USD/TRY kuru dün yine oldukça hızlı bir yükseliş gösterdi ve 13,88'den 14,70'lere kadar çıkarak yeni zirveyi gördü. Yükseliş yaşanırken herkes Merkez Bankasından gelecek müdahaleyi bekledi ve rekor seviyelerden beklenen müdahale geldi, ardından da kur başladığı yere geri döndü. Merkez Bankasının dün 4. defa yaptığı müdahale neyi değiştirdi? Ya da 4 müdahale sonucunda ne oldu? Kur bugün yine 14,20'lerden işlem görüyor.
Merkez Bankasının da Hazinenin de Cumhurbaşkanının da açıklamaları piyasaları rahatlatamıyor. Merkez Bankası tarafında artık bağımsızlıktan bahsetmek mümkün değil ve düşük faiz talebini yerine getirmek için her yol deneniyor ki bunu Eylül'de çekirdek enflasyonun baz alınmasıyla gördük. Türkiye gibi düşük gelirli oranının yüksek olduğu ve en çok gıda, kira gibi kalemlerin etkili olduğu bir ekonomide manşet yerine çekirdek enflasyonu değerlendirmek asla doğru değil. Eğer yaşam kalitesi yüksek, enflasyonu düşük olduğu ve iş kaygısının bu kadar fazla olmadığı bir ekonomiden bahsediyorsak çekirdek enflasyon dikkate alınabilir. Bunu ülkemiz için söyleyemiyorum.
Enflasyonun göz ardı edildiği sadece ihracat ve büyümeye odaklanılan bir politikada yatırımların artması, işsizliğin azalması ve buna bağlı da gelirin artması hedefinin gerçekliğine inanmakta zorlanıyorum.
Maliye tarafında ise Elvan, oldurmak için çabalarken düşük faizin bu süreçte yanlış olacağı tarafındaydı ki görevden ayrıldı. Yeni Bakan Nebati'nin ilk açıklamasının düşük faiz olması da zaten para ve maliye politikasında aynı düşüncenin olması gerektiğini gösteriyor. Nebati'nin bu hafta içindeki açıklamalarında ısrarla güven vurgusu yaptığını gördük (diğer hazin açıklamalarını maalesef yorumlayamıyorum). Güven kazanmak için çabalamak gerekir, fakat şu anda uygulanan ve gerek yerli gerekse yabancı yatırımcı için son derece yanlış bir zamanlama olarak görülen politikaya güvenmek için gerekçe ne? Yatırım, istihdam, büyüme... Peki enflasyon? Peki TL'deki kayıp? Peki dünyadaki ekonomik gidişatla olan uyumsuzluk? Faizi indirmek her derde deva olsaydı bunu en yakın Uysal döneminde yaşardık ve çok kısa süre sonra faizi tekrar artırmak zorunda kalmazdık. Demek ki teorideki hesapların pratikte geçerli olması için doğru zaman şart. Koşullar uygun değilse önce koşullar uygun hale getirilmeli. Enflasyon gibi çok büyük bir sorun varken ve dünyada merkez bankaları bunu dizginlemek için adımlar atarken biz, böyle davranırsak güven kazanamayız. Ayrıca endişe yaratan gelişmeler ya da beklenti oluşturan hareketler de var.
Cumhurbaşkanı dün Hazine Bakanı, Merkez Bankası Başkanı ve kamu bankaları genel müdürleriyle uzun süren bir toplantı yaptı. Dövizin rekor kırdığı, merkezin piyasaya müdahale ettiği bir günde böyle bir toplantı yapılıyorsa bu piyasalarda beklenti yaratır. Şurada iki gün kalan toplantı öncesi yapılan bu görüşme ne anlama geliyor? Faiz indirimi devam mı edecek? Ya da artırım mı olacak? gibi sorular güven bekleyen yaklaşımla çelişir. Ama buna neden yine güven bekleyenlerin hareketleri. Dolayısıyla panik yapılacak bir şey yoksa bunu düşündürecek davranışlar da olmamalı. Dün 5 saat kadar süren toplantı hakkında piyasalara anlaşılır bir açıklama yapılmadı.
Perşembe günkü toplantıya dair şunu söylemek isterim:
Faiz kararlarında Kavcıoğlu'nun açıklamaları ya da PPK notlarını değil de Cumhurbaşkanının açıklamalarını dikkate alıyorum. Kavcıoğlu, faiz indirimi için çok yer yok dedi, ama Erdoğan faize karşıyım dedi, üzerine Hazine Bakanı Nebati, Erdoğan'ın politikalarını uygulamak için buradayım dercesine açıklamalar yaptı. Dolayısıyla bu toplantıda faiz indirimi bekliyorum. Peki faiz indirilmese ne olur? Çok bir şey değişmez. Neden? Şu anda enflasyon faizin 6 puan üzerinde. Gelecek 2-3 ay faiz %15'te sabit tutulsa bile enflasyon artmaya devam edecek, böylelikle aradaki makas giderek açılacak ve bu durum TL'nin değer kaybetmeye devam etmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla bu toplantıda faiz indirilmemesi tek başına yeterli değil. Faizi neden indirmediklerinin gerekçesi de önemli ki enflasyondan bahsedilirse bu yine işe yaramaz. Enflasyonun yükseleceğini merkez zaten biliyor ve yılsonu tahminni bu nednele artırmıştı. Öyleyse enflasyonu gerekçe gösterirseniz faizi de artırmanız gerekir. Fed'i, enerji maliyetlerini ya da gıdayı gerekçe gösterirseniz yine faizi artırmanız gerekir. Dolayısıyla faizi indirmemek yeterli değil. Eğer faiz indirilmez ve riskler artık daha gerçekçi olarak kabul edilir, sıkı mesajlar verirse bu piyasalarda olumlu algılanabilir. Fakat bakınız bunun bile bir adım sonrası faiz artışı olursa işe yarar.
1 - 14 Aralık'ta Merkez Bankasının 4 defa döviz satışı yaparak müdahale ettiği dolar kurundaki görünüm:
