Virüs, Aşı, Altın, Petrol ve Küresel Piyasalar

Kasım’ın sona ermesiyle beraber küresel vaka sayısı 63 milyon 584 bin 870’e yükselirken virüs nedenli 1 milyon 473 bin 746 kişi hayatı kaybetti. Hastalananlardan 43 milyon 980 bin 327 kişi sağlığına tekrar kavuşurken 18 milyon 130 bin 797 kişi aktif vaka olarak tedavi görmeye devam ediyor. Verilerden virüsün öldürme oranının %2,31 (hayatını kaybedenler / toplam vaka sayısı) olduğunu hesaplayabiliriz. Bu oran her ne kadar küçük gibi görülse de Kasım’da Avrupa’da her gün 2 ila 5 bin kişinin hayatını yitirdiği anlamına geliyor. Salgının başından beri baktığımız zaman Avrupa kıtası genelinde 400 bin kişi yaşamını yitirdi. ABD kıtasında günlük 150 – 200 bin arası vaka gerçekleşirken 273 bin 077 kişi hayatını virüs nedenli kaybetti. Türkiye ise en çok vaka açıklayan ülke sıfatına sahip olmaya devam etti. Durumun kritikliğinden ötürü ülke çapında yeni önlemler alınmış olsa da “tam kapanma” ihtimali zaman geçtikçe “şart” olma yolunda ilerliyor.

Salgının başından itibaren aylar geçmiş olmasına rağmen tam anlamıyla gerekli önlemler alınmadığı için “normalleşme” ihtimali giderek zorlaşıyor. Avrupa’da tekrardan alınan önlemler nedeniyle sosyal ve ekonomik toparlanma risk altında. En son yayımlanan Moody’s raporunda bu konuya değinirken aşıların endişeleri yitirmediği de belirtiliyor. Rusya’nın aşı testlerine katılan ve ilk dozu vurulan 20 kişi de tekrardan virüs çıkması bu durumu destekliyor. Her ne kadar Moderna aşısının klinik sonuçlarında %94 başarı elde edilmiş olsa da “aşıyı olup olmamak” arasında fikir ayrılıkları gün geçtikçe artıyor. Bu da aşının bir “nihai” çözüm olmadığını, zamana karşı mücadelenin devam ettiğini ve bir süre daha aldığımız, uyguladığımız önlemlerle kendimizi korumamız gerektiğini gösteriyor. Böylece yaşanacak olan dalgalardan ve aşı gelişmelerden dolayı küresel risk iştahı da değişmeye devam edecektir. Finansal piyasalar her ne kadar MB’ler tarafından desteklensede ikinci ve üçüncü dalgalar “tıkanma” ihtimalini güçlendirebilir.

Virüs riski ve aşıya yönelik tedirginlikler devam ederken güvenli liman olan altın en çok merak edilen konulardan biri. 2013 Mart – Nisan’da 1450$’ın aşağısına sarkan altın 2019’a kadar 1100$ - 1300$ arasında dalgalandı. ABD – Çin gerginliğinin yükselmesiyle tekrardan 1450$ seviyesine kırdıktan sonra yeni bir yükseliş trendine başladı. Virüsün başlaması ve FED’in rekor seviyede para fonlamasıyla beraber 2050$ seviyesinin üzerine gördükten sonra ABD ve Avrupa ekonomi paket belirsizliği ve aşılardan gelen olumlu haberler altın fiyatlarını tekrardan baskıladı. Altın ETF’lerinin yarattığı spekülatif hareketler de fiyatın 1784$’a (bugünkü seviye) kadar gerilemesine neden oldu. Altının tarihsel grafiğine göre 1750$ destek seviyesi olabilir. Alta doğru sarkma olursa 1620$ civarında da destek bulabilir. Bu kadar bol para ve risk varken altın fiyatlarının çok fazla gevşeme ihtimalini çok az görüyorum. Özellikle küresel enflasyonun yavaş yavaş kendini gösterdiği ve ekonomiye destek paketlerinde anlaşma sağlandığı bir ortamda altın fiyatlarında sert yükselişler görülebilir.

Son zamanlarda altının gevşemesini fırsat bilen ve OPEC’in arz kısıntısı yarattığını gören küresel yatırımcıların petrole yöneldiği görülüyor. Opec ve Opec+ ülkelerinin yeni bir arz kısıntısı konusunda anlaşamamış olsalarda ABD ham petrolü 45$ ve Brent petrol 48$’dan işlem görüyorlar. GS 2021 yılı için petrol fiyatını 65$ beklemesi ve Opec’le Opec+ grubunun arz kısıntısı konusunda anlaşmaya varma ihtimalinin güçlenmesi fiyatları daha da destekleyebilir.

Kasım’ın son günü küresel bazda yaşanan satışlardan sonra küresel piyasalar toparlanma çabası içinde. Japonya, Çin ve G. Kore ekonomik verilerinin beklentiyi karşılaması Asya endekslerini yukarı yönlü desteklerken Avrupa ve ABD vadelilerinde tepki alımları yaşanıyor. USDJPY 104,42’ye yükselmiş olsada 10 senelik Japonya getirisi %0,018’e gerilemiş durumda. EURUSD paritesi 1,20 direncini zorlamaya devam ediyor. ABD Dolar endeksinin 91,82$ gibi rekor düşük seviyelere gerilemesi hem Yen’in hem de Euro’un güç kazanmasını desteklemeye devam ediyor. Lagarde yaptığı açıklamada bölgenin borçluluk durumumun rekor seviyeye gelmesine dikkat çekerken Birlik içinde yaşanan anlaşmazlıklar ve yardım paketi belirsizliği pariteyi yukarı yönlü destekleyebilir. VIX’in 20$’ın üzerinde kalması ve ikinci dalga yaşanırken üçüncü dalgadan konuşuluyor olması küresel piyasalar için oldukça tedirgin edici.

TL varlıklar için virüs tek risk değil. Yaklaşan NATO ve AB liderler zirvesi TL varlıkları zorlayabilir. Özellikle Türkiye aleyhine bir karar, yaptırım çıkması durumunda baskı daha da artacaktır. Zirveler yaklaşırken “Oruç Reis’in” Antalya limanına dönmesi, reform söylentileri ve faiz artırımları önceden yapılan tampon hareketler olarak görülebilir. Özellikle Merkel’in AB ile Türkiye ilişkiler konusunda istenilen yerde olunmadığını belirtmesi durumun riskini daha da artırıyor. ABD’nin NATO temsilcisi de Türkiye’nin S-400’lerden vazgeçeceği konusunda inançlarının yüksek olduğunu belirtmesi ABD’nin S-400 konusunda ne kadar hassas olduğuna işaret ediyor.

TL’de rekor seviyeler görüldükten sonra “Kanal” projesinin tekrardan dillendirilmesi ve virüse karşı tedbirlerin artırılmasıyla TL varlıklar uzun zamandan sonra %3,40 azalarak en kötü performanslarından birini kaydetti. 1238,58 TL’den kapanan endeksin dolar bazındaki fiyatı da 163,96$ oldu. TL’de 5 günlük üstel hareketli ortalamanın sert bir şekilde aşağıya dönmesi satışların kısa vade trendi gösteren 21 günlük üstel hareketli ortalaması olan 1273,22 TL seviyesine kadar devam etme ihtimalini destekliyor. Kırılması durumunda 63 günlük üstel hareketli ortalaması olan 1203,72 TL seviyesi yeni destek olabilir. Dolar bazında 20 günlük üstel hareketli ortalaması 162,13$ yeni destek seviyesi olabilir. Böylece endeks 128$’la 170$ bandı arasında hareket etmeye, en azından somut reform adımları gelene kadar, bir süre daha devam edebilir. Dünkü satışlar sert olduğu için bugün tepki alımlarıyla yataya yakın pozitif bir başlangıç yaşanabilir. Kısa vade de ise, en azından NATO ve AB liderler zirvelerine kadar, desteklerin takip edilmesi gereken dönemden geçiyoruz. 1240,82 TL ve 1209,42 TL FIBO seviyeleri destek olarak görünürken yükseliş yaşanırsa ilk olarak 1285,53 TL’nin kırılması gerekiyor.