* Türkiye'nin enerji maliyeti 2015'te %31.1 azalışla $37.8 mlyr
* Rusya'ya ihracatta düşüş belirginleşiyor
* AB'ye ihracat dış ticareti destekliyor (Ayrıntılar ve görüş yer alıyor)
İSTANBUL, 29 Ocak (Reuters) - Dış ticaret açığı petrol fiyatlarındaki sert düşüşün desteği başta olmak üzere ithalatın ihracattan daha hızlı daralmasıyla 2015'te bir önceki yıla göre yüzde 25.2 daralarak 63.27 milyar dolar ile yılı tamamladı.
Analistler, 2015 yılını 63.1 milyar dolar olan OVP hedeflerine oldukça yakın tamamlayan dış ticaret açığının 2016 yılında da yavaşlayarak da olsa düşüşünü sürdüreceğini ve 55.2 milyar dolar olan hedefe yakın şekilde tamamlanacağını söylediler.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2015'te ihracat yüzde 8.7 azalarak 143.94 milyar dolar, ithalat yüzde 14.4 azalarak 207.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Dış ticaret açığı Aralık'ta ise yüzde 27.4 düşüşle 6.18 milyar dolar olurken, ihracat yüzde 11.1 azalarak 11.8 milyar dolar, ithalat ise yüzde 17.5 azalarak 17.98 milyar dolar şeklinde gerçekleşti.
Odeabank Ekonomisti Şakir Turan, "İthalat düşen enerji maliyetleri ile gerilerken, ihracattaki kaybı Avrupa ekonomilerine ihracatın nispeten güçlü kalması sınırlıyor. Önümüzdeki dönemde bu eğilimin genel olarak devam edeceğini ve dış ticaret hadlerimizdeki iyileşmeyle ve Avrupa ekonomilerindeki toparlanma ile birlikte büyümeye net dış talepten gelecek katkının artarak devam edeceğini düşünüyoruz" dedi ve ekledi:
"2015 yılını OVP öngörülerine paralel tamamlayan dış ticaret açığının 2016 yılında da 55.2 milyar dolar olan OVP hedefine yakın yılı tamamlamasını bekliyoruz."
Dış ticaret açığının yıl boyunca aşağı yönlü bir seyir izlemesinde başta petrol olmak üzere dünyadaki emtia fiyatlarındaki aşağı yönlü seyir etkili oldu.
Türkiye'nin ithalatında yıllardan beri en büyük kalem olan enerji ithalatı 2015'te yüzde 31.1 azalarak 54.9 milyar dolardan 37.8 milyar dolara geriledi.
Petrol fiyatları geçen yıl yaklaşık yüzde 35 düşüş gösterdi ve Brent ham petrolünün varil fiyatı LCOc1 12 yılın en düşük seviyesine geriledi. Haziran 2014'te 115 doların üzerinde işlem görmesinden beri aşağı yönlü bir seyir izleyen Brent ham petrol bugün 35 doların altında işlem görmeyi sürdürüyor.
Dış ticaret açığının 2015'te 2014'e göre yaklaşık 22 milyar dolar gerilemesinde emtia fiyatlarının haricinde 7 milyar dolarlık altın ihracatının desteği de etkili olurken, euro/dolar paritesi ve jeopolitik gelişmeler ise ihracatı 2015'te düşürücü yönde etkileyen faktörler olarak ön plana çıktı.
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş Ocak ayı başında gerçekleştirdiği 2015 yılı dış ticaret değerlendirme toplantısında yaptığı açıklamalarda, euro/dolar paritesindeki gerilemenin, ve jeopolitik gelişmelerin ihracatı aşağı çeken önemli unsurlar arasında sıralamış 2015'i 144 milyar dolar civarında tamamlayan ihracatın 2016 yılında ise sorunların devam etmesine karşın 150 milyar dolara ulaşacağını söylemişti. (2015'te) parite kaynaklı 12.9 milyar dolar gerileme kaydedildi" diyen Elitaş, emtia fiyatlarındaki düşüşün gelirleri petrole bağlı ülkelerdeki alım gücünü negatif etkilediğini belirterek, "Emtia fiyatları kaynaklı ihracat düşüşü 2015'in son çeyreğinde baz etkisi sebebiyle azalmış olsa da 2015 yıl geneline baktığımızda bu etki 11 milyar dolar seviyesinde olmuştur" dedi.
Öte yandan 2015'te ihracatı negatif etkileyen üçüncü unsur ise 5.9 milyar dolar ile jeopolitik etkiler oldu. Ekonomi Bakanlığı'nın çalışmalarına göre jeopolitik etkinin 2015 yılı ihracatına negatif etkisi ise toplam 5.9 milyar dolar olarak gerçekleşirken bunun 2.4 milyar doları Rusya, 2.3 milyar doları Irak, 620'şer milyon doları ise Ukrayna ve Libya'dan kaynaklandı.
TÜİK verilerine göre 2015'te en çok ihracat yapılan sektör otomotiv endüstrisi olurken bu sektörde yapılan ihracat bir önceki yıla göre yüzde 3.3 düşüşle 17.47 milyar dolara gerildi.
RUSYA'YA İHRACATTA SERT DÜŞÜŞ
Petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle alım gücü gerileyen Rusya'ya yapılan ihracat 2015 yılı boyunca düşüş gösterdi.
Türkiye'nin 2014'te en büyük yedinci ihracat pazarı olan Rusya 2015'te 13. sıraya geriledi. Yıl genelinde ihracat yüzde 39.5 düşüşle 3.6 milyar dolara gerilerken Aralık ayındaki düşüş yüzde 46.3'e ulaştı.
Türkiye'nin hava sahasını ihlal etmesinin ardından bir Rus savaş uçağının 24 Kasım'da Suriye sınırında Türk F16'ları tarafından düşürülmesinin ardından iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerdeki zayıflama belirginleşiyor.