Bu yazı Investing.com için özel olarak kaleme alınmıştır.
- Platinyum 2019'un sonlanmasından bu yana değer kaybeden tek değerli metal
- Sektör yıllardır geride kaldı
- Birçok uygulama alanı olan endüstriyel bir metal
- Aynı zamanda bir yatırım metali ama herkesin şanslı bir günü var
Bir zamanlar platinyum "zenginin altını" olarak anılırdı. Gerçekten de 2014'e kadar platinyum büyük oranda altından daha yüksek bir fiyatta işlem gördü.
Platinyumun 2011'e kadar gördüğü en düşük seviye ons başına 120 doların hemen üzeriydi. Platinyum, altından daha nadir bir değerli metal.
Altın üretimi dünya genelinde birçok ülkede yapılsa da, platinyumun büyük bir bölümü Güney Afrika ve Rusya'dan geliyor. Güney Afrika'daki ürün büyük oranda birincil üretimken, Rus platinyumunun büyük bir kısmı Siberya'nın Norilsk bölgesinde yapılan nikel üretiminin bir yan ürünü olarak ortaya çıkıyor.
Hem altın, hem de platinyum gerçek varlıklar olarak finans piyasalarıyla tarihsel bir bağa sahipler; platinyumun ısıya karşı yüksek dayanıklılığı ve yoğunluğu sanayide birçok kullanım alanına sahip. Ayrıca iki metal de mücevherat sektöründe kullanılıyor.
Değerli metaller kızgın boğa piyasalarındaydı. Altın Ağustos'ta 2.000 dolar üzerinde tarihi bir zirveye ulaşırken, gümüş Mart 2000 dibinden bu yana değerini iki katının üzerine çıkardı. İki "Platinyum Grubu Metalleri" olan paladyum ve rodyumun fiyatları da uçuşa geçti.
Ancak platinyum hala değerli metaller sektörünün geride kalan ismi olmayı sürdürüyor. Metalin fiyatı geçen haftanın sonu itibariyle ons başına 900 doların altındaydı.
Platinyum 2019'un sonlanmasından bu yana değer kaybeden tek değerli metal
2020'nin üçüncü çeyreğinin sonu itibariyle altın, gümüş ve paladyum 2019'un sonundan bu yana %22'nin üzerinde değer kazanmış durumda. Paladyum %22,06'lık, gümüş ise %23,92'lik yükseliş kaydetti. Dalgalı gümüş ise Chicago Ticaret Borsası'nın COMEX ve NYMEX bölümlerinde işlem gören metaller grubunun lideriydi ve yılda %31,10 değer kazandı.
Ancak en etkileyici kazanımlar rodyum piyasasında görüldü. Sadece fiziki piyasada işlem gören platinyum grubu metali 2019 sonundaki ons başına 5.850 dolar civarındaki seviyesinden 30 Eylül'de 12.100 dolar orta noktasına ulaşarak %100'ün üzerinde değer kazandı.
Rodyum, platinyum üretiminin bir yan ürünü olmasına rağmen platinyum bu yıl diğer değerli metaller kadar iyi bir performans gösteremedi. 30 Eylül itibariyle NYMEX'te işlem gören platinyum vadeli işlemleri 2019'un son işlem gününden bu yana %7,25 gerilemiş durumda.
Sektör yıllardır geride kaldı
Platinyum yıllardır değerli metaller sektörünün en geride kalan ismi oldu. Bir zamanlar altından daha yüksek bir fiyatta işlem gören metalin değeri şimdi, iki metal arasındaki fiyat farkının bile altında. NYMEX'teki Ekim platinyum vadeli işlemleri 30 Eylül'ü 901 dolarda tamamladı.
Tüm grafikler için kaynak: CQG
Çeyreklik grafik platinyum fiyatının 2014'te altın fiyatının aşağısına gerilediğini ve sonrasında düşmeye devam ettiğini gösteriyor. 2020'nin üçüncü çeyreğinin sonunda bir ons platinyum, bir ons goldun 1017.80 dolar altında işlem görüyordu. Aradaki fark 4 Ağustos'ta 1076,80 dolarlık rekor bir seviyeye ulaştı.
Platinyum 2008'de paladyuma karşı ons başına 1600 dolar kadar yüksek bir seviyede işlem görüyordu. Sonrasındaki on yılda ibre diğer yana kaydı.
Yukarıdaki grafik platinyumun 2017'de paladyumun altına indiğini ve 2 Ekim itibarıyla paladyumun 1429,20 dolar altında değere sahip olduğunu gösteriyor.
Birçok uygulama alanına sahip bir endüstriyel metal
Platinyum mali bir varlık olarak bir geçmişe sahip, ancak fiyat hareketi altın ve gümüşe kıyasla cazibesini kaybetmiş olabileceğini gösteriyor. Platinyumun endüstriyel bir metal olarak rolüne baktığımızda, fiyat hareketi özelliklerini incelersek tam bir muamma olarak görünüyor.
Paladyum santimetre küp başına 12,023 gramlık bir yoğunluğa sahip ve erime noktası 2830,82 Fahrenheit derece. Rodyumun yoğunluğu ise santimetre küp başına 12,41 gram, erime noktası ise 3567 Fahrenheit derece. Platinyum santimetre küp başına 21,45 gramla daha yoğun bir metal. Platinyumun erime noktası 3214,90 Fahrenheit derecede, paladyum ve rodyumun erime noktalarının arasında. Otomobillerin katalitik konvertörlerinde paladyuma yönelik talepte patlama yaşansa da, platinyum ve paladyum arasındaki fiyat farklı kayda değer bir ikame yaratmadı.
Bu arada, platinyumdaki fiyat zayıflığı geçtiğimiz yıllarda üretimde bir düşüşe yol açarak, likiditesi düşük olan rodyum piyasasında bir arz eksikliğine neden oldu. Rodyum ons başına 12.000 dolar seviyesinin üzerinde, tarihinin en yüksek noktasında işlem görüyor. Platinyumun fiyatındaki sıkıntılar da paladyum piyasasında bir boğa canavarı yarattı.
Altının 2.000 dolar üzerinde rekor bir zirveye ulaşmasına rağmen platinyum mali açıdan spekülatif alımlar çekmedi. Paladyum ve rodyumdaki olağanüstü boğa piyasaları endüstriyel kullanıcıların alternatiflere kaymasına neden olmadı. Platinyum grubu metalleri kullanıcıları arasında otomobil, mücevherat, petrol ve petrokimya rafinerileri, elektronik ve medikal sektörleri bulunuyor.
Platinyum aynı zamanda bir yatırım metali ama herkesin şanslı bir günü var
Platinyumda yakın zamanda yaşanan olumsuz gelişmeleri ironik olarak tanımlayabiliriz. Platinyum altından daha güçlü ve dayanıklı bir metal. Elmasın altı kat üzerinde yoğunluğuyla, aynı zamanda en yoğun elementlerden biri konumunda.
Platinyum yatırım derecesinde ve endüstriyel bir metal, ancak metalin fiyat hareketi diğer değerli metallere kıyasla korkunç seviyede. Artık "zenginin altını" değil ve "değerli" statüsünü kaybetme tehlikesiyle de karşı karşıya. Değerli metaller sektöründe, denkleri yukarı doğru patlama yaparken 2020'de şimdiye dek zarardan başka bir şey getirmeyen platinyum yatırımcıları için sadece hayal kırıklığı oldu.
William Shakespeare'in 17. yüzyıdaki Hamlet oyununun 5. perdesinin 1. sahnesinde, Danimarka Prensi Hamlet, "Kedi miyavlayacak, köpek avını yakalayacak." diyordu.
Platinyumun değer önermesi ikna edici olsa da, performansı için aynı şeyi söyleyemiyoruz. Endüstriyel ve değerli metal, denklerini takip etmesini bekleyen yatırımcı ve tacirlerin beklentilerini boşa çıkardı.
Platinyum ons başına 900 doların altında sürünürken altın, gümüş, paladyum ve rodyumdaki rallileri izlemek tam bir trajediydi. Platinyum tutmaya devam edenler, Hamlet'i düşünün—bu köpek de nihayetinde avını yakalayacak.