(Davutoğlu'nun açıklamaları ile yenilendi)
ANKARA, 4 Aralık (Reuters) - Başbakan Ahmet Davutoğlu, İslam Devleti ile mücadele kapsamında Alman uçaklarının da İncirlik üssüne geleceğini açıklarken; Rusya'nın uçağının düşürülmesinin ardından Türkiye'ye yönelik açıkladığı yaptırımlar karşısında "telafi edici ve caydırıcı" tedbirler düşündüklerini söyledi.
Azerbaycan'dan Ankara'ya dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Davutoğlu, İncirlik üssünün ABD uçaklarının ardından İD ile mücadele kapsamında başka ülkelerin uçaklarına da açılıp açılmayacağının sorulması üzerine, "Almanya'dan da uçak takviyesi geliyor, geçtiğimiz günlerde (Almanya Başbakanı Angela) Merkel ile de bu konuları ele aldık... İngiliz Parlamentosu'nun aldığı karar da doğru bir karar, onlar başka bir üs kullanıyorlar ama gerekirse İngiltere de (İncirlik üssünü) kullanabilir" dedi.
Almanya'nın İD ile mücadele eden koalisyona altı keşif uçağı, bir tanker uçağı ve Akdeniz'de bir fırkateyn ile katılma kararının ardından hafta içinde diplomatik kaynaklar söz konusu uçakların İncirlik'e konuşlandırılabilmesi için Türkiye'nin onayı ve mutabakat zaptı gerektiğini belirterek henüz nihai kararın alınmadığını söylemişlerdi.
Geçen hafta Suriye sınırında hava sahası ihlali yapan bir Rus savaş uçağının düşürülmesinin ardından Rusya'nın Türkiye'ye yönelik aldığı ekonomik yaptırımları da değerlendiren Davutoğlu, "Yaş sebze konusunda ciddi sıkıntı yaşanmadı. Son Bakanlar Kurulu'nda enerji, ticaret ve benzeri gibilerde olabilecek durumları değerlendirdik, tedbirleri ele aldık ve bunları üç kategoride hazırladık" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
"Birincisi telafi edici tedbirler, ikincisi caydırıcı tedbirler, üçüncüsü de Rusya'ya bağımlılığı azaltacak zaman alıcı tedbirler. Telafi edici tedbirler çerçevesinde turizm, yaş sebze ve meyvecileri destekleyeceğiz. Caydırıcı tedbirler, umarım gerekmez ama, yaptırımlar sürerse tedbirimiz ne olacak onu içeriyor. Bağımlılığı azaltacak tedbirlerse mesela TANAP projesini erkene çekmek, bu çok önemli bir adım... Oradan yıllık 16 milyar metreküp gaz gelecek Türkiye onun 6 milyar metreküpünü alacaktı. Bundan daha fazla az alabilir, bunu görüştük ve değerlendirdik. Türkiye her türlü olumsuz etkiye hazır olmak için çalışıyor."
BOTAŞ ve Azeri kamu enerji şirketi Socar Şah Deniz II sahasından üretilecek gazı Türkiye'nin batısına kadar gidecek TANAP Projesi'ni geliştirdi. Rusya ile yaşanan uçak düşürme olayının ardından temeli geçen yıl atılan ve 10 milyar dolara mal olacak hattın planlanan 2018 yılı Haziran ayından önce devreye girmesi için çalışılıyor.
Rusya'nın bazı Türk ürünlerinin ithalatına getirdiği yasağın ardından ihracat için alternatif pazar arayışları gündeme gelirken, dayanıklılığı diğer ihraç mallarına göre çok daha düşük olan yaş meyve sebzede ise ihraç ürünleri iç pazara sürülmeye başlanmıştı.
SURİYE'DEKİ GELİŞMELER
Suriye'deki gelişmeleri de değerlendiren Davutoğlu, Türkmenlerin de Kürtler gibi Suriye içinde kantonlar oluşturmasına nasıl bakacaklarının sorulması üzerine "Biz Suriye'nin kantonlaşmasına prensip olarak olumlu bakmayız. Etnik temelli kantonlaşmalar etnik grupları birbirinden uzaklaştırır" dedi.
Türkiye ve ABD'nin Suriye sınırında halen İD'nin denetiminde olan 98 km'lik sınır hattında ortak operasyon düzenleyeceğine ilişkin iddiaları da değerlendiren Davutoğlu, "Türkiye'nin sınırlarının terör unsurlarından arınması hedefimiz. 98 km'lik alanın ılımlı muhaliflerce kontrolü tercihimiz. Ama aksaklık IŞİD'e operasyon yapan ülke ve ülke gruplarının birbirinden kopuk hareketler yapması... Türkiye sınırlarını korumak için her türlü tedbiri almak zorunda" dedi.
Türkiye'nin Suriye'ye tek başına girip girmeyeceğini sorulması üzerine de Davutoğlu "Biz Suriye'ye müdahale etmemeye özen gösteriyoruz. Ama Türkiye'ye dönük tehdit olurda tedbir alırız. Türkiye kendi güvenliğini ilgilendiren durum olursa tereddüt etmez, gerekli adımı atar. Tek başına yapmamız gereken olay olursa da tereddüt etmeyiz" ifadelerini kullandı.
ANAYASA
Davutoğlu, yönetimde yetki ve sorumluluğun aynı kişide olması gerektiğini ancak başkanlık sisteminin Türkiye'nin birinci gündem maddesi olmadığını, diğer konular çözüldükten sonra muhalefetle görüşeceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, Türkiye'de çift başlılığı ortadan kaldırmak gerektiğini belirterek, başkanlık sistemi üzerinde uzlaşma sağlanamaması halinde "partili bir cumhurbaşkanı" ile de mevcut yapısal tıkanıklıkların aşılabileceğini belirtmişti.
Konunun hatırlatılması üzerine Davutoğlu ise, "Şu andaki sistemin yetki ve sorumluluk karmaşası doğurduğu belli. Yetki ve sorumluluk aynı kişide olmalı.. Ancak başkanlık sistemi Türkiye'nin birinci gündem maddesi değil. Diğer konular çözüldükten sonra muhalefetle görüşeceğim. Türkiye'nin ihtiyacı olan sivil bir anayasa reformunu hayata geçirmeye çalışacağız" dedi.
Davutoğlu olası anayasa değişikliği durumunda yeni sistemle ilgili daha net ifadeler kullanılmasını da istedi, "Daha kalıcı ve net sistemin olması gerektiğini söyledik. Parlamenter sistemse parlamenter sistem, başkanlıksa başkanlık" diye konuştu.
(Haberi bildiren Orhan Coşkun, yazan Tülay Karadeniz; Redaksiyon Birsen Altaylı)