Fed Başkanı Jerome Powell’ın geçtiğimiz haftada düzenlediği basın toplantısında kullandığı bazı ifadeler, paralel bir evrende yaşayıp yaşamadığını sorgulamanıza neden olabilir.
Sıkı durumdaki istihdam piyasası konusunda konuşan Powell, ekonominin güçlülüğünü övdü.
“Bu güçlü bir ekonomi ve bir resesyona yakın olduğuna dair hiçbir işaret yok.“
Tabi ABD GSYİH’sinin ilk çeyrekte %1,4 düşmesi hariç diyebiliriz. İkinci çeyrekte de benzer bir düşüşün yaşanması bu yıl bir resesyon anlamına gelir, ancak enflasyon hâlâ kontrol altına alınmaktan çok uzak.
Birçok kişi bir resesyonun kaçınılmaz olduğunu düşünüyor, ancak basın toplantısında bu soru karşısında Powell tutumunu korudu.
“Bence bir resesyon olmadan, fiyat istikrarını yeniden sağlama şansımız yüksek.“
Powell hâlâ ekonominin “görece yumuşak“ bir iniş yapmasını umuyor. Bu yumuşak inişte aktivite yavaşlayacak ancak bu uzun süreli bir düşüş sürecine dönüşmeyecek.
Powell basın toplantısında 50 baz puan üzerinde faiz artışlarının kesinlikle masada olmadığını belirtti ve gelen bir soru üzerine 75 baz puanlık bir faiz artışının üyelerin “aktif olarak değerlendirdiği“ bir seçenek olmadığını söyledi.
Fed Başkanı muhtemelen 50 baz puanlık artışların devamının geleceğini ifade etti ancak sonrasında, gelecek yeni verilerin ışığında Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) daha küçük boyutlu artışlara geri dönebileceğini belirtti.
Asıl Soru Resesyonun Yaşanıp Yaşanmayacağı Değil, Ne Kadar Kötü Olacağı
Piyasalar ilk başta Powell’ın açıklamalarını neşeli günlerin geri dönüşü olarak yorumladı ve yatırımcılar memnundu. Hisseler yükseldi, tahvil faizleri düştü. Ancak üzerine biraz daha düşünülünce, piyasalar tersine döndü. Bu kez hisseler düştü, tahvil faizleri sıçrama yaptı.
Yorumcular Powell’ın faiz artışları konusunda fazla iyimser olduğunu düşünen eski Fed üyelerine tepkiliydi. Enflasyona yetişebilmek için FOMC’nin faizleri üyelerin düşündüğünden daha fazla artırması gerekecek ve bu da resesyonu kaçınılmaz hale getirecek.
Fed eski başkan yardımcıları Richard Clarida ve Randal Quarles bunu dile getirmişti. New York Fed eski başkanı Bill Dudley ve eski üye Alan Blinder bile bir resesyonun muhtemel olduğu görüşünde.
Ekonomist Charles Calomiris gibi bazı Fed eleştirmenlerine göre artık asıl soru bir resesyonun yaşanıp yaşanmayacağı değil, bu resesyonun ne kadar kötü olacağı:
“Fed bir resesyon olmadan sıkılaşma şansını kaçırdı. Ne kadar erteler ve hâlâ bu şansa sahipmiş gibi davranırlarsa, süreci o kadar kötü hale getirecekler.”
Sorunun sebeplerinden biri, Powell ve diğer Fed üyelerinin zorlu bir pozisyonda olması. Fed Başkanı, yeniden seçilmeyi beklediği için faiz artışlarına başlamayı ertelemişti.
Şimdi ise tüm bu sert duruşa rağmen para politikasını sıkılaşmada oldukça yavaş ilerliyor, çünkü yüksek faiz oranlarının ve resesyonun ara dönem seçimleri için iyi bir manzara olmadığının farkında.
CNBC’nin küçük işletme sahipleri arasında gerçekleştirdiği bir ankete katılanlar arasında her 10 kişiden sekizi bu yıl bir resesyon bekliyor. Yani Çarşamba günkü ralliyle birlikte rahat bir nefes alan Wall Street profesyonellerinden daha kötümserler.
Eleştiriler arttıkça, Fed üyeleri daha çok savunmaya geçti. Christopher Waller geçtiğimiz haftada, FOMC’nin geçtiğimiz yıl enflasyonu hatalı değerlendiren tek tahmin grubu olmadığını söyledi.
Ancak FOMC önemli olan tek grup ve bu yüzden sonuçlarına herkes katlanmak zorunda olduğu için, hata yapmak lüksleri yok.
St. Louis Fed’in eski baş ekonomisti de olan Waller FOMC’nin çeşitliliğe sahip bir grup olduğunu ve her yüyenin Fed’in maksimum istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerine ulaşmak adına kendi fikirleri olduğunu söyledi.
“Bu görüşler arasında bir uzlaşma sağlamalı ve ekonomiyi hedeflerimize doğru yönlendireceğine inandığımız bir konsensüse ulaşmalıyız. Üyeler bir kosensüs sağlamak adına görüşlerinden ödün verdikleri için, bu süreç politikada daha kademeli değişimler getirebiliyor.“
Muhtemelen, geçmişte yalnızca bir kişiyi ikna etmesi gerektiğinde Waller’ın politikayı etkilemesi daha kolaydı. Waller’ın eski patronu St. Louis Fed Başkanı James Bullard, Fed’in daha agresif bir politika yürütmesi gerektiğini savunanların başında geliyordu.
Ekonomist Robert Brusca geçtiğimiz haftada Fed’in treni kaçırdığını ve bir resesyonun artık kaçınılmaz olduğunu söyledi.
“Resesyonları gelişlerinden önce fark ederiz, ancak harekete geçebilmemiz için yeterli uyarılar olmaz. Titanik’in buz dağını görmesi, ancak bir şey yapmak için çok geç olması gibi. Fed modellere, bir sürü fikre, çok sayıda ekonomiste sahip ancak muhtemelen elinde artık doğru seçenekler kalmadı.“