Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve bunun karşılığında ABD ve Batı dünyasının Moskova'ya uyguladığı sert yaptırımlar, son dönemde piyasa hissiyatının arkasındaki en önemli itici güçler oldu. Yatırımcılar Rusya'nın ihraç ettiği çok sayıda ham maddenin arzında bir bozulmaya dair korkulara tepki verirken küresel hisseler keskin düşüş yaşadı, emtia fiyatları ise yeni zirvelere ulaştı. 
Rusya; petrol, doğal gaz, paladyum, alüminyum, buğday, potaş ve nitrojen gibi çok sayıda emtianın en önemli üreticilerinden biri. Ülke aynı zamanda enerji, metal ve tahıllarda dünyanın en büyük ihracatçıları arasında.
Sektörün en önemli ETF'lerinden biri olan Invesco DB Commodity Index Tracking Fund (NYSE:DBC), yıl başından bu yana %35 civarında bir ralliyle Şubat 2013'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. S&P 500 ise aynı dönemde %12,5 gerilemiş durumda.
Aşağıda, Doğu Avrupa'da yaşanan krizin uzamasına yönelik endişeler sonucunda emtia fiyatlarında yaşanan ralliyle birlikte yatırımcılar portföylerini yeniden dengelemeye çalışırken, değerlendirilebilecek üç ham madde üreticisini inceledik.
1 The Mosaic Company
- Fiyat-Kazanç Oranı: 14,2
- Piyasa Değeri: 21,4 milyar dolar
- 2022 Performansı: %+48,1
The Mosaic Company (NYSE:MOS) ABD'nin en büyük potaş ve fosfatlı gübre üreticisi ve aynı zamanda dünyanın lider gübre üreticilerinden ve dağıtıcılarından biri. Şirket son aylarda, tarım ekonomisindeki patlama ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi sayesinde güçlü bir performans kaydetti.
MOS hissesi Pazartesi günü 64,71 dolarda Eylül 2011'den bu yana en yüksek seviyesine ulaşmanın ardından, Salı seansını 58,19 dolarda kapattı. Tampa, Florida merkezli gübrecilik devi mevcut seviyelerde 21,4 milyar dolarlık bir piyasa değerine sahip.
14,2'lik makul bir fiyat-kazanç oranında işlem gören Mosaic hisseleri, 2022'de küresel emtia fiyatlarındaki ralli sebebiyle güçlenen küresel gübre talebi sayesinde tam %48,1 değer kazandı.
Yılda 50 milyon tonun üzerinde potaş ve fosfatlı gübreyle toplam küresel üretimin %13'ünü gerçekleştiren Rusya, Kanada'nın ardından dünyanın en büyük gübre üreticisi konumunda. Vladimir Putin'in Ukrayna'ya yönelik askeri operasyonu sonrasında Batı güçleriyle ilişkiler giderek kötüleşirken, ülke geçtiğimiz haftada gübre ihracatını duraklatabileceğine dair uyarıda bulundu.
Rusya'nın getireceği bir ihracat yasağı, piyasadan küresel arzın ciddi bir kısmını çeker ve bunun sonucunda, ithal gübrelere bağlı olan küresel tarım devleri yeni tedarikçiler arayışına girer.
Bu sebeple, InvestingPro modeline göre MOS hisseleri önümüzdeki 12 ay içinde %35 civarında yükselerek 78,77 dolarlık adil değere yaklaşabilir.
Kaynak: InvestingPro
2. Vale
- Fiyat-Kazanç Oranı: 5,6
- Piyasa Değeri: 96,1 milyar dolar
- 2022 Performansı: %+41,3
Vale (NYSE:VALE), dünyanın en büyük nikel ve demir cevheri üreticisi. Şirket aynı zamanda manganez, bakır, boksit, potaş ve kobalt üretimi de yapıyor ve bu ürünlerin taşınmasında demir yolu, yük gemileri ve limanlardan oluşan büyük bir ağı işletiyor.
Rio de Janerio, Brezilya merkezli şirketin hisseleri, baz metal fiyatlarındaki yükselişin yatırımcıların hisseye yönelik hissiyatını güçlendirmesiyle birlikte 2022'de şimdiye kadar %41 civarında değer kazandı.
Pazartesi günü 20,95 dolarda yedi aylık bir zirveyi gören VALE hisseleri, dün akşamı 19,82 dolarda kapattı. Hisse 5,6'lık görece düşük bir fiyat-kazanç oranından işlem görüyor. 96,1 milyar dolarlık piyasa değeriyle, Vale Latin Amerika'nın en değerli şirketlerinden biri.
Vale, başta nikel olmak üzere çeşitli endüstriyel metallerin fiyatlarında yaşanan sıçramadan büyük fayda sağladı.
Küresel üretimin %10'unu gerçekleştiren ve dünyanın en büyük üçüncü nikel üreticisi olan Rusya'nın nikel arzına dair endişelerle birlikte yaşanan açık pozisyon sıkışması sonucunda, nikel vadeli işlemleri bu hafta tarihte ilk kez 100 bin doların üzerine çıktı.
Londra Metal Borsası (LME), keskin hareketler sebebiyle nikel işlemlerini durdurmak zorunda kaldı.
Nikel büyük oranda otomotiv ve inşaat sektörlerinde paslanmaz çelik yapımında kullanılıyor, ancak son yıllarda elektrikli araçların bataryalarında kullanılmasıyla birlikte metale yönelik talep artmıştı.
Dünyanın lider nikel üreticisi olan Vale, Ukrayna krizi sebebiyle ABD ve NATO üyeleri ile Rusya arasındaki ilişkilerin kötüleşmesinden fayda sağlayabilecek bir pozisyonda.
InvestingPro modelleri, VALE hisselerinin önümüzdeki 12 ayda %60 değer kazanarak 31,72 dolarlık adil değerine yaklaşabileceğine işaret ediyor.
Kaynak: InvestingPro
3. Bunge
- Fiyat-Kazanç Oranı: 8,1
- Piyasa Değeri: 15,1 milyar dolar
- 2022 Performansı: %+13,9
Dünyanın en büyük tarım ve gıda şirketlerinden biri olan Bunge (NYSE:BG); başta buğday, mısır, soya fasulyesi, kolza, kanola ve ayçiçeği tohumu olmak üzere çok sayıda tarımsal emtia ve emtia ürünlerinin satın alım, depolama, taşıma, işleme ve satışını yapıyor.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sebebiyle tahıl fiyatlarında yaşanan ralli de, önümüzdeki aylarda tarım devini olumlu etkileyecektir.
Buğday vadeli işlemleri hafta başında tarihin en yüksek seviyesini görürken, mısır fiyatları da küresel arzda bir bozulmaya dair korkular sebebiyle son yılların zirvelerine ulaştı. Rusya ve Ukrayna toplamda küresel buğday ihracatının yaklaşık %29'unu, mısır ihracatının ise %19'unu gerçekleştiriyor.
Hissesi yalnızca 8,1'lik bir fiyat-kazanç oranından işlem gören Bunge, küresel tahıl endüstrisindeki lider pozisyonu sebebiyle önümüzdeki haftalarda jeopolitik belirsizliklerin artışına karşı korunmak isteyen yatırımcılar için iyi bir seçenek gibi görünüyor.
Tarım hizmetleri ve yağlı tohum bölümündeki güçlü performans sayesinde, Bunge hisseleri yıl başından bu yana yaklaşık %14 değer kazanarak hem Dow Jones Industrial Average, hem de S&P 500'ün aynı dönemde kaydettiği performansları büyük farkla geride bıraktı.
Pazartesi günü 112,61 dolarda Haziran 2008'den bu yana en yüksek seviyelerini gören BG hisseleri, dünü 106,31 dolarda kapattı. St. Louis, Missouri merkezli tarım devi mevcut seviyelerde 15,1 milyar dolarlık bir piyasa değerine sahip.
InvestingPro modellerine göre, BG hissesi şu an değerinin altında ve önümüzdeki 1 ay içinde %29 yükselerek 137,10 dolarlık adil değerine yaklaşabilir.
Kaynak: InvestingPro