Koronavirüsün ekonomiye verdiği hasar son açıklanan verilerle iyice belirginleşti. Çin’de sanayi üretimi ve perakende satışların Şubat ayında rekor düşüş göstermesinin ardından Euro Bölgesi’nde de veriler beklentilerin çok üzerinde düşüş gösterdi.
Almanya’da ZEW endeksi, İfo İş endeksi ve satışların ardından dün açıklanan PMI verileri de çok sert geriledi. Bileşik PMI 37,2 ve Hizmet PMI 34,5’e gerileyerek son yılların en düşüğüne inerken Euro Bölgesi Bileşik PMI 31,4 ve Hizmet PMI da 28,4 ile son yılların dip seviyesine indi. Virüsün Çin’den sonra Avrupa’da en hızlı artışı göstermesi ve hatta İtalya, İspanya ile Çin’deki vaka sayısının da geçişmesi ile kıtada hayat durdu, ekonominin de durması ile göstergelerde de rekor düşüş yaşandı. Bu yılın 2. Çeyreğinde bölge ekonomisinde resesyon kaçınılmaz görülürken lokomotif güç olan Almanya’da ise %20 üzerinde daralma bekleniyor.
Koronavirüs vakası ABD’de de hızla artıyor ve gerek Fed gerekse Trump hükümeti ekonomiyi korumak için bir dizi önlem paketleri alıyor. 2 haftalık sert düşüşün ardından bu hafta başında da kayıp vermeye devam eden endeksler, Fed’in sınırsız parasal genişleme hamlesinin ardından dün ilk defa günü kazançla kapattı. Dow Jones günlük bazda %11 ile 1933 yılı sonrası en sert günlük kazancı sağlayarak piyasalardaki yükselişe öncülük ederken Avrupa’dan Asya’ya tüm endeksler günü son haftaların en yüksek artışıyla tamamladı. Yurt içinde de BIST %6’ya yakın kazanç sağladı.
Endeksler neden yükseldi?
Koronavirüs salgınının giderek artması ve sosyal hayatın yanında ekonomiyi de durdurması ile haliyle piyasalarda da satışlar hızlandı, ancak satışları son 2 haftada iyice artıran gelişmeler ise;
-İlki Fed’in 3 Mart’ta FOMC toplantısını beklemeden acil faiz indirimine gitmesi oldu. Bu hamle piyasalarda durum düşünülenden de kötü algısını yarattı ve satışlar hızlandı.
-Bir diğer gelişme petroldeki düşüş oldu. S.Arabistan’ın Rusya’ya olan tepkisi ile günlük %30 düşüş yaşayan petrol, tüm fiyatlamaların da değişmesine neden oldu.
-Sonrasında Fed’in bir hamle daha yapması ve diğer mb’lerin de hem faiz indirimi hem de varlık alımları gibi genişlemeci adımlar atmasıyla piyasalardaki satışlar da hızlandı.
-Aynı dönemde virüsün özellikle Avrupa’da giderek etkili olması ve ABD’de de artmaya başlaması piyasalardaki endişeleri de iyice artırdı, çünkü Çin’den sonra dünyanın en büyük ekonomileri de bu virüsten direkt etkilenmeye başlamıştı.
Bu hafta ne oldu?
Fed, ekonomik krizlerde yaptığı en büyük adımı attı ve sınırsız varlık alımlarında bulunacağını açıkladı. Açıklanan paket devlet tahvili, teminatlı özel sektör tahvili, ticari ve mortgage dayalı tahvilleri kapsayan geniş bir yelpazeye sahip. Ayrıca bu hafta 375 milyar dolar devlet tahvili, 250 milyar dolar konut kredisine dayalı tahvil alımı yapılacağı, KOBİ’lere ise vadesi 4 yıla kadar olan kredi sağlanacağı belirtildi.
Fed’in bu büyük adımının yanında hükümetin hazırladığı ve kongreden henüz geçmeyen teşvik paketinin de onaylanacağı beklentisi kuvvetlendi. Hem Fed, sınırsız destek sağlayacak hem de hükümet 2 trilyon dolarlık destek sağlayacak… Bu gelişmeler finansal piyasaların sakinleşmesini sağladı ve dün itibariyle satılar durdu.
En kötü geride mi kaldı?
Finansal piyasalara destek sağlansa da reel sektördeki toparlanma zaman alacak ve henüz virüse aşının bulunamaması ve ABD’de vakanın artmaya devam etmesi de risklerin geçmediğini gösteriyor.
Çin üretimde, ABD’de hizmet sektöründe Almaya ise sanayide dünya ekonomisinde en önemli paya sahip ülkeler ve yaşanan virüs bu üç devin de tüm sistemini çok sert bir şekilde etkiledi- etkilemeye devam ediyor. Dolayısıyla mb ve hükümetin desteklerinin finans piyasası üzerindeki etkisi daha hızlı olsa da reel sektörde henüz etkili olmadı. Bu da en kötünün geride kalmadığını gösteriyor.
Hafta başına oranla fiyatlamalara bakacak olursak;
103,0 seviyesine çıkan ABD Dolar Endeksi, Fed’in en büyük hamlesinin ardından 101,0 seviyesine geriledi, yani düşüş çok sınırlı kaldı. Bu denli büyük desteğe karşın endeksteki düşüşün zayıf olması piyasalardaki endişenin azalmasına karşın geçmediğini gösteriyor.
83,0’e çıkarak küresel krizin ardından en yüksek seviyeyi gören CBOE Volatility Index Endeksi ise 60’lı seviyelerde. Endekste geçen haftaya göre belirgin bir gerileme olsa da fiyatlamalar hala yüksek ve bu da piyasalardaki endişelerin canlı olduğunu gösteriyor.
Fed sonrası en büyük atak ise altında yaşandı, kıymetli metal 1,640$ seviyesine çıkarak son 2 haftalık tüm kayıplarını sildi. Dolardaki düşüşün sınırlı olmasına karşın altındaki atağın çok yüksek olmasına dikkat etmek gerekiyor. Altında yükseliş trendinin devam edeceği beklentimizi uzun süredir belirtiyoruz, ancak piyasalardaki panik ve nakit isteği oynaklığı da artırıyor. Ons altında kısa vadede 1,580$ üzeri 1,700$ hedefli alımı, orta vadede 1,480$ ise bu seviye üzerini destekliyor.
Gram altında ise dolar kurundaki artışa karşın ons fiyatındaki gerileme ile yaşanan düşüş bu hafta yerini rekora bıraktı. Gram dün 340 TL’ye yaklaşarak tarihi zirveyi tekrar test etti. Fiyatlarda kısa vadede 318 TL üzeri alım bölgesi olmayı koruyor ve bu seviye üzeri yeni rekorların görülmesi anlamına geliyor.
USD/TRY kurunda ise dün Fed ve hükümet destekli gelişmelerle tüm gelişen ülke paralarında olduğu gibi gerileme yaşandı. Kurda dolardaki harekete paralel düşüş devam edebilir, ilk yakın destek olarak 6,33 seviyesini izleyeceğiz, 6,22 ise bu haftaki en önemli destek konumunda. Kısa vadede 6,22’nin korunması ise 6,60 üzeri hareketin devam etmesine neden olabilir.
Geçen haftaki kayıplarının büyük kısmını geril alan BİST 100 de ise 95 bin puanı direnç olarak izliyoruz.