ABD Başkanı Donald Trump'ın gerçekleştirilen son İHA saldırısından yaklaşık 12 saatten fazla bir süre sonra attığı tweet, petroldeki gündem tacirleri için tüm ihtiyatı bırakıp alıma başlamak için ideal fırsatı sağladı.
Trump tweetinde "İran Çok Büyük Bir Hata Yaptı!" yazdı. Tahran'ın bir ABD İHA'sını düşürdüğü haberlerinin ardından gecede %3 yükselmiş olan ham petrol fiyatları, yükselişini anında iki katına çıkardı. Fiyatlar gün içinde neredeyse %6 yükselerek yılın en büyük kazancını elde etti.
Trump'ın petrolde işlem günü henüz sonlanmadan tweetinden geri adım atması, ya da açıklık getirmesi, Perşembe günü piyasada uzun pozisyona sahip olanlar tarafından çok dikkate alınmadı.
İlk cevabından yapılan çıkarım olan İran hükümetini direkt olarak suçlamak yerine, Başkan piyasanın kapanışına bir saatten fazla bir süre daha varken gazetecilere istihbarat hava aracının düşürülmesinin İran Devrim Muhafızları'na ait "aptal" bir İranlı generalin işi olduğunu ve bu generalin "aptalca" kasıtsız bir hata yaptığını düşündüğünü söyledi.
Tabii ki Trump kendinden beklenilen şekilde burada durmadı. Yönetiminin nasıl bir karşılık vereceğine dair soruya Başkan "bu ülke buna kayıtsız kalmayacak ... yakında öğreneceksiniz" diyerek verdiği mesajı karmaşıklaştırdı. Krizi "yeni bir kırışıklık, yağın üzerindeki yeni bir sinek" olarak tanımlayarak renkli ancak pek değeri olmayan bir gözlemde de bulundu.
Petrol Boğalarının Görmezden Gelmeyi Seçtiği "Büyük" Ama "Aptalca" Bir Hata
Ancak ayaküstü yapılan açıklığa kavuşturmalara göre Trump'ın açıklama denemesi olabilecek en iyi halindeydi. İran bir hata yaptı—belki büyük ve aptalca bir hata, ancak kasıtlı değildi.
Buna rağmen petrol boğaları Başkan'ın sözlerindeki mesajı görmezden gelmeyi seçerek piyasanın kendilerine pek nazik davranmadığı bir haftanın ardından (Çarşamba günü de ABD haftalık petrol verileri beklenilenden yüksek gelmiş ve FED faiz oranlarında bir düşüşe gitme ihtimalini konuşmuştu) ham petrol fiyatlarını stratosfere uçurdu. Bu arada petrol ayıları ise Perşembe günkü piyasa momentumu treninin önünde durabilme şansına sahip olamadı.
Ancak Cuma günü, Asya henüz gün ortasındayken, saldırının ardından ilk olarak İran'a yönelik bazı hava saldırılarını onaylamanın ardından Trump'ın İran'a misilleme yapmamaya karar verdiğine yönelik The New York Times haberiyle birlikte petrol fiyatları yeniden düşüşe geçti. Düşüşe rağmen ABD ham petrolü haftalık bazda yaklaşık %9 yükselerek Nisan 2018'den bu yana en iyi haftalık performansını gösterdi. Brent de yaklaşık %4 yükselerek Şubat'tan bu yana en büyük kazanımını elde etti.
Haftaya ABD ham petrol stokları/benzin talebi verilerinin yeniden güçlü gelmesi halinde petroldeki yükselişin devam etmesi yüksek bir ihtimal.
Trump ve ekibi söz verdiği gibi G20 zirvesinde Çin Başkanı Xi Jinping ve diğer müzakerecilerle olumlu görüşmelerde bulunup, iki süper güç arasında bir yıldan fazla bir süredir devam eden ve dünyayı bir resesyon tehdidi altına alan ticaret savaşını bir çözüme ulaştırmayı denerse de piyasada bir sıçrama yaşanabilir.
1-2 Temmuz'da Viyana'da gerçekleştirilecek toplantı öncesinde OPEC petrol bakanlarının bitmek bilmeyen üretim kesintisi felsefesi ve İran'la gerginliğinin tırmanması da piyasaya yön verebilir.
Ancak petrol boğalarının partisini sona erdirebilecek tek bir kişi olabilir.
Tabii ki o da bir kez daha, Başkan Trump'ın kendisi.
Ucuz Petrol Trump İçin En Önemli Hedeflerden Biri
Perşembe günü İran'a verdiği ilk cevabı açıklığa kavuşturma çabasında Trump bir kez daha 2020'deki seçime kadar kendisi için gerçekten neyin önemli olduğunu gösterme şansını kullandı: düşük petrol fiyatları. İran'la bir savaşa girmemeye yönelik kararı da bu görüşü destekler nitelikte.
Petrol fiyatlarının yükselmesi—özellikle de yüksek pompa fiyatları—tarihsel olarak seçim yıllarında ABD başkanları için olumsuz bir etki yarattı.
Trump'ı yakından takip eden birçok kişi, son dönemlerde hem ham petrol, hem de pompa fiyatlarının artmasına neden olacak jeopolitik gerginlikleri tırmandırmamak için gösterdiği çabanın farkında.
Tahran'la yaşanan gerginliğin mimarı olmasına rağmen—sonuçta İran'ın 2015 nükleer anlaşmasını geçersiz saymak ve ülkeye yeni yaptırımlar uygulamak kendi fikriydi—son sataşmalara cevap verirken ip üstünde yürümesi de bu şekilde açıklanabilir.
Zug, İsviçre bazlı petrol danışmanlık firması PetroMatrix'ten Olivier Jakob, Trump'ın hisse yatırımcıları ve kendi seçmen tabanı için canlı ve iyi hissettiren bir ekonomi yaratmak amacıyla FED'e faiz oranlarını düşürmesi konusunda elinden gelen en büyük baskıyı yaptığını belirtti.
Jakob:
"Başkan Trump'ın 2020'de yeniden seçilmeye tamamen odaklandığı açıkça görülüyor. Bunun için Trump daha güçlü bir hisse piyasası istiyor ve Orta Doğu'da bir savaştan da kaçınıyor. İran da bunun farkında ve bu yüzden ABD'nin müzakerelerde bulunacağı talepleri azaltmayı umarak askeri provokasyonlarını artırıyor."
Trump Petroldeki Yükselişi Yine Bozacak Mı?
Perşembe günü İHA'nın düşürülmesi, Tahran'ın aynı zamanda Umman Körfezi'ndeki iki petrol tankerine yapılan saldıryla birlikte geçen ay Suudi Arabistan ve BAE'ye ait tanker ve petrol altyapılarına yapılan sabotajın da arkasında olduğu suçlamalarının ardından geldi. Aynı zamanda Irak'ta ABD'ye bağlı tesislere yapılan roket saldırılarının arkasında da İran'a bağlı grupların olduğundan şüpheleniliyor. İran ayrıca bu hafta uranyum zenginleştirme çalışmalarına yeniden başlayacağını açıklayarak, nükleer silah elde etmeyi amaçladığına dair korkuları yeniden artırdı.
Trump'ın petroldeki yeni bir yükselişi engellemek için alet çantasında ne bulundurduğu henüz bilinmiyor. Geçen hafta Japonya Başbakanı Shinzo Abe'yi İran'ı bir ateşkese ikna etmek için yollama girişimi büyük bir hezimetle sonuçlanmıştı.
Ancak Trump, geçmişte tweetleri ve yorumlarıyla petrol piyasasını yükselişe geçirmek yerine düşürmüş bir başkan. Bunu yeniden deneyebilir ve (petrol boğalarını üzecek bir şekilde) başarılı olabilir.