Ekonomik Büyüme Şahlandı
ABD ekonomisi, 2021 yılında stoklardaki ve tüketici harcamalarındaki artış öncülüğünde beklenenden çok daha iyi bir performans gösterdi. ABD reel gayri safi yurt içi hasıla geçtiğimiz yıl üçüncü çeyrekteki %2,3'lük artışın ardından dördüncü çeyrekte yıllık %6,9 arttı. ABD ekonomisi, 2021’de yıllık bazda ise %5,7 büyüdü. Açıklanan rapora göre 1984'ten bu yana görülen en yüksek büyüme oranı kaydedilmiş oldu.
Son çeyrek ABD GSYH’deki artış özel envanter yatırımı, ihracat, kişisel tüketim harcamaları (PCE) ve konut dışı sabit yatırımlardaki artışlarla desteklendi. Özel envanter yatırımlarındaki artışa perakende ve toptan ticaret sektörleri öncülük etti. Geçtiğimiz yıl tedarik sıkıntısı nedeniyle geciken teslimatlar, işletmelerin stoklarının azaltmasına neden olmuştu. Yıl sonunda envanterin yeniden yapılandırılması, başta otomobil sektörü olmak üzere stoklardaki artışla manşet büyümeye %4,9 katkı sağladı.
Kişisel tüketim harcamalarındaki artış ise sağlık, ulaşım başta olmak üzere hizmetlerdeki artışı yansıtıyor. Hizmet kaleminde artışa seyahat harcamalarının öncülük ettiği görülmekte. Ekonomik aktivitenin yaklaşık %70'ini oluşturan tüketici harcamaları, aşılamanın da etkisiyle yılın son çeyreğinde %3,3 artarak ekonomik büyümenin itici gücünü oluşturdu.
Kamu tarafına bakıldığında ise önceki çeyrek %0,9 artan hükümet harcamalarının %2,9 azalması, Federal harcamaların %4 gerilmesi ve eyalet ve yerel harcamalar %2,2 düşmesi ekonomik büyüme üzerinde negatif etki etmiş gözüküyor.
2021'in güçlü bitişi muhtemelen bu yıl devam etmeyecek. Keza geçtiğimiz yılın son çeyreğinde delta varyantının kontrol altına alınmasıyla canlanan hizmet sektörü ve devlet destekleriyle birlikte artan harcamaların kuvvetlendirdiği ekonomik aktivitedeki tablo yıl sonuna doğru bozulmaya başladı. Hükümet yardımlarının sonra ermesi ve omikron varyantının hızla yayılması aralık ayında perakende satışları %1,9 düşürdü. Enflasyonla birlikte yükselen fiyatların da harcamaları düşürmesi, önümüzdeki yılın ilk çeyreği için hoş bir tablo ortaya koymuyor. Salgının seyrine bağlı olarak üretimde de yavaşlama meydana gelmesi halinde, önümüzdeki çeyreklerde ABD ekonomik büyümesinde sert bir düşüş yaşanabilir.
Yüksek Büyüme, Yüksek Enflasyon
Geçen yıl yükselen sadece büyüme oranı değildi. Tedarik zinciri sıkıntısı, işçi kıtlığı ve ertelenmiş talep de fiyatların rahatsız edici derecede yükselmesine neden oldu. Tüketici harcamaları geçen yıl hem Amerikalıların harcamaya devam etmesi hem de girdi fiyatlarının yükselmesi nedeniyle %7,9 arttı.
Fed Faiz Artırır mı?
Fed Başkanı Jerome Powell, yılın ilk FOMC toplantısından sonra yaptığı açıklamada ekonominin genel olarak güçlü görmesine rağmen, yılın başlarında ekonomik büyümenin yavaşlayabileceği uyarısında bulundu. Güçlenen ekonomik aktiveyle birlikte faiz artırmanın "yakında uygun olacağını" söyleyen J.Powell, mart ayında faiz artırımının neredeyse kesin olduğunu ima etti.
Fed 2022 yılına belirsiz bir zeminde girilmiş olsa da ocak ayı toplantısında, 2018′den bu yana ilk kez faiz artırımı mesajı verilmiş olması oldukça önemli. Fed’in istihdam ve enflasyon hedeflerinde, her iki amaca da büyük ölçüde ulaştıklarını ve para politikasını sıkılaştırmaya başlamaya hazır olduklarına inandıklarını söylemesi ise finansal piyasalarda hareketliliği yükseltti. Bununla birlikte Fed Başkanı J.Powell’ın bu yıl faiz oranının ne kadar artıracağına yönelik olarak "tahmin etmenin mümkün olmadığını" söylemesi ise belirsizliğin bir süre daha devam edeceğini gösteriyor.
Fed’in faiz oranında erken artış yapması diğer borçlanma maliyetlerinin yanı sıra ipotek, otomobil kredileri, kredi kartları ve işletme kredileri oranlarını yükseltecektir. Kredi koşullarının erken sıkılaşması daha çok arz kaynaklı olan enflasyon üzerinde önemli bir etki yapmayacağı gibi ekonomik büyüme üzerinde de arzu edilmeyen sebeplere neden olabilir. Bundan dolayı 2021'in bitişi ne kadar güçlü olursa olsun, bu yılın ilk birkaç ayı oldukça farklı olacak gibi gözüküyor.