Merkez Bankası faiz kararını açıkladı. Beklenildiği gibi politika faizini %14 düzeyinde sabit tuttu.
Peki faiz karar metninde neler var?
Artık çok iyi biliyoruz ki piyasa aslında faiz kararını olduğu gibi faiz karar metniyle de çok da ilgilenmiyor. Sebebi faiz karar metinlerinin daha önceki karar metinlerinin neredeyse tıpa tıp aynısı olmasından daha da öte karar metninde yer alan ifadelerin gerçeklerle ve rasyonaliteyle çok da uyuşmuyor olması. Haliyle metin aynı olunca her ay bizim de değerlendirmelerimiz hemen hemen aynı oluyor. Hatta hemen söyleyeyim, bu ayki değerlendirmem de neredeyse geçen ayın nerdeyse aynısı! Enflasyon artıyor ama bizim değerlendirmelerimiz de tıpkı merkez bankasının metinleri gibi aynı kalmaya devam ediyor!
Metne baktığımızda diğer aydan farklı olarak sadece şu cümlenin eklendiğini görüyoruz “Değerlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite politika adımları devreye alınacaktır.” Bildiğimiz gibi TCMB geçtiğimiz son iki aydır karar metnine makroihtiyatı politikalarla ilgili sözlü yönlendirmeler ekliyor. Çünkü kendi deyimiyle enflasyonla mücadelede makroihtiyati politikaları kullanıyor. Peki bu politikayla aslında neyi amaçlıyor? Bildiğimiz gibi 2021 Eylül’ünde başlayan parasal genişleme süreciyle başta ticari krediler olmak üzere kredilerde ciddi bir artış var. Merkez bankası da tam bu noktada istiyor ki gerek bireysel ve de özellikle ticari tarafta alınan krediler yatırıma ve üretime katkı sağlayan alanlara gitsin, çünkü TCMB bireysel ve şirketler tarafında özellikle dövize yönelen kredilerden bir hayli rahatsız. Bu nedenle bir takım makro ihtiyati önlemlerle hem kredilerin büyüme hızı baskılanmaya hem de artan kredilerin mümkünse yatırım alanlarına kaymasını sağlayan ek ilave adımlar atılacağını söylüyor. Bu noktada bugünkü eklenen sözlü yönlendirme ile BDDK’nın da içinde olacağı ve bankaları da kapsayan ilave bir takım adımlarla verilen kredilere yönelik (özellikle de kredilerin kullandırıldığı alanlarla ilgili) ek düzenlemeler getirileceği düşünülüyor.
Merkez Bankası bu ay yine “gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikası iletişimlerinde ayrışma var” diyor. Yani TCMB yine diyor ki, sürekli bak Fed sıkılaşmaya başladı, faiz artırdı diye beni eleştiriyorsunuz ya Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise henüz faiz artırımlarına başlamadı bile. Ben de ECB’yi dikkate alıyorum diyor. Metinde bu ayda sadece gelişmiş ülke merkez bankalarından bahsedilmiş, oysa gelişmekte olan merkez bankalarının ne yaptığına ise hiç değinilmemiş. Hemen hemen nerdeyse tüm gelişmekte olan merkez bankalarının çok önceden faiz artırmaya başladığını da biliniyor ama nedense buna hiç değinilmiyor. Kaldı ki TCMB bu kısımdaki temel vurgusu dünyada para politikası hâlâ gevşek devam ettiği yönünde, oysaki durum tam tersi, para politikası giderek sıkılaşıyor. Değerli Prof. Dr. Refet Gürkaynak hocanın bugünkü tweeti tüm durumu şöyle özetliyor aslında; “Bütün dünyada enflasyon yükseliyor hikâyesi anlatan Merkez Bankası, iş bütün dünyada parasal sıkılaştırmaya gelince ölü taklidi yapıyor”.
Yine bu ayki metinde de “sürdürülebilir cari işlemler dengesi” fiyat istikrarı için önemlidir deniyor. Yani evet cari açık vereceğiz ama hiç olmazsa makul bir cari açık verelim diye düşünüyoruz beyanatı verilmiş, tıpkı geçen ay da olduğu gibi. Bu noktada cari açığın suçlusu olarak da sadece enerji fiyatlarındaki artış gösteriliyor. Evet enerji maliyetleri ithalatı önemli derecede artıyor, fakat cari açıktaki artışın tek sebebi bu değil hiç kuşkusuz, iç nedenlerimiz de var.
Karar metninin enflasyon ile ilgili kısmına geldiğimizde ise geçen ayla aynı ifadelerin burada da devam ettiğini görüyoruz. Merkez Bankası "enflasyondaki artışlar bizim politikalarımızdan dolayı yükselmiyor, enflasyondaki yükselişin nedeni savaş, satıcıların uyguladığı fahiş fiyatlar ve küresel enflasyondaki artış" diyor, yani enflasyonda tüm suçlu dış nedenler diyor. Ve tüm bu etkiler geçici diyor. Son iki aydaki metinlerde “savaş bitince ve baz etkileri ortaya çıkınca enflasyon düşmeye başlayacak” ifadesi çok eleştirilmişti. Bu ay da aynı ifadelerin metinde yer aldığını görüyoruz. Yani merkez bankası diyor ki dua edelim de savaş bitsin ve bir an önce Aralık gelsin de şu enflasyon düşsün diyor. Aralık gelir gelmesine de TCMB’nin beklediği gibi güçlü bir baz etkisi ortaya çıkar mı ondan çok emin değilim. Aralık’ta bir önceki aya göre bir düşme olur fakat bu hâkim beklentiye göre kalıcı bir enflasyon düşüşü yaratmayabilir.
Bu ayki metinde yine bir diğer merak edilen bir diğer konu da TCMB’nin bu yılın başından bu yana sürdürdüğü “geniş politika gözden geçirme sürecinin” tamamlanıp tamamlanmadığı ve eğer tamamlandı ise ne gibi sonuçlar elde edildiği idi. Tam beklediğim gibi Merkez Bankası politika gözden geçirme süreci hâlâ devam ediyor dedi. Evet TCMB gözden geçirmeye devam ederken enflasyon da tarihi zirvelere doğru ilerlemeye devam ediyor. Buradan da yine ve yeniden şu anlaşılıyor: Enflasyon ne kadar yükselirse yükselsin TCMB faizi sabit tutmaya ve gözden geçirme sürecine devam edecek.