Suudi Enerji Bakanı Abdulaziz bin Salman, petrol konusunda önemli bir mesaj verme gereği duyduğunda konuşmasına biraz mizah ve sataşma katmayı sever. 
Salman Eylül ayında petrol ayılarına, Hollywood'un en korkulan polisi Clint Eastwood'un kendisiyle boy ölçüşmeyi deneyen kötü adamların başına gelen sonuçlar konusunda uyardığı ünlü sözünü tekrarlayarak, "Günümü gün edin" dedi.
Ancak Pazartesi günü, petrol talebine yönelik görüşünde "en kötünün geride kaldığını" açıkladığında mizahiden çok ciddi görünmeyi denedi.
Ancak petrol tüketimi ve korona virüsün en yoğun olduğu noktaların haritalarına kısaca göz gezdirdiğimizde, petrol talebine yönelik yeni daha kötü bir dönemin henüz başlıyor olduğunu görüyoruz.
Yaz sürüş döneminin tavan noktasından bir ay sonra, ABD hala ham petrol stoklarında haftalık çekimler yapıldığını açıklıyor ki bu teoride petrol boğaları için iyi haber. Ancak başlıkların ötesine, Enerji Bilgi İdaresi'nin (EIA) sağladığı haftalık çizelgeye bakarsak, ABD ham petrol ihracının sunduğu güçlü talep manzarasının tek bir büyüme alanına yöneldiğini görüyoruz: Çin.
ABD şu an Çin'in en büyük dördüncü ham petrol tedarikçisi. Çin pazarının kendisi ABD petrolü için en büyük pazar haline geldi. ABD ihracatçıları haftalık ortalama 3 milyon varil ham petrol sevkiyatı yapıyor ve Çin bazen bunun yarısına kadar yüksek bir miktarı alıyor.
EIA'nın Eylül'de yayınladığı son veriler, Mayıs ayında 1,3 milyon varile yakın ABD ham petrolünün Çin'e gittiğini gösteriyor. Ancak bu önemine rağmen Çin ABD petrolü için tek pazar değil. ABD ham petrolü için bir diğer önemli pazar olan Kanada'ya ihracat, yılın ilk yarısında geçen yıl aynı döneme göre %19 düştü. Güney Kore'ye yapılan petrol ihracatı ise %27 azaldı.
Benzinden Düşük Performans, Jet Yakıtı İse Çukur Oluşturuyor
Ham petrol satışları her petrol üreticisi için büyük önem arz etse de, küresel petrol piyasasının diğer önemli bileşenleri de—nakliye ve taşımacılıkla birlikte havacılık sektörlerindeki tüketimi domine eden dizel ve jet yakıtı—çöküşte.
New York merkezli enerji koruma fonu Again Capital kurucu ortağı John Kilduff Investing.com'a benzin stoklarının Eylül başından bu yana yedi haftanın beşinde düşüş yaşamasına rağmen motor yakıtına yönelik gerçek talebin dönem ortalamasının altında olduğunu söyledi:
"Birkaç hafta önce talebin normale yaklaştığı bir hafta geçirdik ve benzin alımları dokuz milyon varilin hemen üzerine kadar çıktı. O zamandan beri ise sadece düşüş yaşadı. COVID-19 haritasına bakarsanız, vakaların yoğun olduğu noktalarla benzin fiyatlarının düştükleri noktalar arasında bir korelasyon göreceksiniz."
Jet yakıtında da benzer bir iç karartıcı manzara vardı; korona virüs vakaları ABD, İngiltere, Fransa, İspanya ve İtalya'da yeniden yükselişe geçmeden bir hafta önce ABD havayolu şirketleri haftalık yaklaşık bir milyon yolcu kaydederken umutlar yükselmişti.
Kilduff:
"Jet yakıtı talebinin şimdiden bir çukur oluşturmasıyla birlikte, Avrupa'da geniş kapsamlı bir kısıtlamaya yönelik herhangi bir işaret petrole ciddi zarar verecektir."
Korona virüs sebebiyle hava seyahatinde benzeri görülmemiş bir düşüşün yaşanmasının ardından ticari havayolu şirketleri, büyük belirsizliğın hakim olduğu ve nakit akışlarının minimuma indiği bir dönemde uzun vadeli, geri dönüşü olmayan kararlar vermeye zorlanıyor. Jet yakıtı talebi benzin ya da dizel tüketimine kıyasla çok daha düşük bir seviyede. Buna rağmen, petrol piyasasının önemli bir bölümünü temsil ediyor ve salgın öncesinde hızlı bir büyüme gösteriyordu.
Bu ay yayınlanan ve JP Morgan Kıdemli Emtia Stratejisti Natasha Kaneva'yı kaynak gösteren bir Wall Street Journal haberine göre dünya, korona virüsün seyahati ve ticareti bozmasından önceki son tam ay olan geçen yıl Aralık ayında günde 8,1 milyon varil jet yakıtı tüketiyordu.
Kaneva'nın tahminlerine göre bu Aralık'ta ise küresel jet yakıtı tüketimi üçte birlik düşüşle günlük 5,4 milyon varil seviyesine gerileyecek. Bunun aksine, benzin talebinin geçen yıl aynı döneme göre sadece %6'lık düşüşle, günlük 24,6 milyon varil seviyesine toparlanması bekleniyor.
Birleşik Krallık merkezli koruma fonu RCMA Capital CEO'su Doug King Journal'a yaptığı açıklamada, jet yakıtı piyasasının "çok hasta" olduğunu ve muhtemelen hasta kalacağını, ham petrol piyasasının ise fiyatları "önümüzdeki birkaç ayda aynı lanetli yolda" tutacak "devasa ve uzun bir talep sorunu" olduğunu söyledi.
OPEC Üretim Kesintilerini Henüz Geri Alamaz
Bu tarz kasvetli bir görünüm, petrol üretici ülkelerden oluşan OPEC+ ittifakının yakın zamanda üretim kesintilerini geri alamayacağı anlamına geliyor. Suudi Bakan Abdulaziz liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusla öncülüğündeki 10 müttefiği, üretim kesintileri sayesinde ham petrol fiyatlarını Mayıs'tan bu yana varil başına 40 dolar üzerinde ya da yakınında tuttu.
Ancak ABD ham petrolünün bugün 39 dolar altında işlem görmesiyle birlikte grup, üretici ülkelerin salgından darbe alan ekonomilerine kaynak sağlamak amacıyla daha fazla üretip satma ihtiyaçlarına rağmen piyasaya daha fazla arz sunma konusunda çekinceli.
OPEC Genel Sekreteri Muhammed Barkindo, COVID-19 vakalarındaki artış sebebiyle petrol piyasasında yaşanacak herhangi bir iyileşmenin umulandan daha uzun sürebileceğini dün kabul etti.
Ancak OPEC'te çoğunluk dişini sıkarak daha fazla üretmemeyi kabul etse bile, bir üye zapt edilemez—Libya. Ocak ayından beri tek bir varil petrol ihraç etmesini engelleyen bir iç savaştan kurtulmanın ardından Kuzey Afrika ülkesi son haftalarda vanaları sonuna kadar açtı. Libya'nı üretimi şu an günlük 525.000 varil seviyesinde ve önümüzdeki yılın başlarında günlük 1 milyon varile ulaşabilir.
İran Nihayetinde OPEC İçin Daha Büyük Bir Baş Ağrısı Olabilir
Libya'dan daha büyük—ve sadece önümüzdeki hafta yapılacak ABD başkanlık seçiminden sonra bilinebilecek— bir tehdit ise İran.
Başkan Donald Trump son iki yılda nükleer karşıtı yaptırımlarıyla İran ham petrol ihracatını neredeyse bitirdi. 3 Kasım seçimindeki rakibi Joe Biden ise Beyaz Saray'ı kazanması durumunda Obama döneminde Tahran'la yapılan ve Trump'ın iptal ettiği nükleer anlaşmasını yeniden hayata geçirerek bu durumu büyük oranda tersine çevirebilir.
İran bir OPEC üyesi. Ancak ülkenin petrol ihracatının geleceği, ABD seçiminin belirsizliği düşünüldüğünde gruptaki hiçbir üyenin bu noktada resmi olarak gündeme almak istemediği bir konu.
Rusya Başkanı Vladimir Putin bir hafta önce gerçekleştirdiği konuşmada OPEC+'in mevcut günlük 7,7 milyon varil civarındaki üretim kesintisini uzatmak için Suudi Arabistan'la işbirliği yapma ihtimalini göz ardı etmedi.
Mart ayında, Putin'in COVID-19 vakalarının zirve yaptığı dönemde üretim kısıntıları konusunda Riyad'ı desteklemeyi reddetmesiyle birlikte iki petrol devi kısa bir süreliğine karşı karşıya gelmişti. Bunun sonucunda iki ülke arasında yaşanan topyekün üretim savaşı, ABD ham petrol piyasasını Nisan sonunda -40 dolarlık tarihi bir dibe çekmiş, sonrasında ise Başkan Trump'ın aracılık yaptığı görüşmelerle birlikte OPEC+ anlaşmayı yeniden sağlamıştı.
Bu da, ittifakın o zamandan bu yana ne kadar yol katettiğinin bir yansıması. Abdulaziz şimdi petrol için "en kötünün geride" kaldığını ve OPEC'in bir grup olarak "kararlı" olmaya devam edeceğini söylüyor.
Ancak kontrol edilmesi güç bir yangın gibi yayılan korona virüs ve İran belirsizliğiyle birlikte, OPEC ve petrol fiyatları için daha da kötü yeni bir dönemin başlangıcında olabiliriz.