1959 yılında gerçekleştirdiği bir konuşmada, John F. Kennedy şu ünlü ifadeyi kullanmıştı:
“Çince’de, ‘kriz’ kelimesi iki karakterle yazılır; bu karakterlerden biri tehlikeyi, diğeri ise fırsatı temsil eder.“
Ancak bugün bunun Çince’deki karakterlere yönelik doğru bir çeviri olmadığını artık bilsek de, Başkan Kennedy’nin krizlerin fırsat sunabileceğine dair görüşü mevcut ortamda önemli olabilir.
Teksas Körfez Kıyısı’nda buluna Freeport LNG’de Çarşamba günü yaşanan patlama sonucunda, ABD’nin en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz ihracat tesislerinden biri üç hafta boyunca kapalı kalacak.
Patlama, Avrupalı LNG alıcılarının Ukrayna’yı işgali sebebiyle Rus doğal gazını boykot ettikleri dönemde doğal gaz ihtiyaçları için güvendikleri en önemli kaynaklardan birine zarar verdi. Freeport, ABD’deki LNG ihracatının yaklaşık %20’sini oluşturuyor ve son dönemde Çin’in artan sıvılaştırılmış doğal gaz ihtiyacını da karşılıyordu.
Tesis günlük 2,1 bcf (milyar feet küp) doğal gaz işleyebiliyor ve tam kapasitede, yılda 15 milyon ton sıvı doğal gaz ihracatı gerçekleştirebiliyor. ABD’nin LNG ihracatı geçtiğmiz yıl günlük 9,7 bcf’lik rekor bir seviyeye ulaşmıştı.
ABD Enerji Bakanlığı’nın verilerine göre, Mart ayında tesiste yüklemesi yapılan 21 LNG tankeri, Avrupa, Güney Kore ve Çin’e yaklaşık 65 bcf’lik bir doğal gaz taşıdı. Tesiste Şubat ayında 15, Ocak ayında ise 19 tankere yükleme yapılmıştı.
Freeport LNG şu an haftalık ortalama dört tankere yükleme yapıyor ve patlama sebebiyle üç haftalık kapanma süreci, piyasadan en az 1 milyon tonluk LNG’yi çekecek.
Reuters’a göre, araştırma şirketi Rapidan Energy’den küresel doğal gaz ve LNG uzmanı Alex Munton, “ABD’nin en önemli tesislerinden birinde bu önemli bir üretim kesintisi,“ ifadesini kullandı.
“Bu da küresel LNG piyasasında tek bir anlama gelecek: arz açığı.”
Ancak diğer yandan, Freeport’taki patlama ABD’de aşırı sıkışık hale gelen kuru (ya da normal) doğal gaz piyasası için beklenmedik bir rahatlama sundu.
Freemont Patlaması Uzun Vadeli Bir Faktör Değil
Yalnızca ihracatta kullanılan LNG’ye daha az kaynağın akmasıyla birlikte, ABD’li doğal gaz şirketleri önümüzdeki birkaç haftada daha çok güç üretmek, başta Teksas olmak üzere sıcaklıkların arttığı şehirlere soğutma yakıtı sağlamak ve stokları artırmak için daha büyük bir gaz kaynağına sahip olacak.
Ancak bu uzun vadeli bir değişim değil. ABD’deki doğal gaz stokları, beş yıllık ortalamanın yaklaşık 300 bcf altında bulunuyor. Freeport’un üç hafta boyunca kapalı kalması sonucunda yerel piyasaya kaydırılabilecek maksimum miktar, yaklaşık 45 bcf boyutunda.
Ancak bulabildiği tüm arza ihtiyaç duyan, oldukça sıkışık bir durumda olan bir piyasa için, bu miktar ciddi bir rahatlama sunacak ve Kennedy’nin bir krizin başkası için bir fırsat olabileceğine yönelik ünlü sözünü doğrulayacak.
Kaynak: Gelber & Associates
Freeport’taki patlama dışında, Investing.com’un takip ettiği analistlerin tahminlerine göre ABD genelinde etkili olan aşırı sıcak havaların soğutma talebini artırmasıyla birlikte 3 Haziran’da tamamlanan haftada doğal gaz şirketlerinin stoklara tarihsel ortalamaların altında, 96 bcf’lik bir enjeksiyon yapmış olması bekleniyor.
Buna kıyasla, geçtiğimiz yıl aynı haftada stoklara 98 bcf’lik bir ekleme yapılmıştı ve hafta için beş yıllık ortalama 100 bcf.
Bir önceki haftada, doğal gaz şirketleri stoklara 90 bcf’lik gaz enjeksiyonu gerçekleştirmişti.
Eğer analistlerin tahminleri doğruysa, 3 Haziran haftasındaki enjeksiyonla birlikte stoklardaki doğal gaz 1,998 tcf’ye (trilyon feet küp) ulaşacak ve bu da beş yıllık ortalamanın %14,6, geçtiğimiz yıl aynı haftadaki stokların ise %16,6 altında. ABD Enerji Bilgi İdaresi, resmi figürleri haftalık doğal gaz stok raporunda paylaşacak.
Veri sağlayıcısı Refinitiv’e göre, geçtiğimiz haftada 57 soğutma gün derecesi kaydedildi. Hafta için 30 yıllık ortalama ise 48 soğutma gün derecesi.
Soğutma gün dereceleri (CDD), bir günün ortalama sıcaklığını 65 Fahrenheit derecenin kaç derece üzerinde olduğunu ölçer ve ev ve iş yerlerindeki soğutma talebinin tahmininde kullanılır.
Tüm emtia krizlerinde olduğu gibi, Freeport’taki patlama da doğal gaz piyasasındaki fiyatlara neredeyse anlık olarak yansıdı.
Stok sıkışıklığı sebebiyle üst üste üç seans boyunca 9 dolar üzerinde 14 yıllık zirveleri aşmanın ardından, Henry Hub’daki en yakın tarihli doğal gaz sözleşmesinin rallisi patlama haberiyle birlikte aniden durdu.
Perşembe günü New York’ta piyasa açılışı öncesinde, Temmuz teslimatlı en yakın sözleşme, Asya işlemlerinde 38 sent, ya da %4,4 gerilemiş durumdaydı.
Çarşamba günü görülen 9,66 dolarlık 2008 zirvesinden itibaren, yalnızca 24 saat içinde neredeyse 1,40 dolarlık, ya da %14,5’lik bir düşüş yaşandı.
Naturalgasintel.com’a göre, “Uzun vadeli sonuçlar henüz bilinmese de...Freeport patlaması...doğal gaz vadeli işlemlerindeki yükselişe bir balta vurdu.“
Criterion Research’ten James Bevan ise, ABD doğal gaz stoklarında yapısal iyileşmeler getirecek olmasa da, Freeport patlamasının yakın vadede arzda kayda değer bir artış sağlayabileceğini belirtti:
“Tesisin Ekim sonuna kadar kapalı kalacağı en kötü senaryoyu düşünsek bile, patlama sisteme günlük ortalama 1,95 bcf’lik, stoklara ise 285 bcf’lik bir ekleme yapabilir. Temmuz’a kadar iki aylık bir kesinti bile stoklarda 105 bcf’lik bir artışa yol açacaktır.“
Bevan aynı zamanda, Freeport’un güç tüketimi gibi diğer ilginç faktörlere de dikkat çekti. Tesis, tam operasyonel haliyle Teksas’taki güç şebekesinden 690 megawatt’lık bir güç çekiyor.
Teksas’ta Aşırı Sıcaklar Etkili
Freeport’un geçici olarak kapanması da, Teksas’ı ciddi oranda rahatlatabilir. Eyalette etkili olan aşırı sıcaklar sebebiyle klima kullanımında ciddi bir patlama yaşandı ve bu yüzden hafta sonunda rekor seviyede elektrik talebi görülebilir.
ABD Kuraklık Monitörü’ne göre, Teksas’ın yaklaşık %80’inde en azından orta seviyede kuraklık etkisini sürdürüyor. Eyaletin yaklaşık %18’i, en yüksek kategori olan olağan üstü kuraklıkların etkisinde.
Rekor seviyelere ulaşan sıcaklıklar, Teksas genelinde doğal gaz talebini artırarak stoklara aktarmak için neredeyse hiç arz fazlalığı bırakmadı ve bu yüzden stok seviyeleri kış döneminin ardından yeniden artış göstermekte zorlanıyor.
AccuWeather’a göre, “Yüzeydeki aşırı kuraklıklar atmosferin normalden daha hızlı ve daha fazla ısınmasına yol açıyor.“
Hava tahmincisine göre, Teksas genelinde şehirlerde sıcaklıklar normalin 15 derece (Fahrenheit) kadar üzerine çıktı. Örneğin San Antonio’da, üst üste birkaç gündür rekor sıcaklıklar kaydedildi. Pazartesi ve Salı günleri art arda 104 derecelik sıcaklıklarla birlikte, Pazar ve Salı günleri arasında resmi olarak rekor sıcaklıklar görüldü.
AccuWeather’dan kıdemli meteorolog Bill Deger’e göre, “San Antonio’da önümüzdeki hafta sonunda ve yeni haftanın başında beklenen rekor sıcaklıklar, Haziran ayının ilk yarısını yakın tarihin en sıcak dönemi haline getirecek.“
Ancak Henry Hub’da Perşembe günü yaşanan düşüşe rağmen, analistlere göre doğal gaz fiyatları hızlı bri toparlanmayla 9 dolar bölgesine geri dönebilir.
Düşüşe Rağmen, Fiyatlar Hızlı Bir Şekilde Toparlanabilir
Bunun sebebi de, süresi ne olursa olsun LNG ihracatında yaşanan kesintinin küresel fiyatları artıracak olması. Avrupa önümüzdeki kışa kadar stoklarını doldurmak için ABD LNG’sini satın almaya devam edecek. Asya’daki talep ise yaz döneminde artmaya başladı. Fiyatlardaki her potansiyel yükseliş, geçici de olsa ABD piyasasına da yansıyacaktır.
Skcharting.com’dan teknik analist Sunil Kumar Dixit’e göre, “Henry Hub’da yaşanan ani düşüş, doğal gazda aşırı alım seviyelerine yaklaşan günlük stokastik değerlerinde gerek duyulan yeniden dengelenmeyi sağlamış olabilir.“
Düşüşün herhangi bir sebeple aşırıya kaçması durumunda, ilk olarak 50 günlük üssel hareketli ortalamanın bulunduğu 7,85 dolar, ardından yatay destek seviyesi olan 7,50 dolar ve hatta 100 günlük basit hareketli ortalama olan 6,50 dolar seviyeleri görülebilir.
Dixit’e göre, “Haftalık ve aylık grafiklerde stokastiğin ayrışması Freeport patlaması öncesindeki rallide bir tükenmeyi tetikleyebilir.“
Dixit yükselişin 8,10 – 7,50 dolar arasında bir konsolidasyon süreci ya da 7,50 – 6,50 dolar arasına bir gerileme sonrasında devam edebileceğini söyledi:
“Bu değer bölgelerinde, 9,65 dolara doğru yeniden bir yükseliş için alımlar başlayacaktır.“
Açıklama: Barani Krishnan her piyasaya yönelik analizlerine çeşitlilik katmak adına kendine ait olmayan görüşlere de yer verir. Tarafsızlık için, zaman zaman zıt görüşler ve piyasa değişkenleri sunar. Kaleme aldığı emtia ve menkul kıymetlerde bir pozisyona sahip değildir.