Dünyanın en büyük 20 ekonomisini bir araya getiren G20 Liderler Zirvesi Japonya’nın Osaka kentinde tamamlandı.
Tüm gözler yine ABD Başkanı üzerindeydi. Zirve daha çok Trump'ın diğer ülke liderleri ile yaptığı görüşmeler ve bunların satır araları olarak özetlenebilir.
Özellikle, ABD’nin Çin ile ticaret savaşları bakımından ve Türkiye’nin ABD ile S-400 ve jeopolitik risklerin geleceği açısından açıklamaların mesajların takip edildiği bir zirveyi geride bıraktık.
Genel itibarı ile piyasalara olumlu mesajların verildiği ya da verilmeye çalışıldığı bir zirve olduğunu söylemek mümkün.
Sonucu Dünya ve Türkiye açısından moda tabirle "temkinli iyimserlik" şeklinde özetlemek de mümkün.
S-400 konusunda her iki tarafın da daha “temkinli” mesajlar verdiğini, Çin ile ticaret savaşlarına ilişkin merak edilen konularda ise müzakerelerin devam edeceği ve ABD’nin “şimdilik” Çin’e karşı bir ek tarife adımı atmayacağı bildirildi.
Zirve’nin sonuç bildirgesinde “korumacılık” ifadesi yerine “adil” ve “serbest” ticaret politikaları vurgusunun yapıldığını, düşük seyreden küresel büyümenin altının çizildiğini, ticaret ve yatırım için risklerin değerlendirilmesine devam edileceğine ve bu risklerin giderilmesi için gerekli adımların atılacağının vurgulandığını görüyoruz.
Her ne kadar G20 mesajları olumlu gibi görünse de Türkiye’nin önünde siyasi ve ekonomik riskler halen geçerliliği koruyor.
ABD’nin Ortadoğu ve Doğu Akdeniz politikaları, S-400 ve beraberindeki F-35 ve Boeing süreçleri, bunların yanı sıra ABD ve AB’nin kritik ekonomik verileri ve buna bağlı FED ve AB Merkez Bankalarının faiz ve olası genişlemeci tutumlarına ilişkin hususlar, ek olarak Türkiye’nin kendi içsel sorunları olarak yüksek enflasyon, yüksek işsizlik, seçim ve güvenlik harcamaları sebebiyle oluşan yüksek bütçe açıkları önümüzdeki dönemde piyasalarda belirleyici olacak hususlar olarak görünüyor.
Enflasyonun tek hanelere düşeceğine ilişkin “iyimser” beklentiler bir yana geçtiğimiz hafta içinde yine çaydan şekere kadar birçok ürüne zam yapıldı.
Enflasyonun baz etkisi ve mevsimsel etkiler sebebiyle düşüşe geçmesini biz de bekliyoruz, öte yandan zamlar sebebiyle bunun vatandaş tarafından hissedilmesi pek mümkün olmuyor.
Bu arada şunu da belirtmekte fayda var, enflasyonu “fiyatlar genel seviyesindeki artış hızı” olarak basitçe tanımlayabiliriz, yani enflasyon “artışın hızı” demektir. Dolayısıyla, enflasyonun düşmesi artışın hızının yavaşladığı anlamına gelir, yani fiyatlar artmaya devam eder ama enflasyon düştükçe artış hızı azalır. Enflasyon düşüyor ama hala pahalılık neden devam ediyor diye düşünenler için kısaca not olarak düşelim.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, önümüzdeki 3 aylık döneme ilişkin ödeme ve borçlanma durumunu içeren finansman programını açıkladı.
Buna göre, Temmuz’da 23,4 milyar TL, Ağustos’ta 13,9 milyar TL ve Eylül’de 14,1 milyar TL olmak üzere 3 ayda toplam 51,4 milyar TL tutarında ödeme yapılacak.
Bu ödemelerin yapılabilmesi amacı ile Hazine bu 3 ayda toplam 36,5 milyar TL “iç borçlanma” yoluyla finansman sağlayacaktır.
51,4 milyar TL ödemeye karşılık 36,5 milyar TL iç borçlanma yapılacağını görmekteyiz, kalan 14,9 milyar TL’nin “borçlanma dışı kaynaklar”dan elde edilmesi planlanmaktadır (bunlar; özelleştirme gelirleri, 2B satış gelirleri, TMSF'den sağlanan gelirler, vb..).
Merkezin brüt rezervi geçtiğimiz hafta bir önceki haftaya kıyasla 1,6 milyar dolar düşerek 75,8 milyar dolardan 74,2 milyar dolara geriledi, net rezervler ise 28,3 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Aynı hafta, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatları 1,4 milyar dolar arttı, böylelikle 186.62 milyar dolara çıkarak rekor seviyeye ulaştı.
Bir başka deyişle, yurtiçi yerleşik kişilerin ellerinde bulundurdukları döviz miktarı TCMB net döviz rezervinin 6,5 katı düzeyinde.
Daha önce yazmıştım, dolarizasyonu önlemek cezalandırıcı ya da yasaklayıcı önlemler ile olmaz. Nitekim bu hususta uygulamaya alınan kararların, insanların ellerinde döviz bulundurma arzusuna tesir edebilmiş durumda olmadığı görülüyor.
TL faizini yukarıda tutarak dövizi kontrol altına alma çabaları hem hala yüksek miktarda döviz talebi hem de yüksek fonlama maliyeti olarak karşımıza çıkıyor, yani işe yaramıyor.
Temmuz ayındaki PPK toplantısında halen 24% olan politika faizinde en az 200 baz puanlık bir indirim olması gerektiğini düşünüyorum.
Piyasanın güven ve beklentilerinin karşılanması, hem siyasi/politik risklerin doğru yönetimi hem de palyatif ve yasaklayıcı önlemler yerine yapısal reformların uygulamaya başlanması ile mümkün olacaktır.
Piyasa ve ekonominin özellikle kriz zamanlarında en fazla ihtiyaç duyduğu şey güven, en fazla çekindiği şey ise yüksek risk ve belirsizliktir.
Son söz;
“Sadece durgun sular yıldızları yansıtır” Çin Atasözü
Bol kazançlı günler dilerim.
Celalettin Güleryüz