Bu makale 08.12.2022 tarihinde İngilizce olarak yayımlanmıştır.
- IEA, yenilenebilir enerji kaynaklarının "2025 yılı başlarında küresel elektrik üretiminin en büyük kaynağı haline geleceğini" söylüyor.
- Ancak piyasaya ilişkin son rakamlar aksini gösteriyor.
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının, geleneksel enerji kaynaklarının yerini düşündüğümüz kadar alması muhtemel değil.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) kısa süre önce, yenilenebilir enerji kullanımının küresel olarak genişlemesini modelleyen yeni bir rapor yayımladı. Rapor, mevcut politikalar ve piyasalara göre yenilenebilir enerjilerin 2027 yılına kadar büyümesini öngörüyor.
IEA'nın ilk olarak 1973 yılındaki OPEC petrol şoklarına tepki olarak OPEC'e karşı bir tüketici ülke varlığı olarak kurulduğunu belirtmek gerek. Petrol tüketen ülkelerin OPEC ya da diğer yollardan kaynaklanan arz kıtlıklarına karşı birbirleriyle iş birliği içinde kullanılabilecek stratejik petrol rezervleri oluşturmayı düşünüyorlardı. O zamandan beri IEA, enerji analizinde çok daha geniş bir rol üstlendi ve petrol ve yenilenebilir enerjiler gibi diğer enerji türleri için arz-talep tahminleri sunuyor.
Emtia yatırımcıları için soru; yenilenebilir enerjilerin büyümesine ilişkin tahminlerin, piyasayı ve petrol talebinin geleceğini değerlendirirken dikkate almaya değer faktörler olup olmadığıdır.
Yenilenebilir enerji savunucularının çoğu, bu tür elektrik üretiminin fosil yakıt kullanımının yerini alacağına inanıyor. Bu nedenle petrol yatırımcıları yenilenebilir enerjilerde önemli bir büyüme öngören analizlerin, uzun vadede petrol için bir düşüş sinyali gibi görüneceğini varsaymalı.
Ancak bu son tahmine daha yakından bakarsak yatırımcıların bunu petrol talebinin önümüzdeki beş yıl içinde durgunlaşabileceği ve hatta azalabileceğine dair bir işaret olarak almaması gerektiği ortaya çıkıyor.
IEA analizi yenilenebilir enerji kaynaklarına çok olumlu; petrol, doğal gaz ve kömür gibi fosil yakıtlara ise nispeten olumsuz bir bakış açısı sunuyor.
IEA analizine göre yenilenebilir enerji kaynakları, "2025 yılı başlarında kömürü geçerek küresel elektrik üretiminin en büyük kaynağı haline gelecek."
Ayrıca Güneş PV kurulu kapasitesinin (yani bir güneş fotovoltaik tesisinin ideal koşullar altında üretmesi beklenen enerji miktarı), "2027 yılında kömürü geçmeye hazırlandığı" belirtiliyor. Bu iddiayı ciddiye almak zor çünkü küresel kömür kullanımı 2022'de önemli ölçüde arttı ve 2023'te daha da artacak gibi görünüyor.
Geçtiğimiz ay IEA, kömür kullanımının 2022 yılında arttığını belirten bir rapor yayımladı. Avrupa, Eylül 2021'e kıyasla Eylül 2022'de %8 daha fazla kömür kullandı. Aslında kömür kullanımı ABD dışında her yerde artıyor.
Dahası Çin'de daha fazla ekonomik faaliyet görülseydi, küresel kömür kullanımı bu yıl daha da yüksek olacaktı. Çin'in kömür kullanımı, COVID-19’a karşı sıfır tolerans politikalarından uzaklaşması nedeniyle 2023 yılında muhtemelen artacak.
Kömür kullanımındaki bu artışın büyük bir kısmı, elektrik üretimi için doğal gazın bir kısmını ikame etmek üzere kömüre yönelen Avrupa ülkelerinin, Rus doğal gazı satın almasına karşı uygulanan yaptırımlardan kaynaklanıyor.
Ayrıca Çin ve Hindistan gibi Asya ülkeleri doğal gaz ihtiyaçlarını karşılamak için ithal sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) güveniyor ve Avrupa artık daha fazla LNG satın aldığı için LNG fiyatı yükseldi. Bu nedenle kömür, Asya ülkelerinin ithal ettiği LNG'nin bir kısmının yerini alıyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile ilgili durum, yakın zamanda çözülecek gibi görünmüyor. Bu nedenle yatırımcılar, bu durumun 2023'e kadar devam etmesini bekleyebilir.
Bu da Çin, Hindistan, ABD ve Avrupa'nın, daha fazla rüzgar türbini ve güneş enerjisi santrali kurulmasını teşvik eden resmi politikalarına rağmen dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin fosil yakıtlara güvenmeye devam ettiği anlamına geliyor.
Doğal gazın bulunmadığı ya da çok pahalı olduğu durumlarda rüzgar ve güneşe değil, petrol ve kömüre yöneliyorlar. Bu gerçek, IEA'nın Yenilenebilir Enerji 2022 raporunda öngördüğü geleceğin gerçekleşme olasılığını daha da düşürüyor.
Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki büyümenin önümüzdeki beş yıl içinde petrol talebini nasıl etkileyeceğini değerlendirmek isteyen yatırımcılar için IEA'nın tahmini güvenilir veya faydalı bir bilgi kaynağı değildir.
Politikalar nadiren tasarlandığı gibi uygulanır, bu nedenle güneş ve rüzgar enerjisi talebinin önümüzdeki beş yıl içinde hükümetlerin ve STK'ların desteğiyle artması muhtemel olsa da yenilenebilir enerji kaynaklarının, geleneksel enerji kaynaklarının yerini IEA’nın öngördüğü kadar alması mümkün değil.
Yasal Uyarı: Yazar, bu makalede bahsi geçen menkul kıymetlerin hiçbirinde pozisyon sahibi değildir.