Geçen hafta neler oldu?
- Borsalar Haziran ayı sonrası en sert düşüşü yaşadı, ancak bu düşüşe neden olacak önemli bir gelişmenin olmaması satışların sınırlı kalabileceğini gösterirken Avrupa tarafında ilk yükseliş işaretlerini alıyoruz. ABD ise bugün kapalı.
- ECB yetkilileri eurodaki değerlenmeden rahatsız olduklarını açıklamışlar ve euro tarafında geçen hafta bir miktar gerileme yaşanmıştı. Hem eurodaki satış hem de olumlu verilerle DXY Haziran sonrası ilk defa 4 gün üst üste yükseliş yaşadı.
-ABD’de tarım dışı istihdam beklentileri karşılarken işsizlik oranı ise %10,2’den %8,4’e geriledi. Göstergelerde pandemi öncesi normal süreç yakalanmış değil, ancak iyiye doğru ilerleme var ve bu piyasaları mutlu etmeye yetti.
Yurt içinde ise uzun zamandır negatif ayrışan TL’deki satış devam ediyor, kur geçen hafta 7,46 ile rekor kırmasının ardından bugün de 7,45’ten işlem görüyor. Son derece yüksek seviyelerdeki kurda bir geri çekilme olmaması yeni rekor riskini de haliyle çok olasılı kılıyor, ataklarda 7,50 yeni seviye başlangıcı olarak önemli.
TL’nin gelişen ülke paralarına göre daha fazla değer kaybetmesindeki nedenleri geçen haftaki raporlarımızda belirtmiştik. Özetlersek;
- Enflasyondaki yükseliş
- Cari açığın yeniden yükselmesi
- Pandemi nedeniyle genişlemeci politikalarda tabir yerindeyse kantarın topuzunun kaçması ki son olarak Cuma günü BDDK, tüketici kredi faizindeki vadeyi 60 aydan 36 aya düşürme kararı aldı.
- Mevduatlardaki faizin getirisinin olmaması. Bugün TÜİK’in açıkladığı rapora göre Ağustos ayında mevduat faizi TÜFE Bazında aylık %0,15 kaybettirirken yıllık bazda ise brüt getirisi %4,89. Ancak enflasyon %12 sınırında yani reel olarak zararda olan yatırımcı haliyle döviz ve altın başta olmak üzere farklı yatırım araçları seçiyor. Borsayı seçen yatırımcı ise Ağustos’ta %7,52 kaybederken yıllık bazdaki kazancı ise %0,47 oldu. Yani yatırımcının yorulduğuna pek değmemiş.
- Merkeze dair son yıllarda devam eden bağımsızlık endişelerinin her toplantı öncesi siyasi kanattan gelen açıklamalarla daha da büyümesi, buna ek olarak rezervlerdeki kayıp da güven kaybına neden oluyor. En son Mayıs’ta 85 milyar dolar altına gerileyen rezervler, son haftada 84,63 milyar dolara geriledi. Hatırlarsak Mayıs ayında rezerv endişelerinin artması ile kurda da yeni rekor görülmüştü, TCMB ise rezerv sorularına ikna edici bir açıklama yapamadı. Hazine ve Maliye Bakanın ise önceki hafta verdiği röportajda rezervlerdeki kayba dair soruya doğal gazdaki gelirin rezervleri de destekleyeceği yönünde açıklama yapması bu konuda şeffaf ve net bir cevap alamayan yatırımcıdaki kaygıyı daha da artırdı.
Bazı okuyucularımızın kurun Ağustos 2018’de de 7,27’ye yükseldiğini ve faizin o zaman yüksek olduğunu, şu anda ise düşük olmasının iyi olduğu yönünde fikri var. Bunu şöyle açıklayalım;
O dönemde enflasyon %20’lere yaklaşmış, cari açık yüksek ve kur da rekor kırmıştı. Bu dönemde ise enflasyon %12’de yani faize göre yine yüksek, cari açık artıyor ve kur da rekor kırmaya devam ediyor, yani böyle düşündüğümüzde zaten merkezin faiz artırması gerektiği sonucu çıkıyor. Ancak aradaki en büyük fark ve aynı zamanda en büyük sorun mali politikalarda. O dönemde mali politikalarda da sıkılaşmaya destek verilmişti, şimdi ise merkez faiz dışı tüm araçları kullansa da musluk açık olduğu için sonuç alınamıyor, bu nedenle PPK öncesi kurdaki geri çekilme sınırlı kalabilir. Merkezin bu ayki toplantısı yılın en kritik toplantısı olacak. Eğer görünümdeki bu risklere karşın mevcut adımlar devam eder ve hükümet de kemer sıkmaya başlamazsa yılın son çeyreği TL için çok daha riskli hale gelebilir.