bu talebe cevap vermedi.
Diğer yandan çeşitli ülkelerde düzenleyiciler de FTX borsasını inceleme altına almaya başlamıştı. Basın yansıyan haberlerde ABD SEC ile Adalet Bakanlığı, mevcut durumu incelemek için FTX ile temasa geçti ve borsanın ABD iştirakine etkilerini incelemeye başladı.
Justin Sun’dan sürpriz çıkış
Bankman-Fried, fon bulma konusunda başarısız olurken Justin Sun, sahneye çıktı ve ilginç bir çözüm önerisi sundu. Tron CEO’su Sun, FTX’deki Tron ekosistemine dahil kripto varlıkları bulunan yatırımcılar için bir çıkış önerisini sundu. Bu öneri, FTX yönetimi tarafından hızlıca kabul edildi ve Sun, borsaya 12 milyon dolarlık bir fon aktararak TRX tokenlerinin borsadan çıkışı için bir çözüm sundu.
Bu gelişme üzerinde FTX borsasında sıkışan kullanıcılar, TRX talebini ciddi oranda artırdı ve altcoin, FTX’te %3.500’ün üzerinde değer artışıyla 2,5 dolara kadar yükseldi. Bu sıçramanın ardından TRX, 0,3 dolar bandında denge bulsa da diğer borsalardaki fiyatına göre an itibarıyla %600 oranında primli hareket etmeye devam ediyor.
Sonuç olarak TRX’e yönelen kullanıcılar, FTX’ten çıkabilme umuduyla varlıklarının önemli bir kısmını feda etmek zorunda kaldı.
Sam Bankman-Fried’den öz eleştiri
Hafta boyunca isimsiz kaynaklardan aktarılan birçok gelişme, krizin ciddi boyutlara ulaşmasını sağladı. FTX CEO’su dün akşam saatlerine doğru Twitter üzerinden kontrolün tam anlamıyla kaybedildiğini itiraf ettiği uzun bir açıklama yaptı.
Fried açıklamasında, ciddi hatalar yaptığını ve kaybettiğini itiraf ederken tüm suçun kendinde olduğunu söyledi. Süreç hakkında bilgi veren FTX CEO’su güçlü bir sermaye yeterliliğine sahip olduklarını düşünürken beklenmedik şekilde gelen çekim talepleri karşısında hazırlıksız yakalandıklarını itiraf etti.
Alameda hakkında da açıklama yapan Bankman-Fried, şirketin, bir kaç gün içinde faaliyetlerini sonlandıracağını ve bundan sonraki süreçte kendilerini neler beklediğini bilmediğini söyledi. Son derece karamsar açıklamalarda bulunan Fried, FTX’i kurtarmak için elinden olan birşey olmadığını ima eden açıklamalarda bulundu.
FTX olayıyla ilgili haber akışı bugün de devam ediyor. Son olarak Alameda ile ticari ilişki içinde bulunan BlockFi, fon çekim işlemlerini durdurduğunu açıkladı. Şirketten detaylı bir resmi açıklama gelmese de söylentiler yöneticilerin iflas sürecini yönetmek için bir danışmanlık şirketiyle temas halinde olduğu yönünde.
Bundan sonra ne olacak?
Mevcut görünüme göre FTX’in bu krizi atlatma ihtimali düşük görünüyor. Piyasadaki genel görüşe göre sürecin sonunda ise kripto şirketinin iflas başvurusunda bulunması yüksek olasılık olarak görülüyor. FTX, özellikle son bir yılda birçok kredi şirketiyle ilişki içindeydi. Hatta Terra krizi sonrası zor durumdaki şirketleri kurtarma yolunda faaliyetlerde bulunuyordu.
Önümüzdeki günlerde FTX ile ticari ilişki içinde bulunan şirketlerin de finansal sorunlar bildirebileceği görülebilir. Bunun yanında JPMorgan analistleri, hafta içinde sunduğu raporda piyasanın zaten Terra çöküşü sonrası daha düşük riskle hareket ettiği ve FTX’in olası çöküşü sonrası krizin aynı şiddette olmayabileceğine dair görüşlerini bildirdiler.
Sonuç olarak, kripto piyasasının en önemli oyuncularının biri olan FTX’in iflas etmesinin, sektöre ağır bir darbe vuracağına dair genel bir kanı bulunuyor.
Yazar: Günay Caymaz