Son Dakika
Investing Pro 0

Faiz nedir? Merkez Bankası Neden Faiz Artırır?

Yazar Investing.com (Investing.com Türkiye )Piyasa Genel Bakış16.01.2021 11:04
tr.investing.com/analysis/faiz-nedir-merkez-bankas-neden-faiz-artrr-200464977
Faiz nedir? Merkez Bankası Neden Faiz Artırır?
Yazar Investing.com (Investing.com Türkiye )   |  16.01.2021 11:04
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu makale zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor
 

Merkez bankalarının para politikalarını belirlemede en etkili faktör enflasyon olurken faiz ise bu etkenin bir neticesidir, sonuçtur. Yani enflasyonun riskine göre faiz belirlenmektedir.

Faiz nedir?

Gelecekte ödenmek üzere borç alınan paranın borç verene getirisi, borç alana ise maliyetini ifade eder.

1000 TL borç alan kişinin 6 aylık kullanıma vereceği faiz %10 olursa 100 TL, borç alan için maliyettir, ancak borç veren (banka) içinse kardır.

Faiz çeşitleri nelerdir?

Nominal faiz: Borç alma vermede kullanılan faizdir. Nominal faizi reel faiz ve risk primi belirler. Reel faiz: Enflasyondan arındırılmış gerçek kazançtır. Örneğin, bankada mevduatta olan paranızın aylık nominal getirisi %10 olsun, ancak enflasyon %12 ise aslında kazancınız olmamakla beraber paranız enflasyona yenik düşmüş demektir. Eğer enflasyon %5 ise reel kazancınız da %5 demektir.

Risk priminde ise en önemli faktör borcun geri ödenmemesi ya da vaktinden geç ödemesi olasılığıdır. Haliyle bu olasılık arttıkça faiz oranı da yükselir, çünkü risk yüksektir. Bankaların kullandırdıkları kredilerde de durum böyledir. Vade oranı uzun oldukça geri ödenen meblağ da yüksek olur.

Bir de beklentiler vardır, faizleri belirlemede etkili olan. Enflasyonun yükseleceği beklentisi faizlerin de artmasına neden olur.

Bankaların müşterileri ile kullandıkları faizlerde beklentiler ve enflasyon belirleyici olur. Ancak piyasalarda faizi belirlemede ise merkez bankası rol üstlenir.

Merkez Bankasının kullandığı faiz nedir, ne işe yarar?

Merkez bankasının uyguladığı faiz oranı bankaları kapsar. Bankalar, merkez bankasından borç alır ve bu borcu alırken de repo (bir menkul değerin bir süre sonra geri alınmak üzere satılmasıdır) yaparlar. Bankaların repo üzerinden aldıkları borca merkez bankasının uyguladığı faiz politika faizidir ki TCMB politika faizi olarak bir hafta vadeli repo faizini kullanıyor. Merkez bankasının bu borç verme karşıladığında uyguladığı faiz oranının önemli amaçlarından biri de piyasalarda denge yani sağlıklı bir fiyat oluşumu sağlamaktır. Bankalar merkez bankasından her zaman borç almazlar, fazla parası olan ise merkeze borç verip faiz alabilir.

Merkez bankasının bankalara uyguladığı faiz oranı, bankaların müşterilere uygulayacağı faiz oranını da belirlemiş olur. Elbette her banka müşteri cazibesi ve kendi politikaları gereği bu oranın esnetebilir, ancak uç bir farklılık söz konusu olamaz.

Uygulanan faizlerin ne işe yaradığı kısmına gelirsek;

Borç alacak ve tasarruf edecekler gözünden bakmalıyız. Borçlu için düşük faiz oranı borçlanma iştahını artırır. Buna bağlı harcamalar da artar, yurt içinde düşük faizle yapılacak yatırımlar (girişim) için olumludur. Ancak bu enflasyonun düşük olduğu bir ekonomide söz konusudur, çünkü düşük faiz ortamında enflasyon yüksek olursa harcama isteği talebi daha da artıracağı için enflasyonu yükseltir. Yüksek faiz ise borçlanma maliyetini artırır ve kişiyi/kuruluşu tasarrufa yönlendirir. Tasarruf edecekler için elbette düşük faiz cazip değildir, yüksek faiz ise kazanç sağlar.

Düşük faiz ve yüksek faizin düşük enflasyon ve yüksek enflasyon koşullarına göre ekonomiye nasıl etki ettiğini özetlersek;

Öncelikle durumda belirleyici olan enflasyondur ve enflasyon yükselmeye devam ederse merkez bankası faiz artışı yaparak bu yükselişi durdurmaya çalışır. Burada amaç yüksek faizle harcama isteğini sınırlamaktır.

Bir ülkede enflasyon düşükse faiz de düşük olur ve buna bağlı yurt içi yatırımlar artar, harcamalar artar, tasarruf azalır.

Bir ülkede enflasyon yüksekse daha da yükselmemesi için faiz artırılır ve yüksek faiz yurt içi yatırımları düşürür, ancak yabancı sermaye girişini artırır. Ayrıca tasarruf sağlar.

Yüksek faiz iyi mi kötü mü?

Enflasyonu sürekli yüksek olan bir ekonomi için iyi değil ve her ne kadar yabancı yatırımcı girişini artırsa da yurt içi büyümenin üzerinde büyük bir engeldir, çünkü yurt içindeki yatırımlar azalır, girişimler aksar ve borçlanma düşer.

TCMB’nin para politikasına baktığımızda; son yıllarda enflasyondaki yükseliş nedeniyle çok defa faiz artışı yapıldı. 2020’de kurun enflasyon üzerindeki etkisi ile merkez bankası tekrar faiz artışı yapmak zorunda kaldı.

Bu ay yapılacak PPK toplantısında merkezin %17 olan faizi koruması bekleniyor. Ancak enflasyonun yılın ilk çeyreğinde %14’ü aşağı beklentisi yüksek olduğu için merkezin de sonraki aylarda faizi bir miktar daha artırması bekleniyor.

Yılın ilk PPK toplantısı 21 Ocak Perşembe 14.00’da açıklanacak.

Faiz nedir? Merkez Bankası Neden Faiz Artırır?
 

İlgili Makaleler

Mehmet Bilal Bircan
Borsada Halka Arz Cazibesi Yazar Mehmet Bilal Bircan - 12.09.2023

Mevduat faizlerindeki yükselişi takip ederken, bu durumun borsa üzerinde de baskılayıcı olması beklense de, Mayıs ayında gerçekleşen seçimler sonrasında hızlı yükselişi devam eden...

Faiz nedir? Merkez Bankası Neden Faiz Artırır?

Yorum Ekle

Yorum Kuralları

Yorumları kullanarak diğer kullanıcılarla bağlantıya geçebilir, görüşlerinizi paylaşabilir, yazarlara ve diğer kullanıcılara sorular sorabilirsiniz. Ancak, söylem düzeyini yüksek tutmak amacıyla oluşturduğumuz aşağıdaki kriterlere lütfen uyunuz:

  • Söyleşiyi zenginleştirin.
  • Bağlamı koruyun. Sadece tartışılan konuyla ilgili bilgileri gönderin.
  • Saygılı olun. Eleştirel görüşler, pozitif ve diplomatik bir üslupla anlatılabilir.
  • Standart yazı stili kullanın. Noktalama, küçük ve büyük harf kullanın, imla kurallarına uyun.
  • Spam veya reklam mesajı atmak yasaktır.
  • Küfür, argo kullanımı yasaktır.
  • Sadece Türkçe yorum yapabilirsiniz.

Spam mesajlar yazan, argo/küfür kullanan ve forumu suistimal eden kullanıcıların hesapları süresiz olarak kapatılacaktır.

Düşünceleriniz buraya yazın
 
Bu grafiği silmek istediğinize emin misiniz?
 
Gönder
Bu sayfada da paylaş:
 
Ekteki grafiği yeni bir grafikle değiştirmek istiyor musunuz?
1000
Yorum yapma yetkiniz olumsuz puanlama sebebiyle kısıtlanmıştır. Durumunuz moderatörlerimiz tarafından incelenecektir.
Lütfen tekrar yorum yapmadan önce bir dakika bekleyiniz.
Yorumunuz için teşekkür ederiz. Yorumunuz, yöneticilerimiz tarafından kontrol edildikten sonra onaylanacaktır. Bu sebeple yorumunuzun yayınlanması biraz zaman alabilir.
Yorumlar (32)
Recep Asan
Recep Asan 16.01.2021 17:49
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
yüksek faiz yapancı sermaye girişini artırır ancak bu sermaye ülkeye katma değer sağlamaz bono tahvil borsada yatan sonra faiziyle beraber ülkeden tekrar çıkan reel bir yatırımıdır
Recep Asan
Recep Asan 16.01.2021 17:45
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 16:19
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Bu Tutarsız haberi çok fazla kişi okumuş. O yüzden yorum yaptım. Ammaa, Dikkatli okuyun arkadaşlar!
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 16:19
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
neyse... yazılacak çok şey var da... o kadar zaman ayıramam. Esenlikle kalın...
Sefer Faruk Özkurt
Sefer Faruk Özkurt 16.01.2021 16:19
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Haberin tutarsızlığı sizce nerede?
Rumeysa Nesibe Beyazsu
Rumeysa Nesibe Beyazsu 16.01.2021 16:05
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Akıcı ve güzel bi anlatım olmuş yeni başlayan ben gibi biri için teşekkürler
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Ne söylediğinden bihaber olan, Daha Doğrusu Algı oluşturmak için yazılan kısım : ...merkezin (mevcut enflasyonda) %17 olan faizi koruması bekleniyor. Ancak enflasyonun yılın ilk çeyreğinde %14’ü aşağı beklentisi ( hem enflasyon Aşağı gelme beklentisi var ve bu beklenti de Yüksek diyorsun !!! ) yüksek olduğu için merkezin de sonraki aylarda faizi bir miktar daha artırması bekleniyor ( hem de utanmadan Artırması "bekleniyor" yazıyorsun! ) Yani; mevcut enflasyonla faiz 17, enflasyon düşünce faiz de artacak öyle mi !!! Güldürüyorsun bizi faiz lobisi! 🤔Arkadaşlar! Bu tür yazılara dikkat edin! Bu hareketler, Ülkemize düşman olanların, çetelerin, lobilerin bloom, reuters v.s... kanalların ALGI OYUNLARIdır. Asıl amaçları --> piyasayı, "faizler yükselecek" beklentisi içine sokarak, her platformda böyle konuşulmasını sağlayıp, piyasa ve merkez üzerinde faizleri arttırmaya yönelik baskı oluşturmaktır . Dikkat !!
Önceki cevapları göster (2)
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
al işte! bunu ni
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
trend trader, öncelikle saygılı ol! Aslında cevap verilmeye değmezsin. Yine de bundan sonra sadece makaleleri değil, yorumları da daha dikkatli okuman ve "okuduğunu anlaman" için yazayım:
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
"ne söylediğinden bihaber olan" dediğim de, yazının bu son kısmı! "aşacağını, yükseleceğini" demek istediğini anladık zaten. işte o yüzden, """Daha Doğrusu""" (faizlerin yükseleceğine dair) ""Algı oluşturmak için yazılan"" ... diye (burada tırnak içine aldığım ibareleri büyük harfle başlayarak) vurguladım.
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Bu makale; 1) Kişi adıyla değil, kurum (investing) adıyla yazılıyor!! 2) Uzman birisi tarafından yazılıyor. Özetle; şahıs adıyla bizler yazsak, hatalar mazur görülür. Bir kurumda çalıştığına ve bir yazı kaleme aldığına göre, konunun uzmanı kabul edilen bir kimsenin, yazdıklarını tekrar tekrar okumadan ve varsa hatalarını düzeltmeden yayınlaması kabul edilmez. Neyse, işin bu kısımlarına takılma. Sonra bende olmayıp sende olan o beyinden de olursun mazallah. Burada, yazının asıl amacının "algı oluşturmak" olduğunu vurguladım. investingin ne olduğunu, kimlere hizmet ettiğini çoğumuz biliyoruzdur. Şimdi anlarsın umarım! Çok ta uzun yazdırma bana.
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:57
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Vay be! kısa kısa ve bazı sözleri kaldırınca gitti. trend trader, hadi iyisin, bu site senden yana.
WUSHU NINJA
WUSHU 16.01.2021 15:19
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Yazıdaki tam doğru olmayan kısım : Enflasyon düşükse faiz de düşük olur ve buna bağlı yurt içi yatırımlar artar, harcamalar artar (burası Doğru) , tasarruf azalır (yanlış! ) -> azalMaz , Artar! Daha doğrusu, tasarrufun hangi konuyla bağlantılı olduğuna göre değişir. "Genellikle Artar "
Mehmet Ali Verçin
Mehmet Ali Verçin 16.01.2021 14:46
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
“Bir ülkede enflasyon düşükse faiz de düşük olur ve buna bağlı yurt içi yatırımlar artar, harcamalar artar, tasarruf azalır.” Keza düşük enflasyon ve düşük faiz yurtiçi yatırımların ve harcamaların garantisi değil; örnek: Avrupa ülkeleri, Japonya ve kısmen Amerika.
Mehmet Ali Verçin
Mehmet Ali Verçin 16.01.2021 14:42
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
“Bir ülkede enflasyon düşükse faiz de düşük olur ve buna bağlı yurt içi yatırımlar artar, harcamalar artar, tasarruf azalır.” Tasarruflar açısından tamamıyla yanlış bir cümle, örnek: Faizlerin düşük olduğu Nisan - Eylül 2020 döneminde mi tasarruflar daha çok artmış yoksa faizlerin yüksek olduğu Eylül 2018 - Mart 2019 döneminde mi? Elbette 2020’de.
Musa Gökhan Gürbüz
Musa Gökhan Gürbüz 16.01.2021 14:33
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Teşekkürler. Çok verimli bir çalışma.
Bilal Karhan
Bilal Karhan 16.01.2021 14:27
Kaydedildi. Kayıtlı Öğeler Kısmını İncele
Bu yorum zaten Kayıtlı Öğeler arasında bulunuyor.
Sade ve öğretici olmuş👍
 
Bu grafiği silmek istediğinize emin misiniz?
 
Gönder
 
Ekteki grafiği yeni bir grafikle değiştirmek istiyor musunuz?
1000
Yorum yapma yetkiniz olumsuz puanlama sebebiyle kısıtlanmıştır. Durumunuz moderatörlerimiz tarafından incelenecektir.
Lütfen tekrar yorum yapmadan önce bir dakika bekleyiniz.
Yoruma Grafik Ekle
Engellemeyi Onayla

%USER_NAME% isimli kullanıcıyı engellemek istediğinize emin misiniz?

Bunu onayladıktan sonra %USER_NAME% isimli kullanıcı ile birbirinizin yorumlarını görmeyeceksiniz.

%USER_NAME% başarıyla Engelli Listesine eklendi

Bu kişinin engelini yeni kaldırdınız. Yeniden engellemek için 48 saat beklemeniz gerekmektedir.

Yorumu şikayet et

Yorum silinmeli, çünkü:

Yorum Şikayet Edildi

Teşekkürler!

Şikayetiniz yönetim ekibimize iletildi
Google ile Kayıt Ol
veya
E-posta ile Kayıt Ol