Bu Makale 25.05.2016 Tarihinde İngilizce Olarak Yayınlanmıştır
OPEC’in Haziran ayı toplantısı 2 Haziran Perşembe günü Viyana, Avusturya’da gerçekleşecek. Hala bir haftadan fazla süre olmasına rağmen büyük petrol üreticilerinin stratejik politik duruşları şimdiden kızışıyor.
1) Rusya, Haziran ayı OPEC toplantısına katılmayacağını açıkladı.
Rusya bir OPEC üyesi değil ve petrol Bakanı Alexander Novak, OPEC’in petrol piyasalarındaki önemini, Rusya’nın üretim dondurmasındaki etkisinin büyük olacağını hatırlatarak azaltmaya çalışıyor. Novak, aynı zamanda OPEC’in üretim artışı raporlaması sonrasında şirketin yönetim politikasını da eleştiriyor. Novak, “OPEC ülkelerinin tahminleri, gözle görülür şekilde petrol üretim artışı ve hafif abartı içeriyor” dedi.
OPEC, Nisan ayında günlük üretimde 484 bin varillik artış olduğunu belirtirken Novak bu sayının 100 bine yakın olduğunu iddia etti. Rusya’nın OPEC ile ilgili verilere OPEC’in kendisinden daha hakim olması pek mümkün görünmüyor ancak Novak’ın mesajı net: Rusya yok sayılmayacak. Diğer yandan Rusya’da petrol üretimi Mart ayındaki rekor seviyesinden geriledi. Novak’ın meydan okuması beklide ülkede gelecekte oluşacak üretim azalmalarının üstünü örtmek içindir.
2) İran üretimi dondurmayacağını belirtti
Birçok medya kuruluşu, İran’daki petrol üretiminin günlük 4 milyon varile ulaştığını bildirdi. Bu, Petrol Bakanı Bijan Namdar Zangeneh’in ülkenin OPEC/OPEC dışı ülkelerin üretim dondurma görüşmelerine katılacağı seviye. Ancak önceden belirttiğim gibi İran’ın üretim dondurmayı kabul etme niyeti yok. Geçtiğimiz hafta İran Petrol Bakanı Yardımcısı ve Ulusal İran Petrol Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Rokneddin Javadi, İran’ın durumunu şu sözlerle belirtti: Hükümetin şu anda üretim dondurma, üretim artışını yavaşlatma veya ihracat temelli bir planı bulunmamaktadır.” Belki de İran ilk seferden beri üretim dondurma görüşmelerine katılma konusunda isteksizdi.
3) İran’ın rakamları toplanmıyor.
Finansial Times’a göre İran Nisan ayında, İran’ın iddia etti gibi 4 milyon değil 3,6 milyon varillik üretim gerçekleştirdi. Javadi, İran’ın mevcut üretiminin ve beklenen üretim artışının (yaz boyunca günlük 200.000 varil) gaz, hafif yağ ve doğal gaz üretimi kapsamadığını belirtti. Yaptırım süresince İran bu ürünleri üretmeye ve ihraç etmeye devam etti çünkü teknik olarak bu ürünler petrol yaptırımlarından etkilenmiyordu.
Gaz rakamlarını İran’ın diğer üretim rakamlarından ayırmak önemli. İran, günlük 300 bin varil gaz ihraç etmeye devam ediyor, bu da İran’ın rapor ettiği üretim ile diğer kaynakların rapor ettiği miktar arasındaki fark olarak yorumlanıyor. Javadi, politik sebeplerden dolayı rakamları toplamış olabilir.
Javadi, Ulusal İran Petrol Şirketi (NIOC) Yönetim Kurulu Başkanlığı’ndan istifa etti. Javadi, Temmuz ayında Zangeneh’in duyurmayı planladığı yeni uluslararası petrol kontratlarına karşı çıkabilir. Bazı raporlar, Ayatollah Khamanei’nin direniş hükümetinin petrol projelerinin başına geçeceğini belirtiyor. İran’dan gelecek üretim rakamları ile ilgili olarak tetikte olun, göründükleri gibi olmayabilirler.
4) Fiyat eğilimleri
Petrol fiyatları Libya, Nijerya, Kanada ve Venezuela’daki üretim sıkıntıları sebebiyle son dönemde değer kazandı ve üretim sıkıntıları, üretimin günlük 2,5 milyon varil azalmasına sebep oldu. Petrol stok şirketleri tam kapasite çalıştı. Bu, arz kaygılarının küresel arz fazlası ile ilgili problemleri çözüme kavuşturmadığı, sadece dondurduğu anlamına geliyor. Günlük yaklaşık 80 milyon varil petrol üretimi yapılan bir piyasada bu miktar oldukça düşük. Suudi Arabistan (genellikle 1-2 milyon varil ekstra kapasitesi bulunur), İran ve ABD’de üretimin artmasıyla bu açık kolaylıkla kapatılabilirdi. Diğer bir deyişle, fiyatların Mayıs ayındaki gibi artışına güvenmeyin. Bu artışla, OPEC ülkelerinin ve OPEC takipçilerinin Haziran ayı toplantısına hazırlık aşamasında olmalarından kaynaklanıyor. Libya’daki gibi çözülen, Nijerya ile Kanada’daki gibi yakın zamanda çözülecek veya Venezuela’daki gibi yakın zamanda çözülmesi öngörülmeyen problemler olabilir ancak bunlar en sonunda çözülecektir.
Rusya’nın duruşu sürpriz olmadı çünkü Rusya OPEC üyesi değil. OPEC/OPEC harici ülkelerin Doha, Katar’da Nisan ayında gerçekleştirdikleri toplantının başarıya ulaşamamış olmasının ardından, ülkeler 2016 içinde tekrar toplanma kararı aldı. Rusya Petrol Bakanı Alexander Novak, Haziran ayında OPEC toplantısının, Rusya’nın katılmayacak olması sebebiyle O toplantı olmadığından emin olmasını istiyor. Novak, OPEC yönetimini son dönemde bazı OPEC ülkelerinin üretim artırmış olması sebebiyle eleştiriyor.
İran, petrol sahalarının tam kapasite çalışması için gerekli olan yabancı yatırımcı desteğini bulmakta güçlük çekiyor ancak Javadi, Temmuz ayında yeni yabancı yatırımcı fırsatları olacağını duyurdu. O zamana kadar İran’da petrol üretimi belirsiz miktarlarda devam edecek.
Petrol piyasalarındaki büyük oyuncular ile ilgili daha fazla öngörü için takipte kalın.