Bu makale 03.06.2021 tarihinde İngilizce olarak yayımlanmıştır.
Brent fiyatı bu hafta OPEC+ toplantıları için tam zamanında 70 dolar üzerine iyi bir sıçrayış gerçekleştirdi. Bu yüksek fiyatları görünce yüksek üretim rakamlarını korumak isteyen Rusya hükümeti ve diğer OPEC+ üyelerinden daha mutlu olacak kimse yoktu muhtemelen.
Dilekleri gerçek oldu. OPEC+ bu bahar ve yaz döneminde üretimini günlük 2,1 milyon varil artırmak üzere müzakere edilen planlarını sürdürme kararı kaldı. Yani Temmuz ayında üretim günlük 450.000 varil artabilir.
OPEC+’nın Yeni Normali
Salgın sırasında başarısı kanıtlanmış olan telekonferans trenine binen OPEC+, üretim oranlarını pazara göre ayarlamak için artık aylık toplanacak. Bir zamanlar OPEC petrol bakanları, altı ay veya daha uzun süre için politika belirleme noktasına gelip fiyat değişikliklerine aşırı tepki vermeyi reddederken şimdi OPEC+, kararlarını piyasaya bağlı olarak düzenli toplantılarla ayarlamayı tercih ediyor.
Yeni OPEC+ stratejisinin üye devletler için iyi çalışıp çalışmadığı petrol yatırımcıları için önemsiz. Önemli olan, bunun OPEC+ kararlarını fiyatlandırma konusunda daha az belirleyici hale getirmesi.
Bir süredir olduğu gibi şimdi de reel piyasa gücü talep. OPEC+ veya diğerleri aşırı stok sorununa yol açacak şekilde büyük miktarlarda fazla üretim yaparsa (2015 yılında OPEC’te gördüğümüz gibi) fiyatlar düşer.
Bunun yerine OPEC+, birçok aya yayılmış şekilde kademeli artışlarla üretimini dikkatli bir şekilde kontrol altında tutmaya devam ediyor. Ancak piyasa ve fiyatların şu anki esas meselesi arz ya da üretim seviyeleri değil. Esas mesele talep ve dünya koronavirüs kısıtlamalarından kurtulmaya devam ettikçe piyasa, talebin yükselişte olduğunu düşünüyor.
Suudi Aramco’nun Üretim Kapasitesi
OPEC+ basın toplantısında Suudi petrol bakanı Abdülaziz bin Salman, çevrenin iyiliği için yeni petrol ve gaz kaynaklarına yönelik yatırımları kısıtlama konusunda büyük petrol şirketleri üzerinde baskı kuran aktivist yatırımcılara ve diğerlerine dair artan endişelere değindi.
Suudi Arabistan’ın bu endişeleri paylaşmadığını ve mevcut üretim kapasitesini günlük 12 milyon varilden 13 milyona çıkarmak için çalışmakta olduğunu ifade etti. Sorulunca ise Aramco'nun (SE:2222) üretim kapasitesini günde 13 milyon varilin üzerine çıkarmak isteyebileceğini ima ederek “yeni açıklamalarla gelirsek şaşırmayın” dedi. Ancak daha fazla detay vermeyi reddederek spekülasyonları ateşledi.
Aramco yıllardır, kanunen şirketin elde edip sürdürmesi gereken bir oran olan günlük 12 milyon varil üretim kabiliyetine sahipti. Suudi Hidrokarbon Yasası’na göre Aramco, hükümetten gelen emirleri takiben üç ay içinde maksimum sürdürülebilir kapasiteye ulaşmak (MSC) ve yıl boyunca bu üretim seviyesini korumak zorunda.
Nisan 2020’de hükümet, aniden Aramco’dan üretimini MSC seviyesi olan günlük 12 milyon varile çıkarmasını emretti. Bu, stratejik bir soruna yol açtı çünkü Suudi Arabistan’ın herhangi bir aksaklık halinde (İran veya Yemen'den olası roket veya drone saldırıları gibi) artık atıl bir kapasitesi kalmadığı anlamına geliyordu.
Suudi hükümeti bu sorunu fark ettiğinde Aramco’nun günlük 13 milyon varil MSC’ye ulaşması için gerekli yatırımları yapması emrini verdi, yani Aramco, bu kapasite düzeyine ulaşmak için çalışmak zorunda kaldı. Aramco şu an bunu yapıyor ancak bilindiği kadarıyla henüz günlük 12,1 milyon varilden fazla üretim yapamıyor.
Açıkçası Aramco’nun, MSC’sini 13 milyon varil üzerine çıkarması için iyi bir sebep yok. Bu zor, zaman alan ve pahalı bir şey olur.
Ve yatırımcılar için en önemlisi, MSC’sini günlük 13 milyon üzerine çıkardıysa Aramco’nun şimdiye kadar 13 milyon varil üzerinde üretim yapacağına dair bir gösterge yok. Üretim kapasitesini günlük 13 milyon üzerine çıkarma konusu, şu an piyasa için değerli bir bilgi değil.
İran Petrol İhracatı
OPEC+ ABD ve İran arasındaki nükleer görüşmeler uzadığından bu yana piyasaya İran petrolünün dönme olasılığını ele almamaya karar verdi. Şimdi İran petrolünün, yasal olarak en erken Ağustos ayına kadar piyasaya girmesi beklenmiyor ancak üçüncü çeyrek sonunda olması daha muhtemel.
Müzakerelerin ilerleyişine bağlı olarak OPEC+’nın, İran üretimini piyasaya yeniden nasıl entegre etmeyi planladığı konusunda Temmuz veya Ağustos toplantılarında rehberlik etmesi gerekecek.