Geçtiğimiz yazdan başlayarak, finansal okur yazarlığın yaygınlaştırılması konusunda çok verimli bir dönemden geçiyoruz. Dolar/Türk Lirası paritesinin Apollo 11 ile yarışır bir roket gibi hızla yükselmesinin bir sonucu olarak egzoz gazı gibi halkın nefes almasını zorlaştıran enflasyon yani hayat pahalılığı sebebiyle artık istesek de istemesek de ekonomi dünyasının dışında kalamıyoruz. Hal böyle olunca geçtiğimiz hafta içerisinde önce yükselen dolar, sonrasında da artan swap faizleri ile birlikte terminolojimizi geliştirmeye başladık. Peki, işin teknik boyutlarına fazla girmeden, herkesin anlayabileceği bir dile ile, ne oldu bu son bir hafta içerisinde?
Hepimizin bildiği gibi Rusya’dan S-400 alımı gündemiyle birlikte ABD ile ilişkimizde başlayan sürtüşmeler, Donald Trump’ın Golan Tepeleri üzerine olan kararına verdiğimiz tepkilerimiz ile iyice kızıştı. Hal böyle olunca da akıllara rahip Brunson’un salınmasından önceki dönem geldi. Grip aşısına karşı bağışıklık kazanmış bir vücut gibi, herkes böyle bir durumda ne olacağını ve ne yapması gerektiğini biliyordu. “Dolar artacak” beklentisiyle hem vatandaşlar dolara akın etti, hem de yabancı yatırımcılar açığa TL sattı (yani paralarını Türk Lira’sının değerinin düşeceğine yatırdılar). Bu hamlelerden sonra yükselmeye başlayan Dolar ile, roket atmosferden çıkarsa geri getiremeyiz endişeyiyle de merkez bankası, işte bu açığa satma eylemini engellemek üzere, Lonra piysalarındaki TL likiditesini düşürücü bir karar aldı (vadesi gelmemiş swap satış sınırını değiştirerek).
Her ne kadar Foreks oynamayanlarımızı başta etkilemiyor gibi gözükse de, Londra piysalarında azalan TL sebebiyle, TL’nin düşeceği görüşündeki yatırımcılar için geriye kalan tek seçenek, Türkiye piyasalarındaki enstrumanlarını satmak oldu. Bu yatırımcıların Türk hisse ve tahvillerini de satmasıyla, 23 Ocaktan beri 100.000 üzerinde dolaşan BIST 100 endeksimiz, 27 Mart itibariyle 91.855’lere kadar düşerek borsa yatırımcısına tarihi bir zarar yazdı.
Bununla da kalmayıp, düşürülmesini devlet politikası haline getirdiğimiz faizlerimizdeki durum da bir o kadar iç karartıcıydı. 2 yıllık tahvil faizleri 21 Mart’ta 18.28% gibi uzun zamandır gördüğümüz en düşük noktalardan birine inmişken, 25 Mart itibariyle 18.66%, swap faizlerinin yükselmesinin etkisiyle ise 27 Mart itibariyle 21.34% seviyesine kadar fırladı.
Döviz kurunu indirmek için yapılan bu müdahale sonucunda yükselen faizler ve çakılan borsa ile, ekonomide düzeltilmesi için karar verilen her göstergenin, bir vazgeçişi de beraberinde getirdiğini hep birlikte görmüş olduk. Özellikle de aynı anda hem döviz kurunu hem de faizleri olumlu etkileyecek bir kararın imkansızlığına bir kez daha şahit olmuş olduk (tabii ki uzun vadeli reformlar haricinde).