Bu yazı 14.08.2020 tarihinde İngilizce olarak kaleme alınıp çevrilerek bu sitede yayımlanmıştır.
Yüksek piyasa volatilitesi 2020'nin en tanımlayıcı özelliği oldu. Ancak daha sakin yıllarda bile, özellikle kısa vadede, piyasa volatilitesi kaçınılmaz.
Finans piyasalarında volatilite belli bir varlığı bir süre zarfında tam olarak ne kadar riskli olduğunu ölçer. Yani bir varlığın fiyatı kısa bir zaman aralığında hızlı iniş çıkışlar yaşarsa, bu varlık yüksek volatiliteye sahip olarak değerlendirilir.
Standart sapma, volatiliteyi istatistiksel olarak hesaplamanın ve ölçmenin yollarından biridir. Geçtiğimiz 20 yılda farklı varlık sınıflarında geniş bir yelpazede volatilite endeksleri ve borsada işlem gören volatilite ürünleri geliştirildi.
Bu yazıda bu tarz bir endekse ve yakın vadeli yatırım için ideal olabilecek bir ETN'e (exchange traded note) yakından bakacağız:
VIX Endeksi
CBOE Volatilite Endeksi (CBOE:VIX), Chicago Board Options Exchange (CBOE) tarafından 1993'te oluşturulmanın ardından zımni volatilite endeksi haline geldi. Endekste kullanılan hesaplama daha sonra 2003'te revize edildi. "Korku endeksi" ya da "korku ölçütü" olarak da bilinden VIX Endeksi, piyasa katılımcıları tarafından ABD hisse piyasasının volatilitesi için en önemli benchmark olarak kabul ediliyor.
VIX, ABD hisseleri için çekirdek endeks olarak görülen S&P 500 Endeksi'ne (SPX) dayalı. VIX Endeksi'nde kullanılan hesaplamanın detaylı hali bu yazının kapsamının dışında kalıyor. Ancak çekirdekte, VIX sayısı S&P opsiyonlarının fiyatlarının gösterdiği şekilde piyasanın ilerideki 30 günlük volatilite beklentisini gösteriyor. Zımni volatilite, piyasanın bir varlığın volatilitesinin opsiyon fiyatlarındaki değişimlere bağlı olarak gelecekte ne kadar olacağına dair "ima ettiği" seviye olarak değerlendirilebilir.
Zımni volatilite bir varlığın (bir endeks ya da bir hisse) opsiyonunun fiyatından elde edilir. Piyasadaki gelişmeleri yansıtan dinamik bir sayıdır. Örneğin, bir şirket gelir raporu yayınlayacağı ya da potansiyel bir aşı gibi büyük bir ürün açıklaması yapacağı zaman, tacirler belirli opsiyonlardaki işlem modellerini revize edebilir.
Bunun bir sonucu olarak bu opsiyonların fiyatları asıl hisse fiyatındaki hareketten bağımsız olarak iniş ve çıkış yaşayabilir. Yani eğer bir endeks ya da hisse üzerine işlem gören hiçbir opsiyon olmasaydı, zımni volatiliteyi hesaplamanın bir yolu da olmazdı. Zımni volatilitenin piyasadaki konsensüse dayalı olduğunu, ancak varlık fiyatlarındaki hareketlere yönelik kesin bir tahmin aracı olmak zorunda olmadığını unutmamak gerek.
Yatırımcılar VIX'i genel ABD hisse piyasalarındaki hissiyatı görmek için yararlı bir araç olarak değerlendiriyor. Endeks genel olarak S&P 500'ün keskin düşüş yaşadığı dönemlerde sıçrama yapma, boğa piyasalarında ise istikrarlı bir şekilde düşme eğilimine sahip.
Bu yıl Mart başında piyasalara korku hakimken CBOE Volatilite Endeksi 80'in üzerine doğru bir patlama yaşadı. 18 Mart'ta 85,47 seviyesinde 52 haftalık zirveyi gördü. Aynı gün ABD bazlı birçok hisse 52 haftanın en düşük seviyesine gerilemişti. VIX şu an 22 seviyesi civarında seyrediyor.
iPath S&P 500 VIX Short-Term Futures ETN
- Mevcut Seviye: 25,51 dolar
- 52 haftalık aralık: 13,15 dolar - 78,8 dolar
- Yatırımcı Ücreti Oranı: Yıllık %0,89 ya da 10.000 dolarlık yatırımda 89 dolar
iPath S&P 500 VIX Short-Term Futures ETN (NYSE:VXX), Barclays (NYSE:BCS) tarafından ihraç edilen teminatsız bir borç senedi, yani bir ETN.
VXX, VIX Endeksi'ndeki kısa dönemli vadeli işlem sözleşmelerinin değerini takip eden S&P 500 VIX Short-Term Futures Index Total Return'e giriş sağlıyor.
VXX böylelikle VIX'i takip eden kısa dönemli vadeli işlem sözleşmelerindeki günlük değişimle tam olarak aynı seviyede günlük getiri sağlamayı hedefliyor ve ETN'in getirileri vadeli işlem eğrisinin eğimini takip ediyor.
Endeksin ve buna bağlı olarak ETN'in metodolojisi tipik olarak VIX Endeksi'nin spot fiyatıyla yüksek bir korelasyon sağlıyor. VXX'in son dönemdeki fiyat hareketinin gösterdiği şekilde, işlem saatleri içinde hisseler düşerken genellikle değer kazanıyor. Bu yüzden VXX düşüş eğilimli yatırımcıların portföylerini kısa vadede piyasada yaşanacak bir düşüşten korumalarına olanak sunabilir.
Ancak VXX bir portföye uzun vadede uygun bir ekleme olmayabilir. Borsada işlem gören diğer volatilite araçları gibi VXX de günlük getiriler düşünülerek tasarlandı.
Dengelerin günlük olarak yenilenmesi, VIX Endeksi'ne kıyasla referans endekste (ve VXX'te) ciddi etkilere yol açıyor. Hatta, belirli bir dönemde ETN'in baz aldığı endeks ve ETN'in kendisi kötü bir performans kaydederken VIX Endeksi pozitif bir performans kaydedebiliyor.
ETN' bir seanstan fazla tutulursa, hem pozitif hem de negatif getiriler yoğunlaşabilir. Bu uyarı genellikle borsada işlem gören bu tarz araçların prospektüslerinde açık bir şekilde belirtilir.
Bu yüzden, portföylerini uzun bir süreliğine korumak isteyen yatırımcılar volatilite ürünlerinin uygunluğu konusunda bir yatırım uzmanına danışmak isteyebilir.
Sonuç
Volatilite, belli bir varlığın bir süre zarfı içindeki riskini hesaplamanın bir yoludur. Ağustos'un ikinci yarısına girerken, VIX Endeksi'nin ölçtüğü piyasa volatilitesi düşük bir seviyede. Potansiyel bir korona virüs aşısına yönelik gelişmeler piyasa katılımcılarının odak noktası olmayı sürdürüyor. Ancak hissiyat hızlı bir değişim gösterebilir. ABD'de yaklaşan başlanlık seçimi, daralan bir küresel ekonomi, salgındaki gelişmeler ve diğer henüz tahmin edilemeyen jeopolitik gelişmeler volatiliteyi piyasaya ani bir şekilde geri getirebilir. Önümüzdeki haftalarda diğer volatilite ETF ve ETN'lerini de inceleyeceğiz.
Not: Yukarıda bahsedilen finans ürünleriyle ilgileniyor ancak bu ürünleri bölgenizde bulamıyorsanız aracı kurumunuz ya da finansal planlamacınızla iletişime geçmek isteyebilirsiniz.
Herhangi bir soru ya da görüşünüz için benimle iletişime geçebilirsiniz.
Editörün Notu: İncelenen her varlık tüm bölgesel piyasalarda mevcut olmayabilir. Size uygun olabilecek benzer finansal araçlar bulabilmek adına lütfen yetkili bir aracı kurum ya da finans danışmanıyla iletişime geçin. Bu içerik sadece bilgi amaçlıdır. Herhangi bir yatırım kararı vermeden önce kendi detaylı araştırmanızı yapmanız gerekir.