Blockchain Nedir?
Kısaca bir tanımlama yapılacak olursa Blockchain yada Türkçe karşılığıyla Blokzinciri, dünya üzerinde kullanılmakta olan tüm kripto para birimlerinin takas işlemleri sırasında kaydedildiği kayıt defteridir. Bu defter tamamıyla dijital ortamda, herhangi bir merkeze bağlı olmadan, anlık olarak tüm kullanıcıların erişebildikleri ve görebildikleri sayısal bir defter vazifesi görmektedir.
Blockchain anlık ve sürekli olarak tamamlanmış blokları yani en son işlemleri kaydeder. Bu sayede kronolojik olarak bir sıraya sokar. Bu işlem sayesinde piyasadaki oyuncular ya da traderlar, herhangi bir manipülasyona uğrama tehlikesiyle karşı karşıya kalmadan, ticaretlerini yapabilirler. Bunun en önemli nedeni sistemin merkezi bir beyine sahip olmamasıdır. Sistemin herhangi bir merkezi olmaması sisteme bağlanan her bir bilgisayarın (buna teknik olarak “knot” ya da Türkçe ifadesi ile “düğüm” adı veriliyor) otomatik olarak işlemi tamamlanmış (yani blok haline gelmiş) ve kayıt altına alınmış işlemlerin bir kopyasını otomatik olarak kendisine de bir kopya alması mantığı üzerine kuruludur. Böylece sistemdeki tüm oyuncular aynı defteri sürekli olarak kendi bilgisayarlarına indirerek yedeklemiş ve kontrol altına almış olurlar. Bu işlem sisteme kim bağlanırsa yenileneceğinden, bir tamamlanmış işlem kopyalama zinciri kurar. İşte bu zincire Blockchain denir.
Hangi Para Birimleri Blockchain Teknolojisini Kullanmaktadır?
Her ne kadar yaygın olarak sanal para veya kripto para denince akla ilk gelen Bitcoin olsa da dünya üzerinde bulunan tüm para birimleri Blockchain mimarisi üzerinde takas işlemi yapar. Bu para birimleri Bitcoin, Ethereum, Bitcoin Cash, NEM, Litecoin, IOTA, NEO, Dash, QTUM, Monero ve Ethereum Classic olarak sayılabilir.
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Başlangıçta ilk kripto para birimi olan Bitcoin için geliştirilen “Dağıtılmış Defter Teknolojisi” (İngilizce Teknik Adı Olarak DLT (Distributed Ledger Technology)) olarak bilinen bu teknoloji, bu gün bir çok ticari amaçlı program tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.
Şu andaki asli işlevi olarak, öncelikle kripto para birimleri içinde gerçekleşen takas işlemlerini doğrulamak için kullanılmaktadır. Ancak sayısal olarak herhangi bir belgeyi blok zincirine dahil ederek sayısallaştırmak ve kodlayarak ilaveler yapmak mümkün olabilir. Bu işlem sayesinde sistemdeki oyuncular tarafından silinemeyen veya manipüle edilemeyen bir kayıt oluşturulması sağlanır. Ayrıca her bir kayıt kendi şahsına özgü doğruluğu, sistemdeki tüm “knot” yani “düğüm”ler tarafından aynı anda ve tarafsız bir şekilde kontrol sağlanabilir. Bu şekilde yapılan tüm işlemlere her oyuncu veya trader aynı anda sahip çıkabilir ve kontrol edilebilir. İşlem herkesin gözünün önünde cereyan ettiğinden hiç bir şekilde yanlış veya manipülasyon olamaz.
Blockchain Teknolojisini Kullanan Başka Projeler Var mıdır?
Blockchain adını artık pek duymadığımız bir bilgisayar devi olan IBM firması tarafından geliştirilmiştir. Aynı şekilde ve aynı mantık dâhilinde çalışan Hyperledger ise anonim bir girişim olan Linux Foundation’ın bir ürünüdür. Bu iki sistem de aynı şekilde çalışmaktadır.
Blockchain Hangi Alanlarda Kullanılabilir?
Blockchain sisteminin, aslında sanayi üretimi ve ticarette birçok kullanım alanı bulunmaktadır. Örneğin elmas üretimi bunlardan bir tanesidir. Elmasın maden sahasından son tüketiciye sunuluncaya kadar izlediği yolda pek çok sahtekârlık ve hırsızlık olmaktadır. Blockchain teknolojisi, bu alanda sistemin her aşamasını kontrol edebildiğinden daha güvenlidir.
Her ne kadar bir ulusal futbol ligi oyun kitabından çıkarılan bir dizi savunma manevrası gibi görünse de, Blockchain aslında verileri yapılandırmanın bir yoludur. Ayrıca, Bitcoin gibi kripto paraların da temelidir. Birleştirilmiş işlem bloklarından oluşan bu kodlama yöntemi, oyuncuların yani traderların merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan bir bilgisayar ağındaki dijital kayıt defterini paylaşmalarını sağlar. Tek bir kişi veya kurumun kayıtlara müdahale etme gücü yoktur. Bu sanal âlemde her oyuncu eşit hakka sahiptir. Dünyanın en büyük finansal firmalarından 40’ı bu teknoloji ile denemeler yapmaktadır. Yakın zamanda çok daha fazla yeni kullanım alanının gün yüzüne çıkmış olacağı beklenmektedir.
Kripto para birimlerinin icadı bu paralarla yapılan takas işlemleri her ne kadar dünyaya yeni bir ufuk açmış olsa da, aslında kripto para birimleri sanal yani gerçekte olmayan varlıklardır. Bu konudaki uzmanların yaygın görüşüne göre uzun gelecekte ne topluma ne de teknolojiye pek bir katkıları bulunmayacaktır. Ancak, kripto para birimlerinin varlığı sebebiyle geliştirilen Blockchain teknolojisi başlı başına çığır açıcı ve yaratıcı bir projedir. Tüm dünya için sanayi alanından ticaret alanına kadar birden fazla kişi veya kurum tarafından anlık olarak takip edilmek zorunda olan işlemlerin kontrol edilebilmesi için en güvenilir çözüm olarak ortada durmaktadır. Blockchain ile ilgili olarak söylenebilecek birçok şey bulunmaktadır. Ancak bu geniş konu tek bir cümle ile özetlenecek olursa, Jamie Dimon’ın CNBC’de dediği gibi “Bitcoin para birimi, bence, hiçbir yere gitmeyecek… blockchain, üzerinde çalıştığımız bir teknolojidir ve evet gerçek.”
Blockchain Nedir? Blokzinciri Ne İşe Yarar? isimli makale ilk olarak CoinAdam sitesinde yayınlanmıştır.