Orhan Coskun / Humeyra Pamuk
İSTANBUL, 3 Aralık (Reuters) - Türkiye'nin geçen hafta Suriye sınırında Rusya'ya ait bir savaş uçağını düşürmesinin ardından iki ülke arasında artan gerilimin Rusya'nın ekonomik yaptırımlara başlamasına kadar uzanmasının ardından Moskova'nın gaz arzını da kesintiye gidebileceği endişesiyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için atağa geçtiler.
Türkiye'nin en büyük doğalgaz tedarikçisi Rusya ile gerilen ilişkilerin kış yaklaşırken, doğalgaz arzında soruna neden olmaması için Erdoğan, Katar ziyaretini, Davutoğlu ise Azerbaycan ziyaretlerini gündemlerine aldılar.
Bir enerji yetkilisi, "Rusya ile şu anda bir kriz var bunun etkileri görülecektir ama bunu izlemek yerine ne tür projelere yönelebiliriz, kimlerle neler yapabiliriz buna bakıyoruz. Enerji Bakanlığı ve ilgili birimlerin yanı sıra Erdoğan ve Davutoğlu da enerji konusunda sorun yaşanmaması için bizzat inisiyatif aldı" dedi.
Türkiye, Rusya'dan Batı hattı ve Mavi Akım doğalgaz boru hatlarından yılda toplam 27 milyar metreküp doğalgaz alıyor. Özellikle Batı hattından gelen gaz, sanayi yoğun Marmara Bölgesi'nin ihtiyacını karşılıyor.
Londra merkezli FACTS Global Energy Analisti Cüneyt Kazokoglu, Marmara Bölgesi'nin Türkiye GSYH'sının yüzde 40'ını ürettiğine ve aynı oranda enerji tükettiğine dikkat çekerek, "Eğer Rusya gaz akışını keserse bu Marmara Bölgesi'nin durması anlamına gelir ki bu da Türkiye'ye çok zarar verir" dedi.
Enerji yetkilileri, Türkmenistan'dan gaz alınmasının ve Türkiye'nin ikinci büyük gaz tedarikçisi olan İran'dan alınan gazın miktarının artırılmasının seçenekler arasında olduğunu söylediler. Kuzey Irak'tan gaz getirilmesi de diğer bir seçenek olarak duruyor.
Üst düzey bir yetkili, "Türkiye gaz kaynaklarını çeşitlendirmek için Kuzey Irak ve İsrail kaynakları en hızlı çözüm olabilir. Üç yılda 4 milyar dolar yatırımla 15 milyar metreküp Kuzey Irak gazı alınabilir. İsrail ile de hızlı ilerleyecek bir sürece girilebilir" dedi.
Bugün Azerbaycan'ı ziyaret eden Davutoğlu'nun gündeminde TANAP doğalgaz boru hattı projesinin kapasitesinin artırılması da var. Proje kapsamında 2018 ortalarında 16 milyar metreküp gazın Avrupa'ya taşınması öngörülüyor. Bu projede Türkiye de 6 milyar metreküp gaz alacak.
Üst düzey bir hükümet yetkilisi, "Türkiye, Rusya krizi ortaya çıktığında Azerbaycan ile görüştü. Azerbaycan'dan daha fazla gaz alımı için ne yapabiliriz, buna bakılacak" dedi.
Erdoğan dün de Katar'a bir ziyaret gerçekleştirirken, bir yetkili, Katar'dan spot LNG alımı için görüşmeler yapıldığını söyledi.
Analistler ise gaz depolama kapasitesinin yetersiz olması ve sanayinin doğalgaz dışında bir yakıt kullanabilme esnekliğinin olmaması nedeniyle Rusya'nın yapacağı gaz kesintisinin telafisinin zor olduğunu belirtiyorlar.
Düşünce kuruluşu TEPAV'dan analist Ayşegül Aytaç, yayınladığı notta, "Arz güvenliğini sağlamanın en önemli koşulu tüketimin yüzde 20-30'una ulaşan depolama kapasitesinin olmasıdır. Türkiye'de bu oran yüzde 6" dedi.
Türkiye'nin elektrik üretiminin yaklaşık yarısı doğalgaz santrallerinden sağlanıyor.
Aytaç, "Sanayide ve elektrik üretiminde alternatif enerji kaynaklarının kullanımının yetersizliği ve hanehalkının diğer kaynaklara yönelme esnekliğinin olmaması orta vadede doğalgaza bağımlı sektörler açısından kaçınılmaz olarak sorun yaratacaktır" dedi.