(Görüş yer alıyor)
Orhan Coşkun
ANKARA, 8 Ekim (Reuters) - Rusya'nın Suriye'ye yönelik hava operasyonları gerçekleştirmesi ve Türkiye hava sahasını iki kez ihlal etmesine Ankara'nın tepkisi devam ederken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, gerekmesi halinde Türkiye'nin en büyük gaz tedarikçisi olan Rusya yerine farklı kaynaklardan doğalgaz bulabileceğini söylese de mevcut hatlarla bunun kısa vadede yapılması mümkün gözükmüyor.
Japonya seyahati sırasında uçakta gazetecilere açıklamalarda bulunan Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali'ni Ruslar yapmazsa başkasının yapabileceğini ve gerekmesi halinde Türkiye'nin doğalgazı çok farklı yerlerden temin edebileceğini söyledi.
Rusya ile Türkiye'nin önemli ticari ortak olduğu ve yaşananların doğalgaz ve nükleer santral gibi projeleri nasıl etkileyeceği sorusuna Erdoğan, "Bunlar aynı zamanda Rusya'nın da düşünmesi gereken meseleler. Mersin Akkuyu'yu Ruslar yapmaz ise bir başkası gelir yapar. Oraya 3 milyar dolarlık bir yatırım yaptılar zaten" dedi ve şöyle devam etti:
"Biz Rusya'nın bir numaralı doğalgaz tüketicisiyiz. Türkiye'yi kaybetmek, Rusya için ciddi kayıp olur. Türkiye gerektiğinde doğalgazı çok farklı yerlerden temin edebilir."
Rusya 20 milyar dolarlık yatırımla Türkiye'nin ilk nükleer santralini Mersin Akkuyu'ya yapacak.
Bir enerji yetkilisi, Rusya'nın devre dışı kalması halinde Türkiye'nin mevcut boru hattı kapasitesinin ortaya çıkacak açığı kapatabilecek durumda olmadığını belirtti.
Özel sektörden bir doğalgaz şirketinin üst düzey yetkilisi de "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları doğalgaz açısından hiç gerçekçi değil. Türkiye kısa ve orta vadede Rusya'ya bağımlı durumda" dedi ve ekledi:
"Batıdan Trakya'ya gaz girişi olmaması demek, Türkiye için çok büyük bir problem. Oradan gelen gaz bütün Trakya, Marmara ve İstanbul'u besliyor. Orada o miktarda bir gaz getirecek başka bir boru hattı ya da sistemi yok. Mavi Akım'dan Türkiye'ye gaz gelmemesi demek bütün Karadeniz'i boşa düşürür, hidrolik açıdan sorun yaratır. Kış döneminde bunun telafi edilmesi mümkün değil."
Türkiye Rusya'nın dışında İran ve Azerbaycan'dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir'den LNG alıyor.
Türkiye, Ukrayna üzerinden gelen ve Trakya'dan giriş yapan Batı Hattı ile Karadeniz'in altından gelip Samsun'dan karaya çıkan Mavi Akım üzerinden Rusya'dan doğalgaz alıyor.
"Uzun vadede Azerbaycan'dan ilave gaz alınır, Irak boru hattı ve TANAP hattı bitirilirse ancak bir denge sağlanması mümkün olur" diyen aynı şirket yetkilisi, "Kısa ve orta vadede Rus gazının devre dışı kalması ve onun telafi edilmesi gibi bir şey olması mümkün değil" dedi.
Yapımı halen devam eden ve Türkiye ile Azerbaycan'ın planladığı 16 milyar metreküplük TANAP hattı 2018 yılı Haziran ayında devreye girecek.
Rusya yapımını planladığı Karadeniz altından Trakya'ya çıkacak olan 63 milyar metreküplük boru hattı kapasitesinin yarı yarıya indirildiğini ve ilk hatta akışın planlananın bir yıl ilerisinde 2017 sonunda gerçekleşeceğini açıkladı.
Türkiye en iyi tedarikçisi konumundaki Rusya'dan yıllık 50 milyar metreküp olan doğalgaz ihtiyacının 28-30 milyar metreküplük bölümünü alıyor.
Rusya'nın geçen hafta Suriye'de hava operasyonlarına başlaması ve hafta sonunda iki defa Türk hava sahasını ihlal etmesinin ardından sınır hattında yaşanan gerilimde son günlerde bir artış gözleniyor.
NÜKLEER SANTRAL
Ruslar tarafından nükleer santralin yapılmaması durumunda büyük bir sorun yaşanmayacağını kaydeden enerji yetkilisi, "Türkiye şu anda nükleer enerjiye mahkum değil. Şu anda bir elektrik kapasitesi fazlası var ve 2020'ye kadar devam edecek" dedi.
Türkiye, Rusya ile ilk nükleer santralin yapılmasının ardından Japonya ile Sinop'a ikinci bir santral yapılması konusunda anlaşma sağladı. Türkiye 2023 yılına kadar üçüncü bir santral yapımını da gündeminde bulunduruyor.
"Türkiye'nin eğer büyüme hızı yıllık yüzde 5'lerin üzerine çıkmazsa 2020'ye kadar kapasite fazlası çıkar, son yapılan yatırımlar, yenilenebilir enerji vs gibi yatırımlar eli rahatlattı" diyen aynı yetkili, "Sonuçta nükleer santral yapılmasa kısa vadede Türkiye açısından büyük sorun olmaz ve olmasa da olur" dedi.