Son dönemin en çok tartışılan meselesi haline gelen Merkez Bankasının swaplar hariç net rezervleri konusunu bir kez daha açıklığa kavuşturalım. Aşağıda bu hesaplamanın nasıl yapılacağını, verilerin nereden ve nasıl derleneceğini adım adım anlattım.
(I) Rezervleri Hesaplama Rehberi
1. Resmi rezerv varlıklarını (brüt rezervler) TCMB sitesinden istatistikler / ödemeler dengesi istatistikleri / uluslararası rezervler ve döviz likiditesi / veri (haftalık) o günkü pdf bağlantı linkinden açılan tablodan (2) IMF pozisyonu ve (3) SDR’ler rakamlarını toplayıp ekliyoruz. Böylece resmi rezerv varlıkları dolar olarak bulunuyor.
2. Net rezervleri hesaplarken TCMB sitesinde istatistikler / TCMB Analitik Bilanço / veriyi tıklıyoruz açılan bilançodan o güne ait dış varlıkları, toplam döviz yükümlülüklerini ve kamu ve diğer döviz mevduatını alıyoruz. Bu üç rakam analitik bilançoda TL ile gösterildiği için yine TCMB sitesindeki döviz kurları tablosundan o günün USD alış kurunu bulup bu üç rakamı bu kura bölerek tabloda yerlerine koyup net rezervleri buluyoruz.
3. Swapları da TCMB sitesinde istatistikler / ödemeler dengesi istatistikleri / uluslararası rezervler ve döviz likiditesi / veri (haftalık) o günün pdf bağlantı linkinden açılan II numaralı tablodan 2. Yurt içi para karşılığında… diye başlayan sıradaki verileri alıyoruz ayrıca buna aynı tablodaki 3. Diğer başlıklı olan (bu sıra da altın swaplarını gösteriyor) miktarı ekleyerek toplam swapları buluyoruz.
(II) Rezervleri Hesaplamak İçin Denklemler
Resmi Rezerv Varlıkları (Brüt) = Döviz Varlıkları + Altın + IMF Rezerv Pozisyonu + SDR’ler
Net Rezervler = (Dış Varlıklar / O günkü TCMB USD Alış Kuru) - (Döviz Yükümlülükleri / O günkü TCMB USD Alış Kuru)
Swaplar = Döviz Swapları + Altın Swapları
Swap Hariç Net Rezervler = Net Rezervler – Swaplar
(III) 2021 Şubat Sonu İtibarıyla Rezerv Hesabı
Aşağıdaki tablo, yukarıdaki açıklamalar ve denklemler çerçevesinde Şubat 2021 ay sonu itibarıyla yayınlanan TCMB verilerinden derlenerek hazırlanmıştır.
Buna göre Şubat 2021 sonu itibarıyla TCMB’deki brüt resmi rezervler 95,3 milyar Dolar, net rezervler – 2,2 milyar dolar, swaplar 58,1 milyar Dolar ve sonuç olarak swaplar hariç net rezervler – 60,3 milyar dolar olarak hesaplanıyor.
Not: Bu hesaplamada TCMB'de bulunan kamu kesimi döviz mevduatı hesaba katılmamıştır. Katılsaydı swaplar hariç net rezervler - 43,3 milyar dolar ediyordu. Önceki hesaplamalarda ben de bu tutarı döviz rezervi olarak hesaba katıyordum. Oysa bunlar da yükümlülük olduğu için hesaba katmanın doğru olmayacağını düşünüyorum. O nedenle hesaba katmadım.