Bu makale 20.12.2018 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Petrol fiyatları Salı günü yaklaşık %8 düşüş yaşayarak 2018’in yeni düşük seviyelerine geriledi. WTI Ekim ayında yaklaşık 80 dolar olan yüksek seviyelerden %40 düşüş yaşadı.
Aşağıdakiler de dahil, bu düşüş petrol piyasalarında devam eden pek çok meselenin bir yansıması:
1. Veriler ABD petrol üretiminde muazzam büyümeye işaret ediyor
Son Enerji Bilgilendirme Dairesi (EIA) verileri, ABD’deki petrol üretiminin son aylarda daha önce düşünüldüğünden bile fazla artış yaşadığını ortaya koydu. Hatta Kasım ayının son haftası sırasında, ABD ham petrol ve petrol ürünlerinin net bir ihracatçısı idi. Amerikan Petrol Enstitüsü’nün (API) son Aylık İstatistiksel Raporu, ABD ham petrol üretiminin Kasım ayında günde ortalama 11,6 milyon varil üretim yaptığını gösterdi. Bu ABD’yi dünyanın en büyük petrol üreticisi yapıyor. Aralık ayının ikinci haftası için API verileri de, petroldeki düşüşün bir kısmına zemin hazırlayan, ABD’deki ham petrol stoklarında yaşanan büyük bir artışı gösterdi. Bunun aksine, EIA’nın haftalık raporu ABD’nin petrol stoklarında daha küçük bir çekilme (günlük 500.000 varilden daha az) ortaya koydu. Bu, muhtemelen petrol fiyatlarının mevcut gidişatını etkilemeyecek.
WTI fiyatları 40 ve 50 dolarlarda gezinmesine rağmen, ABD’nin kayaç petrol bölgelerindeki petrol üretiminin, 2019’da da tüm şiddetiyle devam edecek durdurulamaz bir tır olma olasılığı var. Doğrusu şu ki, düşük petrol fiyatları ABD üreticileri için iyi değil, ancak şirketler Eylül ayındaki gibi akıllıca önlem alırsa yönetilebilir: planlanmış altyapı gelişmeleri çevrimiçi olur ve şirketler yatırım ve kredi kademelerine erişim hakkı edinmeye devam eder.
Pek çok kişi, minimum maliyet ile hızlıca çevrimiçi olabilecek DUC (kazılmış ancak tamamlanmamış petrol kuyuları) sayılarına odaklı. DUC’lar kullanılmayan üretim potansiyelini temsil ediyor, ancak ne kadarının 2019 üretimine dahil olacağını ve olabileceğini kesin olarak ölçmek çok zor. Ayrıca, ABD kayaç petrol üretiminin artış tahmini, 2019 için çok fazla. Hatırlamakta fayda var; özellikle WTI aylar boyunca 55 dolar altında kalmaya devam ederse, beklenildiği gibi tüm koşulların birleşmesi gerekiyor.
2. OPEC ve Rusya’nın sönük üretim kesintisi
Rusya ve OPEC Aralık başında önemli derecede üretim kesintisi (günlük 1,2 milyon varil) ortaya koydu, ancak bu rakam piyasayı memnun etmeye yetmedi – geçerli sebeplerle. Bu kesinti Ocak ayında başlayacak ve OPEC ve Rusya’nın Ekim ayı üretim rakamlarındaki bir düşüşü yansıtıyor. Diğer bir deyişle, Suudi Arabistan, yaklaşık 400.000 varil ve Rusya yaklaşık 228.000 varil üretim kesintisi yapıyor olacak.
Bu bağlamda bakınca, piyasanın bu planlara rağmen düşüşünü sürdürmesi açıklanıyor. EIA verileri, ABD’nin Haziran ve Kasım arasında kendi üretimini günlük 1 milyon varil artırdığını gösteriyor. Bu, Suudi Arabistan ve Rusya’nın planlı kesintilerini yok etmekten de fazlası demek.
3. Talep
2019 yılı için tüm öngörüler, ham petrol için küresel talep büyümesinin yavaşladığını gösteriyor. Kesin tahminler defalarca değiştirildi.
Talep büyümesinin hızında yaşanan azalma, küresel ekonominin 2019 yılında ne derecede yavaşlayacağına bağlı olacak muhtemelen. ABD’de, düşüş yaşayan hisse piyasalarına rağmen ekonomik aktivite güçlü kalmaya devam ediyor ve (ekonomik büyümenin iyi bir indikatörü olan) jet yakıt talebi hala güçlü ve büyüyor.
Bununla birlikte, 2019 yılında odaklanılacak şey, gelişen ekonomiler ve yavaş büyümeyi deneyimleyip deneyimlemeyecek olmaları. Elbette, 40 – 50 dolar arasındaki petrol fiyatları ekonomik büyümeyi teşvik etmeye yardımcı olabilir, özellikle o bölgelerde.
Suudi Arabistan’ın 2019 bütçesi ve petrol politikası üzerine not: Suudi Arabistan bu haftanın başında 2019 bütçesini paylaştı. Harcamada %7’lik bir artışı içeriyor. Toplamda 295 milyar dolar, Krallığın şimdiye kadar paylaştığı en büyük bütçe. Finans firması Al Rajhi Capital’e göre, bu bütçe için mali eşitleme, Suudi Arabistan’ın petrolünü varil başına 84 dolardan satmasını gerektirecek. Bloomberg bu miktarı 95 dolar olarak hesapladı. Petrol fiyatlarının bugün olduğu noktaya bakarsak, pek çok analist 2019 yılında, Suudi Arabistan’ın bütçesini dengelemek için petrol fiyatlarını artıracağını varsayıyor.
Yatırımcılar bu analizleri ciddiye almakta tedbirsiz olacaktır. Suudi Arabistan’ın beklenen açığı, GSYİH’nin yaklaşık %4,6’sı oranında. Suudi Arabistan gibi bir ülke için, bu noktada gelirini artırmaya zorlamak ya da harcamayı azaltmaktan ziyade açık vermek tamamen kabul edilebilir bir durum.
Suudi Arabistan hala, gerektiğinde faydalanabileceği büyük bir yabancı döviz rezervine sahip ve hala borçlanma yetisi var. Suudi Arabistan’ın bu bütçe üzerine kısa vadede petrol fiyatlarını agresif bir şekilde yükselteceğini varsaymak hatalı olacaktır. Ortadoğu ülkesinin bütçeyi dengelemek için acelesi yok. En az 70 yıllık petrolü var ve gelecek yıllar için borçlara daha çok önem vermesi söz konusu.