Bu makale 18.02.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Koronavirüs salgını dünyayı saralı ve karantinalar Çin’i aşıp neredeyse dünyanın geri kalanının tamamına yayılalı bir yıl oldu. Küresel petrol talebi hala belirsiz.
Bununla birlikte petrol piyasasının bazı yönleri artık daha iyi anlaşılmıştır. Halihazırda dondurucu soğukların Texas’ın petrol üretimi ile rafinajına neler yaptığını; OPEC+’nın iki hafta içinde gerçekleşecek toplantıda ne yapacağını; ABD yakıt fiyatlarının neden yükseldiğini ayrıntılandırmak ve eğer varsa petrol talebinin geleceği hakkında bilgi edinebilmemiz çok önemli:
1. ABD Petrol Arzında Geçici Aksaklıklar
Texas’taki dondurucu soğuklar, bu hafta ABD’de ham petrol üretiminde büyük düşüşlere yol açtı son bilgilere göre şu an günlük 4 milyondan fazla petrol çevrimdışı. Bu, ABD’nin toplam petrol üretiminin yaklaşık %40’ına tekabül ediyor.
Kıyaslayacak olursak geçtiğimiz Ekim ayında üreticiler, Delta Kasırgası’na hazırlık olarak Meksika Körfezi’ndeki ham petrol üretiminin yaklaşık %92’sini – günlük 1,68 milyon varil – durdurmuştu. Hafta sonu sıcaklıkların artması bekleniyor. Bu aksaklık gelecek haftaya kadar sürebilir ancak üretimin bir kısmı, önemli onarım gerektiği takdirde daha uzun süre çevrimdışı olabilir.
Meksika Körfezi bölgesindeki rafinaj kapasitesinin çoğu da benzer sebeplerle çevrimdışı. Rafinajdaki aksamalar günlük yaklaşık 4 milyon varil olabilir. Petrol fiyatları, bu tarz kapanışların gerçekleşebileceğine dair gelişmeler üzerine hafta başında yükseldi ve WTI nihayet 60 doları geçti.
Aksamalarla ilgili daha çok ayrıntı ortaya çıktıkça Çarşamba günü fiyatlar %1 daha yükseldi ancak yatırımcılar, üretim ve rafinaj getirisi olarak bu fiyat artışlarının tersine dönebileceğine hazır olmalı. Rafineri aksamaları sonucu ABD’de benzin fiyatları da yükseliyor. Örneğin Çarşamba günü Midwest’te fiyatlar, galon başına 0,05 dolar yükseldi.
2. OPEC+ 4 Mart’ta Toplanıyor
OPEC+ üyeleri iki hafta içinde toplanmaya hazırlanıyor ve bulundukları pozisyonları medyaya sunmaya başladılar bile. Mevcut durumda Suudi Arabistan, günlük 1 milyon varil ek üretim kesintisi yapıyor ancak Wall Street Journal raporuna göre bu politikayı ancak Mart sonuna kadar sürdürme eğiliminde.
Suudi Arabistan Nisan ayında kendi kotası kadar üretime devam edecek. Bu, Ocak ayında “sürpriz kesintileri” duyurduğunda Suudi Arabistan’ın bulunduğu pozisyondu. Yani bu bilgi, Suudi Arabistan’ın son birkaç hafta içinde politikasında değişim olmadığını doğruluyor.
Diğer yandan Rusya’ya, Şubat ve Mart aylarında üretimi artırmak için OPEC+ tarafından yetki verildi ancak anormal soğuk hava koşulları nedeniyle daha çok üretim yapamadı. Rusya’nın üretimi Şubat ayında fiilen günlük olarak ortalama 10,115 milyon varil – Ocak ayına göre günlük yaklaşık 44.000 varil daha az. Mart ayında daha sıcak havaların, Rusya’nın petrol üretiminde artışa yol açabilmesi mümkün.
OPEC+ 4 Mart’ta toplandığında Nisan ayında (Suudi Arabistan’dan gelen ek 1 milyon varil üretim ile birlikte) mevcut seviyelerde üretim yapmaya devam edip etmeyeceğine karar verecek. Ya da fiyatlar daha yüksek olduğu için üretim oranlarını artırmaya karar verebilir. Rusya bu hafta petrol piyasasının dengeli olduğuna inandığına işaret ederken Suudi Arabistan, piyasanın mevcut durumu ile ilgili daha temkinliydi ve zayıf bir iyimserlik gösterdi.
3. ABD’de Daha Yüksek Yakıt Fiyatları
Benzinin ortalama galon fiyatı geçtiğimiz ay yaklaşık 0,20 dolar yükselerek ABD tüketicilerinin, Obama yönetimine has yüksek benzin fiyatlarına bir dönüş yaşanabileceği endişelerini artırdı. Petrol fiyatlarındaki ve dolayısıyla benzin fiyatlarındaki artışın bir kısmı, Biden yönetiminin petrol ve gaz kiralamaları ile petrol taşımacılığı hakkındaki ilk kararnamelerinin yarattığı hissiyata bağlanabilir.
Bununla birlikte bu kararnamelerin henüz temel parametreler üzerinde etkisi yok. Artan fiyatlar büyük oranda bu politikalarla bağlantısız olan sıkılaşan temellerden kaynaklanıyor.
4. Petrol Talebi Şüpheli
ABD ve Avrupa’da kısa vadeli petrol talebi hala büyük bir sorun. Serbest dolaşıma, öğrencilerin okula ve pek çok çalışanın ofislerine dönmesine izin verilmediği sürece benzin tüketiminin önceki seviyelere dönmesi beklenemez.
Çoğu Avrupa ülkesi karantinalarını Mart veya Nisan ayına kadar uzattı ancak bazı ülkelerde yasama organları veya mahkemeler, yürütmenin yetkisini geçersiz kıldı. ABD’de de durum net değil. ABD’deki pek çok okul bölgesi tam zamanlı ve yüz yüze derslere devam edemedi, bu nedenle çoğu ebeveyn ev dışındaki işe dönemiyor. Çoğu tahminci, sonbaharda tam zamanlı yüz yüze eğitimin yeniden başlamasına güvenmiş görünüyor ancak Amerika’daki siyasi durum, bunu imkansız hale getirebilir.
Uzun vadede petrol talebinin Avrupa ve Asya dışında artması bekleniyor (Geçen hafta bu bölümde Hindistan’ın büyüme olasılığını incelemiştik). Yatırımcılar unutmamalı ki kısa vadeli talep şüpheli bile olsa uzun vadeli talep durumu daha net.