Bu makale 19.11.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
OPEC+ bakanlıklar izleme komitesi (JMMC) 17 Kasım Salı günü toplandı ancak politik bir tavsiye vermedi. OPEC ve OPEC+’nın tam toplantısı 30 Kasım ile 1 Aralık’ta yapılacak. Ancak JMMC’den kılavuz gelmemesi ile OPEC+’nın nasıl aksiyon alacağı belirsiz.
Şimdi OPEC+ resmi olarak 1 Ocak günü piyasada 2 milyon varil üretim artışına başlama hazırlığında ancak Suudi Arabistan da dahil çoğu üye, bu artış planını mümkünse 2-6 aylığına ertelemek istiyor.
Karar piyasayı ve tabii ki erteleme ile petrol fiyatını etkileyecek.
Yatırımcıların dikkat etmesi gereken altı şey var:
1. Üretimdeki bu artışı ertelemenin birincil sebebi, petrol fiyatlarına yönelik negatif etkisini önlemek. Avrupa ve ABD’nin bu kış için talep tablosu fena. Avrupa’nın en büyük ekonomilerindeki karantinalar ve ABD’nin büyük şehirlerinde artan kısıtlamalar, tüketicilerin seyahat etmeyi azaltmasına yol açarak talebi boğuyor.
Evet, koronavirüs aşısıyla ilgili son pozitif gelişmelerle birlikte petrol fiyatları nihayet geçen hafta artış trendine girdi ancak pek çok kişi, piyasanın hala düşük talep tehdidi altında olduğunu düşünüyor. Suudi Arabistan, Suudi petrol bakanının söylediği üzere açık bir şekilde 2 milyon varillik artışın, “negatif bir şekilde reaksiyon vermek için piyasalara bahane yaratabileceğini” düşünüyor.
2. OPEC+’nın üretim artışını erteleme kararı aldığını varsaydığımızda yatırımcılar iki soru sormalı. Birincisi, erteleme 3 aylık mı 6 aylık mı? İkincisi, OPEC+’nın erteleme kararı, petrol fiyatlarının düşmesini önlemede başarılı olacak mı?
3. Rusya OPEC+ içerisinde muhtemelen Suudi Arabistan kadar (belki daha fazla) önemli bir güç. Bu nedenle Rusya’nın tüm bunlarla ilgili ne düşündüğü hayati bir önem taşıyor. Rusya günlük 2 milyon varillik artışı erteleme konusunda hemfikir görünüyor ancak erteleme süresini kabul edip etmeyeceği net değil.
Suudi Arabistan muhtemelen Rusya'yı Haziran ayına (6 ay) kadar bir anlaşmaya bağlamak isteyecek böylece kendisi, aşırı üretim yapanları uyum sağlamak için azarlamaya odaklanabilir. Ancak şu an için 6 aylık bir ertelemenin Rusya'nın çıkarına olup olmadığı net değil ve Rusya daha kısa vadeli taahhütleri tercih etme eğiliminde.
Suudi Arabistan petrol bakanı piyasadaki durumun “günden güne değiştiğini” ve politik tavsiyeler için fazla akışkan olduğunu söylediğinde belki de Rusya’nın bağlılık sorunları nedeniyle erteleme olasılığı ile ilgili belirsizliğe işaret etmişti.
4. Daha uzun bir erteleme (anlaşması) piyasa istikrarı için daha iyi. Bu özellikle arz yönünden kullanışlı olur. Çünkü talep meselesi şu an için çok belirsiz.
OPEC+ bu politikalarla muhtemelen petrol fiyatlarını yükseltemez ancak OPEC+’nın daha uzun vadeli rehberliği, fiyatları stabil tutmaya yardım edebilir.
5. Libya’nın kısa süre önce artan üretimi işleri karıştıracaktır. Libya, bir iç savaşla boğuştuğundan halihazırda OPEC+’nın üretim kotasından muaf. Libya’nın muafiyeti, üretim günlük 1,114 milyon varil seviyesine ulaştığında bitecek ve Libya’nın ulusal petrol şirketi The National Oil Corporation, yakın zamanda o seviyenin geçilmesini bekliyor.
2021 başı itibarıyla günlük 1,3 milyon varile ulaşılmış olacağını düşünüyor. OPEC+, günlük 2 milyon varil artış ile devam etme ya da bunu 3-6 ay erteleme kararı verirken bu durumu göz önüne almak zorunda. OPEC+ üretim artışı ile devam ederse Libya üretimi, bunun yarısından fazlasına tekabül edecek.
6. Piyasa durumu ne olursa olsun piyasanın düşüncesinde zaten var olan şeyi incelemek önemli. Mevcut petrol fiyatının 3 aylık bir erteleme ile fiyatlanmış olduğu gözüküyor.
OPEC+ erteleme yapmaz ve Yeni Yıl’da 2 milyon varil artış ile devam ederse fiyatların düşmesini bekleyin. OPEC+ 6 aylık bir ertelemeye karar verirse fiyatlar artabilir ancak önemli miktarda olmaz ve artış uzun süre devam etmeyecektir.
Ancak 6 aylık bir erteleme muhtemelen piyasayı bir nebze yatıştıracaktır. Ayrıca 2021’in ilk yarısında fiyat volatilitesini önlemeye de yardımcı olacaktır.