Omicron varyantına karşı mevcut aşıların etkisinin az olabileceği endişesine Moderna'dan gelen açıklama eklenince piyasalar dün gün içi pozitif görünümünü koruyamadı. Varyantın bulaşıcılık hızı ve ölümcül olma durumu henüz netleşmese de aşıların etkisinin daha az olduğuna dair açıklamalar korkuttu.
Pandeminin yarattığı ekonomik hasar daha telafi edilememişken yeni varyantın getireceği maliyetler şimdiden hem hükümetlerin hem de merkez bankalarının tadını kaçırdı. Tam kapanma olmasa dahi kısıtlamalara kesin gözüyle bakılıyor, bu da sektörlerin yeni bir gelir kaybı yaşaması anlamına geliyor. Bugünlerin maliyetini gelecek aylarda göreceğiz, fakat bugünlerde de önceki ayların maliyetine tanık oluyoruz. Avrupa'da enflasyon on yılların zirvesine çıktı. Almanya ve İspanya'nın ardından bugün Euro Bölgesi'ndeki enflasyon izlenecek ki beklenti %4,5. Düşük enflasyona sahip olan ülkelerin çoğunda pandemi sonrası son yılların en yüksek enflasyonu yaşanıyor, çare olarak faiz artışı ve sıkı para politikası düşünülürken şimdi yeni varyant bu olasılıkları zayıflattı. Fed Başkanı Powell'ın sunum notlarında yer alan açıklamasında tahvil azaltımından bahsetmemesi, daha çok omicron varyantının istihdamda yaratabileceği yeni risklere değinmesi 2022 beklentilerini düşürdü. Powell, güçlü bir varyant durumunda istihdamın tekrar bozulabileceğine, işgücü piyasasının yavaşlayabileceğine dikkat çekti.
Geçen hafta piyasalar olumlu veriler sonrası Fed'in daha erken adımlar atacağına olasılık veriyordu, bu nedenle ABD Dolar Endeksi yılın zirvesine çıktı, parite yılın en düşük seviyesine geriledi. Ayrıca ekonomik aktivitelerin de daha da artacağı beklentisi petrol fiyatlarının da son yılların zirvesine çıkmasını sağlamıştı, öyle ki ABD ve Çin daha fazla arz için OPEC+ üyelerini uyardı. Seyahat ve enerji hisselerindeki yüskeliş devam ediyordu. Bu hafta ise durum tam tersine döndü, dolayısıyla şimdi fiyatlamalar değiştiği için haber akışının da önemi arttı. DSÖ ya da aşı şirketlerinden gelecek her iyi haber bardağın dolu tarafını görmek isteyen piyasalar için pozitif fiyatlanacaktır. Lakin faiz konusunda Fed'in yılın son toplantısındaki açıklamalarının belirleyici olacağını düşünüyoruz.
Yurt içindeki fiyatlama haftalardır farklı, yeni ekonomi programı olarak gösterilen ve her defasında faizlerin düşeceğini belirten açıklamalarla TL, tarihi dip seviyelerde işlem görüyor. Cumhurbaşkanının faizlerin daha da düşeceğini söylemesinin ardından zaten Aralık beklentileri netleşti, sadece 100 bp gibi düşük bir oranda mı yoksa daha yüksek oranda bir faiz indiriminin olacağı konusunda belirsizlik var. Bu yöndeki her açıklamanın kuru daha da yükselttiğini görüyoruz. Dolayısıyla yükseliş için ayrıca bir neden aramıyoruz.
Bugün açıklanan 3. çeyrek büyüme rakamlarında 2. çeyreğe göre büyüme oranı %2,7 oldu. Geçen yılın 3. çeyreğine göre ise ekonomi %7,4 oranında büyüdü, ancak alt kalemlerdeki oranlara baktığımızda, işgücü ödemeleri yani maaşlar 2019'da 32,9, 2020'de %30,1, 2021'in 2. çeyreğinde %2,7 iken 3. çeyrekte %29,8'e gerilemiş, yani sabit gelirlide bir büyüme olmamış. Ayrıca yatırımlar bu çeyrekte zayıf kalırken daha çok hane halkı ve devletin harcamaları artmış. Daha önce de üzerinde durduğumuz gibi, bir ülkedeki ekonomik büyüme o ülkede yaşayan vatandaşın yaşam kalitesini artırmıyorsa, ülkede bir gelişme yaşanmıyorsa sadece belli bir kesimin büyümesi ve rakamsal oranlarla gerçekçi bir büyüme olamaz. Türkiye'de enflasyon %20 ve ekonomik büyüme demek enflasyonun üzerindeki oran demektir. Fazla değil sadece önceki yıla göre bakalım geçen yılın bu döneminde göre enflasyonu yenip %7,4 oranında ekonomik bir büyüme yaşadıysanız ne mutlu.
Dünkü raporumuzda USD/TRY kurunda yükselişlerin nereye kadar devam edebileceğini ön göremediğimizi sebepleriyle belirttik. Sadece 13,52 zirvesine gidecek yolda 12,92 ve 13,16 seviyelerini direnç olarak izliyoruz. Dün ve bugün 12,92 direnci deneniyor, eğer kırılırsa 13,16'nın ne kadarlık bir hız ya da zamanda aşılacağını izleyeceğiz. Çünkü bu seviyelerin tamamı birkaç saat içinde aşılmıştı. Şimdi ise 11,50'li seviyelerden gelen görece daha yavaş bir yükseliş var ve fiyat dirençleri aşmakta zorlanmazsa kurda yakın vadede yeni seviyelere tanık olabiliriz.
Borsa ucuz olduğu için daha çok yerli talebi ile TL bazında rekor kırıyor, fakat MSCI Türkiye Endeksi bu ay %10 üzeri kayıpla en çok gerileyen endeks, TL, dolar karşısında bu ay en çok değer kaybeden para oldu (kurdaki yükseliş oranı bu ay %34), CDS 500 puan yakınında ve risk primi en yüksek olan ülkelerdeniz. Sadece bu ayki oynaklık dahi yakın vadedeki göstergelerde bozulmaya neden olacaktır. Negatif ayrışan TL varlıklardaki durumun tersine dönmesi için bugün söylenenlerin söylenmemesi, iktisadi olarak da aykırı davranılmaması gerekiyor.