Dün piyasalar OPEC+ toplantısını takip etti. Petrol üretici ülkeler günlük petrol üretimini 2 milyon varil azaltma kararı aldı. Neden? Çünkü petrol fiyatlarındaki düşüş üretici ülkelerin kazancını düşürüyor. İşin bir de ittifak kısmı var ki burada da ABD başta olmak üzere Batı ülkeleri ve Rusya gerilimi var. Ama S. Arabistan dahil üretici ülkeler kazanç noktasına odaklanmış durumdalar.
Pandemi başında petrol fiyatlarının spotta 15 dolara, vadelide ise eksi seviyelere inmesinin ardından petrol ihraç eden ülkeler üretimi günlük 9,7 milyon varil kısma kararı aşmıştı. Ardından bu rakam kademeli olarak azaldı. 2021 başında 7,2 milyon varile indirilen üretim kesintisi, devam eden dönemde 500 bin varil olarak belirlendi.
2022’ye geldiğimizde aylık üretim Haziran’da 648 bin varil olarak belirlendi. Ağustos toplantısında sonraki ay için 100 bin varillik artış kararı alındı ama bu toplantıda OECD stoklarının son 30 yılın en düşük seviyesine gerilediğine ve kapasitenin azaldığına dikkat çekildi. Eylül toplantısında petrol fiyatlarında özellikle vadeli fiyatlardaki fiyat farkına dikkat çekildi. Ayrıca oynaklığın devam etmesi durumunda müdahale edileceği belirtildi. Yani Eylül’deki toplantı bu ayki toplantıda arz kesintisi kararı alınacağının sinyaliydi, ancak tutar kısmı fiyattaki duruma göre belirlenecekti.
Fiyatta nasıl değişim oldu?
Ağustos toplantısı 3’ünde yapıldı. Toplantı döneminde Brent fiyatı 103 dolar yakınlarındaydı.
- Sene başı fiyat: 78 dolar
- Yıl içi zirve: 135 dolar
Brent fiyatı, sene başına göre %32 primli, ancak yıl içi zirveye göre %23 gerilemişti. Fed’in Eylül’de de 75 baz puan beklentisi oluşturması ve dolardaki yükselişle küresel büyüme baskısının kendini göstereceği tahmin edildiği için petroldeki düşüş devam etti. Eylül toplantısına gelindiğinde spot fiyat 93 dolara inmişti. Yani bir ayda %10’a yakın kayıp verilmişti.
Ekim toplantısına gelindiğinde ise fiyat 83 dolarla %11’e yakın değer kaybı yaşadı. Yani dünkü toplantı öncesi petroldeki dip seviye baz alındığında sene başı kazanç %6,5 oldu. Bu tarafından bakıldığında arz kesintisi kararı alınması anlaşılır.
Çemberin dışında kalamazsınız
Pandemiyle beraber küresel durum öyle bir hal aldı ki olumsuz her gelişme her ekonomiyi daha çabuk etkiler oldu. Dünya ekonomisinin en büyük sorunu enflasyon ve enflasyonda petrol başta olmak üzere enerji maliyetleri, gıda ve emtia maliyetleri ilk sıralarda yer alıyor. 80’den fazla ülke enflasyonu düşürmek için faiz artırırken büyüyememe zaten göze alınmış durumda. Bu noktada ABD ve diğer güçlü ülkeler, OPEC+’ya kızgın. Petrol fiyatlarındaki yükselişin hem enflasyonu artıracağı hem büyüme üzerindeki negatif baskıyı daha da artıracağı gerekçesiyle kesinti kararına tepki gösterildi. Bu durum da anlaşılır çünkü bir yandan fiyatları artırarak kazanç sağlasanız da çemberin dışında kalamazsınız. İhraç eden ülkelerde de enflasyon son yılların zirvesinde.
Nasıl olacak?
Onlarca sorun varken bu yılın şüphesiz en kötü gelişmesi Rusya – Ukrayna savaşı oldu. Rusya’nın petrolden doğal gaza ve tahıla kadar ihraç gücünün fazla olması ekonomilerin de daha fazla zorlanmasına neden oluyor.
Önce Batı mı yılacak Rusya mı? Anlaşmaya yaklaşılması elbette belirsizlik noktasında iyimserlik sağlayacaktır. Ancak bu kış bu olasılık çok zayıf görüldüğü için piyasalar ekonomik küçülmeyi fiyatlıyor. Umutlar bahara kalmış durumda.
Kesinti kararı Brent fiyatını 94 dolar üzerine taşıdı. 91,75 doları önemli destek olarak kalmaya devam ediyor.
Grafikte 2022 görünümüne baktığımızda;
91,75 dolar – 105 dolar aralığı fiyatta alımların kademeli olarak arttığı bir toparlanma bölgesi
105 dolar üzeri ise güçlü alım bölgesi
91,75 dolar - 78 dolar aralığı satışların etkisini artırdığı bölge
Fiyat bu hafta 91,75 dolar üzerinde ve haftalık kapanış bu seviye üzerinde kalırsa kademeli olarak 97 – 100 dolar aralığı söz konusu olabilir, ancak ABD istihdam verilerinin faiz beklentilerini nasıl değiştireceği önemli. Fed’in tam gaz devam edeceği beklentisi kuvvetlenirse fiyattaki alımlar ivme kaybı yaşayabilir.
Pandemi sonrası görünüme baktığımızda;
52 haftalık ve 14 haftalık yani kısa ve orta vade fiyatlaması 97,80 dolar yakınında kesişmek üzere. Eğer kırılım yukarı yönlü olursa yani 52 haftalık öne çıkarsa fiyatta 100 dolara doğru alım isteği de canlanabilir.
Yakın vadeli beklentim 91,75 dolar altı hareketlerin sınırlı kalması ve işlemlerin 97 – 100 dolar yakınında dengelenmesi yönünde.
