Finans dünyasında muhtemelen bugüne kadar en çok kullanılan benzetmelerden biri, ekonomideki parti hareketlendiğinde FED'in kaldırması gereken "panç kasesi". Gerçi artık gerçek panç kaselerinin modası geçti ve genç yatırımcılar bunun ne anlama geldiği konusunda pek bir bilgi sahibi olmayabilir.
San Francisco FED Başkanı Mary Daly geçtiğimiz hafta yatırımcıların endişelenmemesi gerektiğini belirtti ve "panç kasesini erkenden kaldırmayacağız," dedi. Panç kaselerinin meşhur olduğu dönemlerde kullanılan bir tabirle, 'Nosirree'. ("No, Siri" ile karıştırılmamalı.)
İletişim Çıkarması, Beklenenden Hızlı İyileşmeye Yönelik Güvenceler
FED üyeleri geçen hafta bir iletişim çıkarması yaptı ve merkez bankası bir müdahalede bulunmadan ekonomideki dinamiklerin gerçekleşmesine izin verirken sabırlı olunması gerektiğine yönelik tek dil açıklamalarda bulundu.
Panç kasesi benzetmesi genellikle uzun bir dönem FED Başkanlığı yapan William McChesney Martin'in 1955'te FED'in görev tanımına yönelik açıklamasına atfedilir. Martin'e göre FED:
"...tam da parti ısınmaya başlamışken panç kasesinin kaldırılmasını emreden bir refakaçti."
Ancak eski FED Başkanı bu benzetme için isimsiz bir yazarı kaynak gösterdi.
Daly geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği soru & cevap etkinliğinde bu meşhur panç kasesinin kaldırılması konusunda "belki geçmişte işe yaramış bir şey, ancak artık kesinlikle işe yaramıyor ve görev tam anlamıyla başarılı olana denk bu panç kasesini ya da parasal uyumluluğu yerinde bırakma konusunda kararlıyız," dedi.
Atlanta FED Başkanı Raphael Bostic panç kasesi benzetmesinden tamamen kaçındı, ancak Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) parasal uyumluluğun ekonomiye getirdiği momentuma zarar verebilecek herhangi bir spekülasyonu istemediği konusunda ısrar etti.
Daly'nin ifadelerini neredeyse kelimesi kelimesine tekrarlayan FED Başkan Yardımcısı Richard Clarida'ya göre de, iyileşme "tamamen gerçekleşene" dek FED parasal uyumluluğu koruyacak.
Clarida, eski Hazine Bakanı Larry Summers ve eski Uluslararası Para Fonu Baş Ekonomisti Olivier Blanchard'ın rekor seviyedeki kamu harcamalarının enflasyonda yükseliş için zemin hazırladığına yönelik uyarılarını göz ardı etti. Clarida'ya göre bütçe açıkları "uzun vadeli, sürekli bir enflasyon riski teşkil etmiyor".
Richmond FED Başkanı Thomas Barkin Reuters'a yaptığı açıklamada gerçek sonuçlar zamanın geldiğine işaret edene dek nihai bir politika değişikliği tarihi konusunda "kafa yormak" istemediğini söyledi.
Merkez bankasının bu rahatlığı bazı analistleri gereğinden fazla kullanılmış bir başka klişeye itti—hokey efsanesi Wayne Gretzky'nin pakın olduğu yere değil, gittiği yere doğru kaydığı sözü. Bazı yatırımcılar FED'den de benzer bir şampiyon oyunu bekliyor.
Chicago FED Başkanı Charles Evans yakalanması zor olan bu pakın peşinde kaymıyor—Evans'ın asıl endişesi geri gitmemeye yönelik. Evans sanal ortamda gerçekleştirilen bir konuşmada ekonominin hız kazanmasıyla birlikte FED'in ne zaman hamle yapma gereksinimi duyacağı konusunda "Eğer yakın olduğumuza dair bir umudumuz ve bir tahminimiz varsa, geriye doğru hareket etmeyeceğiz," dedi.
FED Başkanı Jerome Powell Perşembe günkü açıklamasında devasa mali teşviğin ve aşılama sürecindeki hızlanmanın iyileşmeyi kimsenin beklemediği kadar hızlı bir sürece koyduğunu söyledi. Ancak Powell FED'in ekonomi tam iyileşmeye yaklaşana kadar uyumluluğunu sürdüreceğini ve ancak bu noktadan sonra çok sayıda öncül uyarıyla yavaş yavaş uyumluluğu azaltacağını vurguladı.
Powell FED'in salgınla mücadele hamlesini Dunkirk tahliyesiyle karşılaştırdı. "Zaman teknelere binip gitme zamanıydı; teftiş raporlarını inceleme gibi şeyler değil, sadece teknelere binip gidilmesi gerekiyordu."
Powell FED'in bilançosunu genişletmesinin ve diğer önlemlerinin sorunlara neden olacağına yönelik uyarılara rağmen bir pişmanlık hissetmiyor:
"Nihai olarak, bence yaşanan bir krizde yaptıklarımız çok daha kötü olabilecek sonuçlardan kaçınmamız konusunda amacına hizmet etti."
Bu biraz kendi çıkarlarına yönelik bir açıklama gibi görünebilir. Yatırımcılar gerçekten de enflasyonda yaşanacak bir artışın ne kadar geçici olacağı konusunda Powell ya da FOMC üyelerinden daha kötümser bir beklentide.
Enflasyon beklentileri istikrarlı bir bazda %3'ü aşarken, birçok analist FED'in eğrinin gerisinde olduğunu ve üyelerin çoğunun belirttiği şekilde 2024'te değil, önümüzdeki yıl faiz oranlarını yükseltmek zorunda kalacağını söylüyor.