Temmuz ayında küresel piyasalarda risk iştahını güçlendiren en önemli gelişme FOMC toplantısı oldu, komite, bir önceki ay varlık alımlarını tartışmaya açsa da son toplantıda ekonomik görünümün parasal desteğin devamına işaret ettiğini belirtti. Türk lirası ise, pandemi sürecindeki devasa genişlemeden yararlanamayan ülkelerden oldu, sebebi ise ekonomik görünümle para politikasının siyasi baskı nedeniyle uyumsuz olmasıydı.
Mart- Haziran döneminde TL’nin rekor düşüşler yaşamasının nedeni de faiz indirimi isteyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TCMB Başkanını görevden alması ve yeni başkana faiz indirimi için Temmuz- Ağustos aylarını işaret etmesi oldu ki Haziran ayı başındaki kayıp bunun en önemli göstergesiydi.
Temmuz ayında küresel piyasalarda dolar zayıflayıp gelişen ülke paraları yükselirken TL’nin de bu yükselişe eşlik etmesinin en önemli nedeni Cumhurbaşkanından para politikasına dair bir açıklama gelmemiş olmasıydı, fakat önceki gün faiz indirimi için gerekli yerlere mesaj verdiğini söylemesiyle TL yeniden düşüşe geçti.
Öncelikle şunu belirtelim, para politikası neden sıkı olmalı?
Enflasyon Temmuz itibarıyla %19 olan faizi yakaladı, yani TL’nin reel bir getirisi yok.
Öte yandan enflasyondaki yükselişin devam etmesi bekleniyor, çünkü hem küresel piyasalarda gıda, emtia ve enerji fiyatları artıyor hem de kur yüksek. Böyle olunca merkezin bu yükselişi dizginlemesi için faizi yüksek tutması şar.
Peki, sıkı para politikası uygulanıyor mu?
Mart sonrası PPK noktaları genişleme sinyali verdi, faiz sabit tutulsa da şahin ifadeler kaldırıldı. Enflasyonun yükselmesi nedeniyle merkez faizi sabit tutarak sıkı para politikası uygulamaya çalıştı, fakat asıl önemli olan nokta bundan sonrası.
Neden?
Çünkü, merkez bankası TL’nin kaybını engellemek için enflasyon üzerinde faiz vaadi veriyor, haliyle son verilerin ardından merkezin faiz artırması gerekiyor, fakat siyasi baskı nedeniyle piyasalar faizin artırılmasını değil, sabit tutulmasını bekliyor. Hatta, yılın son çeyreğinde faiz indirimi bekliyor, düşüşün ki ekonomik göstergeler buna izin vermediği halde Erdoğan’ın talebi nedeniyle böyle bir beklenti var, aynı durum Uysal döneminde de yaşanmıştı, ama sonrasında Ağbal, son yüksek oranda faiz artışı yapmak zorunda kalmıştı.
Türkiye ekonomisinin en önemli sorunu faiz- enflasyon ve kur üçlemesinde neden-sonuç karmaşasının yaşanması. Aslında iktisadi olarak neden ve sonuçlar son derece açık, ama faiz sebep enflasyon sonuç görüldükçe, üzerine piyasalarla inatlaşıp kurdaki yükselişi rekabetçi olarak tanımlandıkça ve TL’nin reel getirisi olmadığı için dövize olan talebe de isyan edilince bu kısır döngü bitmez, bitemez.
Temmuz’daki sakinlikle biraz gerileyen kur, yeniden faiz açıklamalarının gelmesiyle bugün 8,62’ye yükseldi. Hafta içindeki yazımızda yeniden 8,60’lı seviyelere yükseliş olabileceğini belirtmiştik ve eğer haftalık kapanış 8,58-8,60 aralığında olursa kurda yeniden 8,74 atağı görülebilir ki bu direnç maalesef yenir rekor seviyelerin görülme olasılığını çok kuvvetlendiriyor.
