Investing.com - Önde Gelen Finans Portalı
40% İndirim
40% İndirim
🚨 Piyasalar Çok mu Hareketli? Üstün Performans İçin Gizli Cevherleri BulunHisseleri Şimdi Keşfet

Türkiye Ekonomisinde Adım Adım Ekonomik Krize - 4

YazarDr Mustafa ÖZTÜRK
Yayın Tarihi 06.06.2013 12:07
Güncelleme Tarihi 06.02.2024 15:31
Dünkü yazımızda

ekonomi içerisinde düşük katma değerli sektörlerin aşırı büyümesinin bir algı yanılgısı oluşturduğundan bahsetmiştik. Öyle ki; şu günlerde bu algı yanılgısı ekonominin her bacağında görülür hale gelmiştir.

Örneğin; Borsalarda, faizlerde, kredilerde, banka bilançolarında vs…

Öncelikle hemen belirtmem gerekir ki bir ülkenin Borsasının yüksekte olması, faizlerinin düşük olması ve ya dış Dünyadan kolaylıkla kredi sağlayabilmesi o ülke ekonomisinin sağlıklı olduğunu garantilemez. Unutulmamalıdır ki yukarıda sıraladığımız ekonomik göstergelerin çok daha iyisi 2008 öncesi ABD' de mevcuttu. Krediler tavan yapmıştı, bankalar neredeyse devletler kadar büyümüştü ve borsası hiç olmadığı kadar yüksekteydi. Buna rağmen biliyorsunuz 2008 ABD krizi hem Amerika'ya hem de tüm Dünyaya ciddi bedeller ödetti.

Türkiye'de bahsettiğimiz sürece nasıl gelindi?

Borsa ve piyasalar nasıl yükseltildi? (Yükseldi diye yazamadığıma dikkat çekmenizi istiyorum.)
Nasıl bankalar borsanın yarısı ve iktisadi hayatın tamamı oldu?

Aslında bu soruların cevabı aşağıdaki grafiğin içerisinde saklı duruyor. Buyurun beraber inceleyelim:



Yukarıda gördüğünüz grafik TCMB' nin ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini göstermektedir. 2011 sonlarında % 12 ye kadar çıkmış olan fonlama maliyetinin 2013 ilk çeyreğine gelindiğinde % 5 in altına indiği görülüyor. Bu grafik gücünü tamamen FED ve ECB' nin ucuz fonlama serüveninden alıyor; şöyle ki daha öncede bahsettiğimiz gibi gelişmiş ülkelerin büyüme hızını artırabilmek için Dünyaya verdiği ucuz para, içeride fonlama maliyetlerimizi aşağı çekiyor. Şunu hemen belirtmem gerekir ki bu noktaya kadar gerek TCMB' nin gerek diğer ekonomi yönetiminin niyetleri oldukça halis ve iyi. Yani evdeki hesap şu: Bankalara düşük maliyetli likidite sağla ve bankalar bu parayı girişimcilere/hane halkına transfer etsin girişimci yatırım yapsın; tüketici tüketim yapsın ve sonuçta çarklar dönsün…

Bakalım evdeki hesap çarşıya uyuyor mu? Aşağıdaki grafik bize evde kurulan hesabın çarşıya pek uymadığını gösteriyor;



Evet, görüldüğü üzere bireysel krediler artmış ancak tüketim planlandığı gibi artamamış. Bununla beraber tüketicilerin gelecekteki beklentilerini içeren tüketici güven endeksi de fena halde düşmüş. Gelinen noktada şunu söyleyebiliriz TCMB' nin sağladığı ucuz fonlama reel ekonomide fazla işe yaramamış. Ucuz fonlama sadece faizleri aşağı çekmiş ve banka şirketlerinin portföyünde bulunan DIBS ve DT' lerin karlılığını artırmış, bunu analiz eden yabancılar gelip banka hissesi almış ve borsa endeksi yükselmiş. Daha düşük fonlama maliyetinde bulunacağının sinyalini veren merkez bankasının etkisiyle ilgili bankalar daha fazla DT almış ve gösterge bono faizleri düşmüş, konu bir etki, tepki misali döngüye girivermiş. Sonuçta zahir de görünen gerçekleri perdelemiş.

Burada bir önemli noktaya daha dikkatinizi çekmek ve size bir soru yöneltmek istiyorum: Tüm bu araştırmalarımız sonrasında kredi kullanım oranı hızla artarken tüketimin düşmesi size normal geldi mi? Burada bir tezat bulunmuyor mu? Konu hakkında fikir yürütecek olan var mı?

Benim bir fikrim var; hani yan yana ATM ler önünde gördüğümüz kredi kartı kullanıcıları varya bir ATM den nakit çekip diğer ATM den borcunu yatıran kullanıcılar. İşte onlar genelde cüzdanlarının içi banka kartlarıyla doludur, oradan çekip buraya yatırmak derdindedirler. Bir sonraki ay kredi limit artırımı ve döngü'ye devam. Borç al ancak bunu diğer borcu ödemekte kullan. Anlatmak istediğim şu: alınan borçlar diğer borçları ödemekte kullanılmaktadır, çekilen kredilerin tüketime ayrılan kısmı sınırlıdır veya veriler bize bunu göstermektedir.

Son olarak;
Bir ekonomide bir defa Borç; borç ödemek için alınmaya başlanmışsa ve bu kısır döngüye girilmişse gelecek hakkında umutla konuşmak pek mümkün değil diye düşünüyorum. Yanılıyor olmak dileğimle…

Sevgilerimle.
Mustafa ÖZTÜRK

Türkiye Ekonomisinde Adım Adım Ekonomik Krize - 1

Türkiye Ekonomisinde Adım Adım Ekonomik Krize - 2

Türkiye Ekonomisinde Adım Adım Ekonomik Krize - 3


3. parti reklam. Investing.com'un sunduğu veya önerdiği bir teklif değildir. Feragat detaylarına buradan bakın veya reklamları kaldırın

Son yorumlar

4 makalenizi de okudum. 10 yıldan beri bu ülkede bunlar sürekli söyleniyor. Ama ekonomimiz sürekli daha iyiye gidiyor. Ya analiz yapmayı bilmiyorsunuz. Ya da kasıtlı yazıyorsunuz. Analizlerinize o kadar güveniyorsanız bir kaç yıl sonra tekrar görüşelim inşallah...
aşağıdaki örneğin haklılığını fark etmemek için farklı bir ülkede yaşıyor olmak gerekiyor. şişirilmiş bir piyasa - şişirilmiş ekonomi - ne zaman patlayacak - ne şiddette patlayacak - ne kadar can yakacak..... . Allah sonumuzu hayır etsin.. . . -------- alıntı ---------. hani yan yana ATM ler önünde gördüğümüz kredi kartı kullanıcıları varya bir ATM den nakit çekip diğer ATM den borcunu yatıran kullanıcılar. İşte onlar genelde cüzdanlarının içi banka kartlarıyla doludur, oradan çekip buraya yatırmak derdindedirler. Bir sonraki ay kredi limit artırımı ve döngü'ye devam. Borç al ancak bunu diğer borcu ödemekte kullan. Anlatmak istediğim şu: alınan borçlar diğer borçları ödemekte kullanılmaktadır, çekilen kredilerin tüketime ayrılan kısmı sınırlıdır veya veriler bize bunu göstermektedir.. . .
boyle olmasına ragmen nasıl iktidar olunuyor 83 den beri bu halk ne siz ce
Uygulamamızı Yükleyin
Risk Açıklaması: Finansal araçlar ve/veya kripto paralarla işlem yapmak yüksek seviyede risk içermektedir ve yatırım miktarınızın bir kısmını veya tamamını kaybetmenize sebep olabilir, bu sebeple tüm yatırımcılar için uygun değildir. Kripto para fiyatları aşırı derecede hareketlidir ve finansal haberler, politik olaylar ve düzenleme kurumları gibi konulardan kolaylıkla etkilenir. Kaldıraçlı işlem yapmak finansal riskleri yükseltmektedir.
Diğer finansal araçlar veya kripto paralar içinden tercihinizi yapmadan önce, yatırım nesnelerinizi, deneyim seviyenizi ve risk iştahınızı dikkatlice gözden geçiriniz ve ihtiyacınız olduğunda profesyonel tavsiye almayı deneyiniz.
Fusion Media sitede yer alan bilgilerin gerçek zamanlı ya da isabetli olacağının mutlak olmadığını hatırlatır. Tüm borsa fiyatları, endeksler, vadeli işlemler, Forex ve kripto para fiyatları, borsalardan değil piyasa düzenleyicileri tarafından oluşturulur, bu sebeple fiyatlar isabetli olmayabilir ve gerçek piyasa fiyatlarından farklı olabilir, bu da buradaki fiyatların fikir verme amaçlı olduğunu ve ticari amaçlar için uygun olmadığını gösterir. Fusion Media veya herhangi bir sağlayıcı, buradaki bilgileri kullanmanız sonucu oluşacak olası kayıplarınızdan ötürü sorumluluk taşımamaktadır.
Bu sitede yer alan bilgileri, Fusion Media ve/veya veri sağlayıcıdan yazılı izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır. Fikri mülkiyet hakkı, sitede yer alan verileri sağlayanlara ve/veya borsalara aittir.
Fusion Media reklamlarla veya reklam verenlerle etkileşiminize bağlı olarak internet sitesinde görüntülenen reklamlardan gelir elde edebilir.
İşbu sözleşmenin aslı İngilizcedir ve İngilizce ve Türkçe versiyonu arasında tutarsızlık olduğunda İngilizce versiyonu dikkate alınacaktır.
© 2007-2024 - Fusion Media Limited. Tüm Hakları Saklıdır.