İSTANBUL, 25 Ocak (Reuters) - Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) tarafından hazırlanan rapora göre, Türkiye ve Rusya arasındaki uçak düşürme krizinin Türkiye'ye yıllık maliyeti büyük oranda gıda, turizm, inşaat, konut ve perakende sektörleri kaynaklı olarak 11 milyar doları geçebilir.
Türkiye'nin geçen yıl Kasım ayı sonunda Suriye sınırında bir Rus jetini düşürmesinin ardından, Ankara ile Moskova arasında gerilim tırmanmış ve Rusya Türkiye'ye yönelik bir dizi ekonomik yaptırım kararı almıştı.
TÜSES tarafından Rusya krizinin olası ekonomik sonuçlarına ilişkin yayınlanan raporda, "Mal ticareti, enerji, turizm, inşaat, konut, yabancı sermaye girişleri dışında; deri, tekstil, otomotiv, gıda vb. sektörlerle taşımacılık, seyahat endüstrileri, istihdam ve vergi gelirleri üzerinde de olumsuz etkileri dikkate alındığında Rusya krizinin kötü senaryoda GSMH ödemeler dengesi ve yabancı sermaye girişi üzerindeki toplam olumsuz etkisinin yıllık 11 milyar dolardan fazla oluşması beklenmektedir" denildi.
Hükümet yetkilileri, krizin Türk ekonomisine maliyetinin 3-9 milyar dolar arasında olmasının beklendiğini açıklamışlardı.
En fazla kaybın yaşanacağı alanlardan birinin müteahhitlik hizmetleri olduğu belirtilen raporda, "Rusya'da özellikle 2018 Dünya Kupası ile birlikte Türk müteahhitlik hizmetlerinin 5 milyar dolar gibi bir hacme ulaşması bekleniyordu. İnşaat sektöründe kötü senaryoda kaybın 3.5 milyar dolar mertebesinde gerçekleşme riski var" denildi.
Rus turist sayısında da olumsuz senaryoda 2016'da yüzde 40 kayıp yaşanmasının öngörüldüğü ifade edilen raporda, bunun da turizm gelirlerinde 2.3 milyar dolarlık gelir kaybı anlamına geldiği belirtildi.
DOĞALGAZ TEDARİKİNDE SIKINTININ SANAYİYE MALİYETİ BÜYÜK OLUR
Doğalgaz tedarikinde yaşanabilecek sıkıntıların sanayiye büyük zarar verebileceğine dikkat çekilen raporda, "Rusya ile sürmekte olan krizle ilgili farklı çevrelerce yapılan değerlendirmelerde ekonomik olarak öngörülmesi tam olarak mümkün olmayan doğalgaz kaynaklı elektrik kesintilerinin GSMH üzerindeki etkisi sanayi ve hizmet sektörleri bir arada düşünüldüğünde en düşük ihtimalle günlük 1-1.5 milyar dolar olarak hesaplanmalıdır" denildi.
Rusya, 50 milyar metreküp yıllık tüketimi olan Türkiye'ye sattığı 30 milyar metreküp gaz ile en büyük tedarikçisi konumunda bulunuyor.
BOTAŞ'ın Rus enerji şirketi Gazprom ile doğalgaz fiyatı konusunda anlaşmaya vardığı yüzde 10.25 indirimin uygulamaya sokulmasının da zor göründüğü belirtilen raporda, bu durumun ekonomik boyutunun ise 328 milyon dolar mertebesinde olduğu ifade edildi.
Rusya'nın Kasım ayında aldığı karar ile beyaz et, çeşitli yaş meyve sebze ve narenciye ürünlerinin Türkiye'den ithalatına kısıtlama getirdiği hatırlatılan raporda, "Bu ürünlerde Türkiye'nin toplam ihracatı 3.27 milyar dolar iken, Rusya'ya olan kısmı 932 milyon dolar olup, ilgili kalemlerde Türk dış ticaretinin yüzde 28.5'luk bir kayba uğrayacağı görülmektedir" ifadelerine yer verildi.
Raporda ayrıca, Rusya ile yaşanan krizinin konut sektörüne de olumsuz yansıyabileceğine dikkat çekildi.
Türkiye'de yabancıya konut satışının yaklaşık yüzde 10'unun Rusya vatandaşlarına yapıldığı belirtilen raporda, "Azerbaycan, Ukrayna, Kazakistan gibi Rus vatandaşlarının yoğun yaşadığı veya politik olarak Rusya ile ilişkili ülke vatandaşlarına yapılan satışlar da göz önüne alındığında bu oranın yüzde 18'i geçtiği görülmektedir. Türkiye Konut Fiyat Endeksi verileri baz alındığında minimum 40 milyon dolarlık bir kayıp söz konusu olacaktır" denildi.
Rusya ve Türkiye arasında yaşanan krizin bavul ticaretinde 1-1.5 milyar dolarlık risk bulunduğu ifade edildi.