Son birkaç haftadır piyasa fiyatlamalarını olumsuz etkileyen “resesyon endişeleri” bu hafta başında dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin’den gelen verilerle yatırımcılardaki tedirginliği yeniden artırdı. Çin’in bir önceki ay %5 artan sanayi üretimi bu ay %2,9’luk (beklenti %0,4 artmasıydı) azalışa dönerken, bir önceki ay %3,5 azalan perakende satışları bu ay %11,1’lik (beklenti %6,1 azalıştı) azalış gösterdi. Yine yılbaşından bugüne kadar olan perakende satışları da %0,17 (bir önceki ay %3,27 artmış) azalırken işsizlikte %5,8’den %6,1’e yükselmiş. Veriler bize şunu çok açık ve net anlatıyor; Çin’de sıfır vaka politikası nedeniyle uygulanan karantinalar ekonomiyi beklenenden çok daha fazla olumsuz etkilemiş görünüyor.
Bu koşullarda Çin hükümetinin bu yıl %5,5’lik büyüme hedefine ulaşabilmesi için ekonominin çeyrekten çeyreğe toparlanması gerekiyor. Oysa yukarıda bahsettiğim Nisan ayına ait ekonomik büyüme öncü göstergeleri ikinci çeyrekte Çin’i ekonomik bir daralmanın beklediğini işaret ediyor. JPMorgan (NYSE:JPM) da bu yıl Çin’deki ekonomik büyümenin hükümetin tahmini olan %5,5’ten daha az olacağını düşünüyor. Dün gelen olumsuz veriler sonrasında piyasa Çin’in yılın ikinci çeyreğinde %1 oranında daralacağını tahmin ediyor. Bu noktada ekonomiye bu yıl için temel itici gücün ağırlıklı olarak altyapı yatırımlarından geleceği beklentisi var.
Bu noktada JPMorgan Çin ekonomisinin ekonomi ile ilgili var olan belirsizlikleri ve sıkıntıları aşabilmesi için sıkı sıkıya maliye politikasına sarılması gerektiğini düşünüyor. JPMorgan imalat sektörü ve küçük işletmeler için büyük ölçekli vergi ve harç indirimi, merkezi yönetimden yerel yönetime mali transfer ve önceki yıla göre yeterince kullanılmayan mali fonların devri dâhil olmak üzere GSYİH'nin %0,8'i düzeyinde bir mali atılımın yapılması gerektiğini belirtiyor. Kurum para politikasının da daha küçük politika faiz indirimi ile birlikte nötr seviyede olacağını tahmininde bulunuyor.
Resesyon endişelerini tetikleyen bir diğer tahmin de Goldman Sachs’dan geldi. Dün Goldman Sachs Kıdemli Başkanı Lloyd Blankfein şirketlerden ve tüketicilerden ABD'de yakın bir durgunluk için hazırlık yapmalarını isteyerek resesyonun ABD ekonomisi için "çok, çok yüksek bir risk" olduğunu söyledi. Bu bağlamda kurum ABD’nin 2022 büyüme hedefini %2,6’den %2,4’e, 2023 yılı ekonomik büyüme tahminini ise %2,2’den %1,6’ya aşağı yönde revize etti. Kurum bu minvalde resesyonu Fed’in ücret artışlarını yavaşlatabilmesi ve enflasyonu %2’ye doğru düşürebilmesi için “gerekli olan büyüme yavaşlaması” olarak tanımladı.
Yine dün bir diğer ABD için resesyon olasılığı beklentisi de eski Fed başkanlarından Ben Bernanke’den geldi. Bernanke dün bir konferansta yaptığı konuşmasında Fed’in artan enflasyon karşısında hareket etmede “geciktiğini” ve bunun “bir hata” olduğunu dile getirdi. Bernanke’ye göre Fed'in planı işgücü piyasasının toparlanmasına yardımcı oldu, ancak her stratejinin "ara sıra olumsuz yönleri" olduğunu, bu planında olumsuz yanının enflasyonda gecikme olduğunu dile getirdi. Hiç kuşkusuz dün Bernanke’nin konuşmasındaki en can alıcı kısım “ABD’de büyüme yavaşlarken ve fiyatlar artmaya devam ederken ABD'nin stagflasyona gireceğini beklediğini” söylemesi oldu.
Şimdi bu endişeler altında piyasa fiyatlamalarına bir göz atalım;
İlk olarak şu tespitle başlamak isterim daha önceki yazılarımda da dile getirdiğim gibi resesyon fiyatlamasının şu ana kadar ağırlıklı olarak az da olsa tahvil piyasalarında gördük. Henüz dolar endeksi ve hisse senetlerinde “sert iniş” dışında tam anlamıyla “resesyon” fiyatlamasını görmedik. Hatta dün kötü gelen Çin verileri piyasada olumsuzluk yaratsa da Şangay’da 1 Haziran’dan itibaren karantinaların gevşetileceği haberi risk iştahını artırıcı etkide bulundu. Hatta ABD endeksleri dün beklentilerin oldukça altında gelen ve ABD piyasaları için önemli bir gösterge olan Mayıs ayı New York Empire State İmalat Endeksini (24,6 beklenirken -11,6 olarak gerçekleşti) bile resesyonun ayak seslerine rağmen fiyatlamadı. Bu da bize gösteriyor ki piyasa da tam olarak neyi fiyatlamak istediğinden şimdilik çok da emin değil. Bu noktada her ne kadar geçtiğimiz Cuma’dan bu yana olumlu hava artıyor olsa da piyasalarda hala yüksek volatilite olduğunu unutmamak gerek.
Bu gelişmelerle dünden bu yana ABD 10 yıllıklarında %1’lik bir yükseliş görüyoruz. Şurası kesin ki ABD 10 yıllıkları şimdilik bir yandan yüksek enflasyon ile bir yandan da resesyon fiyatlamaları arasında gidip gelen bir yöne sahip olduğu söylenebilir. Bu noktada piyasada her ne kadar ara ara toparlanma olsa da hisse senedi piyasalarında olumsuz fiyatlamanın bir süre daha devam edeceği beklentisi hakim. Öte yandan ABD 10 yıllıklarında kısa vadede resesyon fiyatlamasının ağır basacağı düşünenler olduğu gibi son gelen beklenti üstü enflasyon rakamları sonrasında ana manşetin “yüksek enflasyon” olacağını düşünenler de bir hayli fazla. Bu demek oluyor ki piyasalarda oynaklık bir süre daha bizimle olacak.
Dolar endeksi de Cuma günüden bu yana düşüşüne devam ediyor. Bu noktada şimdilik yükseliş trendine ara verdiği söylenebilir. Yeni bir yükseliş fitilinin ateşlenebilmesi için hiç kuşkusuz agresif Fed yönlendirmelerine ihtiyaç olduğu kesin. Bu noktada Fed’in daha güvercin gideceğine ilişkin sinyaller görülmeden dolar endeksinde gerçek bir düşüş ivmesi beklememek gerek. Ufukta da böylesi bir ihtimal çok az olduğuna göre yatırımcıların güvenli liman olarak dolara koşmaları da bir hayli rasyonel. Kaldı ki şimdilik güçlü bir dolar Fed’in de işine gelmiyor değil. Çünkü böylesi bir konjonktürde güçlü bir dolar demek bir yandan işletmelerin ithalat maliyetlerinin azalması anlamına gelirken bir yandan da sattıkları ürünlerin fiyatlarını artırmadan (haliyle enflasyonu artırmadan) karlıklılarını artırmaları anlamına geliyor. Ayrıca güçlenen dolar artan enflasyon karşısında tüketicilerin de satın alma gücünü artırmaya devam ediyor.
Ayrıca dolar endeksinde her ne kadar kısa vadede yükseliş beklentisi olmasına rağmen piyasanın 110 seviyelerine varan güçlü bir yükselişi çok olası görmediğini de son söz olarak not etmek isterim.
