Kakao fiyatları bu yıl neredeyse %9 düştü ve donmuş konsantre portakal suyu vadeli işlemleri de yaklaşık %4 gerilemiş durumda. 
Ancak o Kitkat çikolatasının, Starbucks'taki (NASDAQ:SBUX) sıcak çikolatanın ya da marketteki Tropicana portakal suyunun (NASDAQ:PEP) ucuzlamasını beklemeyin.
Normal zamanlarda bile, emtia fiyatlarındaki düşüşler neredeyse hiçbir zaman işlenmiş gıdalarda bir ucuzlamaya dönüşmez. Peki salgın döneminde? Bunun için en uygun tabir, "aklından bile geçirme!" olabilir.
Aslında, emtiadaki dalgalanmaların neden tek başına gıda fiyatlarındaki iniş çıkışları etkilemediğine dair makul sebepler var ve bu sebepler, yalnızca üreticilerin piyasa istikrarı ve müşteri koruma arzusuyla ilgili değil.
Tedarik zinciri de dahil olmak üzere lojistik, imalatçıların ihtiyaç duydukları ham maddelerin hızlı bir şekilde kendilerine ulaşması ve bu ham maddeleri kullanarak ürettikleri ürünleri tüketicilere ulaştırmalarında daha belirleyici bir faktör. Bu süreçte bir bozulma olmadıkça, gıda fiyatlarının değişmesi için pek bir neden yok, üreticiler ham madde fiyatlarındaki değişimleri tüketicilere aktarmadan önce genellikle mümkün olduğunca sindirmeye çalışır.
Konu Yalnızca Gıda Ham Maddeleri Değil; Karton ve Plastiği de Unutmayın
Tabi ki şu an, dünya çapında tedarik zincirleri bozulmuş durumda ve yalnızca gıdaya dönüşecek ham maddelerin değil, nakliyatta kullanılan karton koli ve plastik şişelerin üretiminde kullanılan reçine gibi ürünlerin de teslimatını zorlaştırıyor.
Geçmişte, yalnızca bir ürün ya da tedarik akışı etkilenir ve dünyanın odağını bu krize çevirerek, sorunun en hızlı şekilde çözümlenmesini sağlardı. Bugün ise, salgın sebebiyle bir yıl boyunca düzensiz bir şekilde yapılan üretim yüzünden mikro çiplerden cam şişelere tüm endüstrilerde küresel açıklar yaşanıyor.
Yalnızca siz değil, tüm rekabetin darbe aldığı bir dönemde de, emtia fiyatları düşerken bile fiyatları yükseltmek daha kolay. Bu da muhtemelen McDonald’s'ın (NYSE:MCD) yıllardır müşteri çekmek adına "Bir Dolar Menüsü"nü kullanmanın ardından bu yıl neden en ucuz sandviçinin—McChicken—fiyatını iki kat artırdığını açıklıyor.
Wall Street Journal iki hafta önce şu yorumda bulunmuştu:
"Dünya küresel mali krizin başlangıcından ve ondan önce 1970'lerden bu yana, emtia fiyatlarında bu kadar geniş çaplı artışlara tanık olmamıştı."
WSJ kereste, bakır ve demir cevherindeki rekor fiyatlara; mısır, buğday ve soya fasulyesindeki sekiz yıllık zirvelere ve petrolde iki yıldan daha uzun bir sürenin zirvelerine işaret etti.
FED Başkanı Bugün Çok Açıklama Yapmak Zorunda Kalacak
FED Başkanı Jerome Powell'ın bugün FED'in acil kredi programlarını ve politikalarını açıklamak için Temsilciler Meclisi'nin Korona Virüs Krizi Alt Komitesi'ne vereceği ifadede, tedarik zincirlerindeki sıkıntıların merkez bankasının ABD'nin ekonomik iyileşmesine yönelik çalışmalarına nasıl zarar verdiği konusunda uzun uzun konuşmasını bekleyebilirsiniz.
Cuma günü yayınlanacak olan kişisel gelir ve harcama verileri yakından takip edilecek, çünkü FED'in tercih ettiği enflasyon ölçütü olan çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi'ni (PCE) içeriyor. Endeks Nisan'a kadarki 12 ayda son yılların zirvesi olan %3,6'ya sıçradı. Daha popüler olan TÜFE ise, Mayıs'a kadar %5,0 büyüyerek 2008'den bu yana en hızlı büyümesini kaydetti.
Neredeyse her FED Başkanı ekonomi sözlüğüne yeni bir terim kazandırıyor ve Powell'ınki ise, ABD'deki salgın sonrası enflasyonu tarif etmek ve bu enflasyonun neden ülkedeki bozulmuş tedarik zincirlerinin düzeltilmesiyle birlikte sakinleşeceğini açıklamak için kullandığı "geçici" ifadesi olabilir.
Powell aylardır ABD'deki mevcut fiyat baskılarının, çoğu Amerikalı'nın kalıcı olduklarını ve yalnızca daha kötüye gideceğini hissetmesine rağmen geçici oldukları fikrini satıyordu. Beyaz Saray geçtiğimiz Perşembe günü, bu argümanı güçlendirmek amacıyla salgının tedarik zincirlerinde neden olduğu bozulmalar konusunda bir araştırma yayınlayarak, FED'e el altından bir destek verdi.
Beyaz Saray ülkenin karşı karşıya olduğu krizin ciddiliğini önemsizleştirmeye çalışmasa da, durumun yıl sonuna kadar—kesin olarak altı ay içinde—çözülebileceğini ifade etti. Araştırmaya göre ülkenin bazı bölgelerinde durumlar şimdiden salgın öncesi zamanlara kıyasla iyileşti ancak insanlar bunun farkında olmayabilir.
FED'e Destek Veren Beyaz Saray'a Göre, Enflasyon Gerçekten 'Geçici'
Üç bölgesel FED bankasının imalatçılarla yaptığı anketlere atıfta bulunan Beyaz Saray, mevcut teslimat zamanlarının rekor zirvelerde olduğunu, gelecekteki teslimat zamanlarının ise normal aralıklara işaret ettiğini söyledi.
Beyaz Saray araştırmasının sonuç kısmında, Powell'ın favori ifadelerini de kullanarak şu açıklamayı yaptı:
"Mevcut bozulmaların muhtemel olarak büyük oranda geçici olduğuna işaret eden kanıtlar var.""Mevcut endeksler anketin yapıldığı dönemdeki koşulları aktarsa da, gelecek endeksler yaklaşık altı ay içindeki koşullara yönelik beklentileri aktarıyor. Beraber bakıldığında, veriler imalatçıların mevcut tedarik zinciri sıkıntılarının yaklaşık altı ay içinde çözülmesini beklediklerini gösteriyor."
Ancak araştırma aynı zamanda hem imalatçıların, hem de müşterilerinin muhtemel olarak karşılaşacağı anlık sorunları vurguladı:
"Piyasalar nihai olarak düzelecek olsa da, bu düzelme yavaş olabilir ve üreticiler ile tüketiciler üzerindeki etkisi maliyetli olabilir. Kamu sektörü kısa vadeli düzeltmelere olanak tanıyarak ve ABD'deki tedarik zincirlerinin zayıflıklarına değinerek bu maliyetleri düşürmede kritik bir rol oynayabilir."
Beyaz Saray örnek olarak, on yıl önce yaşanan kahve eksikliğine ve bunun sonucunda fiyatlarda yaşanan artışa atıfta bulundu.
"Bazı kahve sevdalılarının hatırlayabileceği gibi, 2010 sonlarında kahve ekinlerine zarar veren donmalar sebebiyle kahve fiyatlarında tekrarlı sıçramalar yaşandı. Her seferinde, hava koşulları düzelti, hasatlar iyileşti ve fiyatlar daha önceki seviyelerine geri döndü. Benzer geçici fiyat sıçramaları tarımsal ürünlerde ve diğer emtia piyasalarında da yaşandı—2011'de yaşanan bir kuraklıkta fıstık ezmesi, ya da 2015'teki kuş gribi salgınında yumurtalar."
Açıklama: Barani Krishnan, incelediği her piyasadaki analizlerine çeşitlilik katmak amacıyla kendine ait olmayan çeşitli görüşleri de yazılarına katmaktadır. Bir Investing.com analisti olarak farklı görüşleri ve piyasa değişkenlerini sunmaktadır. Kaleme aldığı emtia ya da menkul kıymetlerde bir varlık ya da pozisyon sahibi değildir.