Fiyatları Belirleyen Şeylere Dair Kısa Bir Düşünce

Zannımca, günümüzde çoğu zaman emeğin ücreti sabittir. Örneğin Türkiye özelinde bakacak olursak, hükümet ve yasalar tarafından belirlenmiş olan ve belirli periyotla düzenlemeye tabi tutulan bir asgari ücret vardır, ücretlerde, taban olarak belirlenen bu tutar baz alınır ve bunun altında bir ücret vermek yasal değildir. Bununla birlikte yeni bir yasal düzenleme gelene kadar bu asgari ücret sabittir. Özel sektörlerde iş veren isterse kendi çalışanına kendi belirlediği tutar kadar ücret artışını istediği bir zaman diliminde yapabilir, ancak Türkiye’de ücretlerdeki değişimin, fiyatların genel artış düzeyindeki değişim kadar hızlı olduğuna pek rastlanmaz ve bu sebeple malların belirli fiyatlarının belirlenmesi üzerinde ücretler ve dönemsel olarak sabit bir hakka sahiptir, ücretlerin talep ve arzın ihtişamına olan etkisi bu sebepledir ki sürekli değişken değildir. (Denebilir ki, fiyatlardaki genel bir artış sonucu reel ücretlerdeki erime aslında ücretlerin sabit değil, değişken olduğuna bir örnektir, çünkü aynı paraya daha az veya daha fazla ürün satın alınabilmesi sebebiyle talepte bazı değişimlere sebep olur. Bu çok da haksız bir serzeniş olmaz, aksine doğru yanları olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Lakin reel olarak ne kadar değer kaybederse kaybetsin, miktar olarak belirli bir süre içinde aynı kalan ücretleri, fiyatları bakımından devamlı değişken olan ürünlere dair konuşurken, miktarsal açıdan aynı olması sebebiyle değişken bir gösterge olarak kabul edemeyiz.).Bunun yanında üretimdeki, hammadde tedariki ve bu tedarike konu olan ürünlerin arz ve talebindeki, fiyat belirleyici unsurların, üretimin maliyeti üzerine etkileri, beklentiler, spekülasyonlar ve toprağın bedeli… Hepsi yine arz ve talebe konu oluyor ve üzerinde etki yaratıyor gibi gözüküyorlar, buna rağmen biz yine de üst katmanda arz ve talebin olduğunu ve alt katmanda ise zaman zaman güçlü ayak sesleriyle beraber tehditkar olan diğer unsurların varlığına vurgu yapacağız.

Ürünlerin birbirine olan bağımlılığı dolayısıyla çoğu zaman zincirleme bir reaksiyon oluşması muhtemeldir, Demir Çelik sektörüne gelen hafif bir talep artışı, aynı sektörde bile olmayan gıda fiyatlarına bile dolaylı yoldan yansıyacaktır, bu yansımanın süresi Demir çeliğin, üretime konu olan sektörde kaçıncı tüketim malzemesi olarak kullanıldığına göre normale göre erken veya geç olabilir. Yine de bütün sektörler ve üretim mamullerinin tamamı, kendisi dahil bütün diğer üretilen ürünler ile korelasyon içerisindedir. Bu sebeptendir ki fiyatlar aslında diğer fiyatlara göre belirlenir, bu karmaşık zincire talep artışlarının veya arz kısıtları gibi şeylerin sebep olduğunu söylemek yanlış değildir lakin gerçeği görmemizi engelleyen muhteşem bir perdedir. Yani asıl anlatmak istediğimiz şey, fiyatların arz ve talebin kesiştiği noktada oluştuğu bir yalan değildir, ancak bir fiyatın oluşumunu açıklarken arz ve talep kesişti o yüzden bu fiyat oluştu gibi basit bir açıklama yapmak doğru değildir. Çünkü arzı ve talebi belirleyen insanların davranışları, istekleri ve arzularıdır. Çelik talebindeki ufak bir artış, muhtemelen arzında artmasına yol açacaktır, arzı arttırmak her zaman için talebi arttırmak kadar kolay olmadığından dolayı, arz artana kadar geçen sürede fiyatlarda haliyle artacaktır. Artan fiyatlar dolayısıyla talebin tekrar düşmesi ve muhtemelen eski seviyesine kadar gerilemesi doğal olandır, lakin bu gerçekleşene kadar geçecek olan sürede, üreticiler yani arzın sahipleri, aynı miktarda arzla daha fazla kar elde etmiş olacaklardır. Artan bu kar üreticiler açısından başka mallara olan talebi arttıracaktır, Tüketiciler açısından ise bu mal için ödedikleri tutar arttığından dolayı bütçelerinden eskisine göre bu malı satın almak için daha fazla para ayırmak zorunda kalırlar, dolayısıyla diğer mallara olan taleplerini azaltma eğilimine gitmeleri muhtemeldir. Anlaşılacağı üzere, bu da fiyatların genelinde bir hareketlilik meydana getirecektir ve aslında bu hareket paranın icat edildiği tarihten bugüne kadar hiçbir zaman durmamıştır.

Tüketim mallarının aksine ara malları açısından durumu incelersek aslında pek de farklı bir sonuca varmayız. Enflasyonist dönemlerde fiyatların geneline yayılan artışların aksine bazı malların fiyatlarındaki gerilemenin temel sebeplerinden birisinde muhtemelen budur. O zaman düşünceli bir ses ara mallarında hükümetlerce yapılacak bir fiyat kontrolünün (sabitlemenin) enflasyonu dizginlemesi gerektiğini haykırabilir. Bunun üzerine yapılan bilimsel çalışmalar muhakkak ki vardır, ancak benim böyle bir düşünceye karşı yapacağım tek yorum, herhangi bir fiyat kontrolünün (sabitlemenin) çoğu zaman sübvansiyonlarda dahil (çünkü sübvansiyonların geneli vergi olarak karşılandığı için harcanabilir gelirde azalma yaratmaları dolayısıyla talebi, üretimi kısmaları muhtemeldir.) ekonominin geneline faydasının olmayacağı yönünde.