40% İndirim
💎 WSM, Aralık ayında Yapay Zeka ile seçildiğinden beri %+52,1 yükseldi! Premium hisse seçimlerine ulaşınHemen Erişin

Enflasyona Endeksli Bono ya da Tahvil, Vatandaşı Enflasyona Karşı Koruyabilecek mi?

Yayın Tarihi 13.05.2022 15:06
Güncelleme Tarihi 02.09.2020 09:05

Son açıklanan rakamlara göre Türkiye’de enflasyon %70’e yükselirken ülkedeki negatif reel faiz de %56’ya ulaşmış durumda. Türkiye bu oran ile negatif reel faiz sıralamasında gelişmekte olan ülkeler arasında birinci sırada yer alıyor.

Peki negatif reel faizin artması ne anlama geliyor?

  1. Tasarruf sahibi parasını ödünç verdiğinde enflasyona karşı korunamayıp kaybetmiş oluyor.

  2. Tasarruf sahibinin tasarrufundan pay alınıp borçlanan kişilere aktarılmış oluyor.

Şurası oldukça net ki negatif reel faiz durumunda tasarruf yapan cezalandırıldığı gibi borçlanan kişi de ödüllendirilmiş oluyor, kazanan tasarruf sahibi değil borçlanan oluyor.

Türkiye’de negatif reel faizin yükselmesinin en önemli nedeni enflasyonun giderek artıyor olması. Peşi sıra TCMB’nin faizleri artırmamaktaki ısrarı da işi hepten zorlaştıran bir diğer unsur. Enflasyonun artıyor olması sadece faiz getirisinde değil hemen hemen tüm yatırım araçlarında tasarruf sahibine kaybettiriyor, aşağıdaki tablo bu durumu gayet net özetliyor. Hem ÜFE hem de TÜFE baz alınarak hesaplanmış reel getirilere baktığımızda Türkiye’de 2022 yılının ilk çeyreğinde çok rağbet gören yatırım araçlarından olan külçe altın, dolar, BIST 100, euro, mevduat faizi ve devlet iç borçlanma senedinin (DİBS) yatırımcısına hem de oldukça yüksek oranlarda kaybettirdiği görülüyor. Tabloda en ilgi çekici noktalardan biri de borsadaki reel kayıp. Son aylarda enflasyondaki yükselişle en çok kazandıranın borsa olduğu sıklıkla dillendirilse de reel anlamda şimdilik durumun pek de öyle olmadığı aşikâr.

Kaynak: TÜİK

Bu durumun çözümü elbette ki enflasyonla mücadele ederek enflasyonu düşürmekten geçiyor. Ama biz şunu artık çok iyi biliyoruz ki TCMB’nin enflasyonla aktif bir şekilde mücadele etmek gibi bir niyeti yok. Ama küresel barışın tesis edilmesi ve baz etkilerinin bir an evvel devreye girerek enflasyonu düşürmesi yönünde bir temennisi var elbette. Maalesef ki aktif politikalarla değil de iyi dileklerle enflasyonun kendiliğinden düşmesini bekler durumdayız.

Yüksek enflasyon karşısında vatandaşı enflasyona karşı koruyacak bazı enstrümanlar sunulacağı uzun süredir dillendiriliyordu. Ama özellikle son bir haftadır ekonomi yönetimi tarafından piyasaya sunulacağı dillendirilen “enflasyona endeksli bono ya da tahvil” bir hayli merak konusu oldu. Özellikle de Hazine ve Maliye Bakanı’nın geçtiğimiz günlerde bir röportajda enflasyona endeksli bono tarzı bir ürününün bittiğini ve ihraca hazır olduğunu söylemesi merakı daha da artırmış oldu. Şimdi piyasadaki beklentiye göre kuvvetle muhtemel Mayıs ayı içinde bu ürünün piyasaya sunulması bekleniyor.

Peki nedir bu enflasyona endeksli bono ya da tahvil? Gerçekten işe yarayacak mı, yatırımcıyı enflasyona karşı koruyacak mı?

Bu hafta sevgili Gökhan Şen’in de köşesinde değindiği üzere bu sorunun cevabı çıkarılan ürünün özelliğine göre farklılık gösterecektir. İlk olarak çıkarılacak bu yeni ürün vadesi bir yıldan kısa olan “bono” mu olacak yoksa vadesi bir yıldan uzun olan “tahvil” mi olacak. Eğer çıkarılan ürün vadesi 6 ay ile 1 yıl arasında olan ve enflasyona karşı koruma sağlayan bir bono olursa (piyasada süper bono olarak da ifade ediliyor) vatandaşı enflasyona karşı koruması mümkün olabilir. Çünkü bu durumda kuvvetle muhtemel bononun getirisi %70 olan enflasyonun oldukça üzerinde olacak. Vatandaşın getirisi yüksek olması sebebiyle bu yeni araca yönelmesi ile TL talebi de artmış olacağından enflasyona endeksli bono kur üzerindeki baskıyı da azaltmaya aday olabilir. Öte yandan vatandaş enflasyondan korunma amaçlı olarak ev ve arsa gibi gayrimenkullere de daha az yöneleceğinden bu gibi varlıkların fiyatlarında da düşmeler görülecektir. Hani faiz artırılmak istenmiyor ya işte en azından faizi artırmadan da biraz da olsa piyasalarda normalleşme sağlanmış olacaktır. Bu arada bono çıkarılırsa son aylarda borsaya yönelik enflasyondan korunma amaçlı olarak artan talebin de azalabileceği ve bunun da endeksleri olumsuz etkileyebileceği de dillendirilenler arasında. Bono çıkarmak vatandaş açısından olumlu olurken Hazine’ye ise maliyeti oldukça yüksek olacaktır. Yüksek maliyeti nedeniyle Hazine’nin bono çıkarmaya pek yanaşmak istemeyeceği bunun yerine tahvil çıkaracağını düşünenlerin sayısı da bir hayli fazla.

Bu yeni ürün bir bono değil de vadesi 2 yıla kadar uzanan bir tahvil olursa bu durumda beklenen ilgiyi görmemesinin yanı sıra piyasada beklenen etkiyi de yaratmayabilir. Ne demek istiyorum? Tahvil olması durumunda Hazine kuvvetle muhtemel ileride enflasyonun düşeceği beklentisine uygun bir tahvil çıkaracağından ürünün enflasyona karşı koruması da sınırlı olacaktır. Ayrıca kimsenin parasını 1 yıldan daha uzun bir süre ile tahvile bağlamak istemeyeceği gerekçesiyle bile enflasyona endeksli tahvile yönelik ilginin düşük olabileceği bekleniyor. Haliyle bu ürünün piyasaya etkisinin de sınırlı olacağı beklenebilir. Bu durumda spekülatif amaçlı talebin daha da artmasıyla konut fiyatları gibi finansal varlıkların fiyatlarında da yükselişlerin de devamı beklenebilir. Son haftalarda hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler tarafında dövize yönelik talebin artmaya başladığını düşündüğümüzde tahvil çıkarılmasının düşük getiri ve uzun vade nedeniyle döviz talebini de yeterince azaltamayacağı düşünüldüğünde kur üzerinde de baskılayıcı etki yaratamaması muhtemel görünüyor.

Son söz olarak şunu söyleyeyim; en azından enflasyonun ve kurun bu kadar yükselmiş olması bile başlı başına bir başarısızlıkken enflasyona endeksli bir bono çıkarılmasını bile maalesef bir başarı olarak görmüyorum.

Son yorumlar

2021 Aralık ayındakine benzer kur atıkları yaşanırsa (günlük %5, %10 ₺'nin $ karşısında değer kaybetmesi gibi) belki 3 ay bile vadeli süper bona çıkartmak zorunda kalabilirler. Şu an için satabilecekleri 30 milyar dolarları, ihracatçıdan aldıkları %40 döviz oranını daha da arttırma şansları gibi cebri önlemler koyma yetkileri var.  Dolayısıyla kur atakları yaşanacak, yine satacaklar arka kapıdan ama $ geri gelmeyecek ve işte o zaman süper bono çıkartıp, geleceğimizi biraz daha satmış olacaklar!
Güzel bir yazı olmuş tebrikler teşekkürler
Millet kanmıyor artık
Me yormussun kendini , hayır korumayacak
Mitolijideki AMARAHT GÜLÜ gibi bir yazi olmus.Vaktinizi ayirip yazmaniza Tsk&Saygilar.🙏
İktidar sıvama işini bitirdi, tüy arıyor
efendiler bu yonetim anlayisi piyasa ile inatlasmayla super bono degil agzinizla kus tutsaniz bu enflasyon dusmez,tek cozum sandiktir ve bu yonetimin degismesidir , yapacagiz dusurecegiz stokculara ceza verecegiz falan filanla ulke yonetilmez 20 yildir uzaylilar yonetmiyor ulkeyi.birakin artik ulkenin yakasini yonetemiyorsunuz..
Çok güzel anlatmışşınız;2003 yılında BDDK imar bank mudilerine mevduatlarına uyguladıgı yöntemi incelerseniz enflasyon endeksine çapalı bono hakkında ön görü sahibi olabilirsiniz diye söylüyebilirim,
p getiriyi bono da kim karşılıyor? Ne dir bu bono? Hazine mi karşılcak? Ozaman hepten batr ğlke
Uygulamamızı Yükleyin
Risk Açıklaması: Finansal araçlar ve/veya kripto paralarla işlem yapmak yüksek seviyede risk içermektedir ve yatırım miktarınızın bir kısmını veya tamamını kaybetmenize sebep olabilir, bu sebeple tüm yatırımcılar için uygun değildir. Kripto para fiyatları aşırı derecede hareketlidir ve finansal haberler, politik olaylar ve düzenleme kurumları gibi konulardan kolaylıkla etkilenir. Kaldıraçlı işlem yapmak finansal riskleri yükseltmektedir.
Diğer finansal araçlar veya kripto paralar içinden tercihinizi yapmadan önce, yatırım nesnelerinizi, deneyim seviyenizi ve risk iştahınızı dikkatlice gözden geçiriniz ve ihtiyacınız olduğunda profesyonel tavsiye almayı deneyiniz.
Fusion Media sitede yer alan bilgilerin gerçek zamanlı ya da isabetli olacağının mutlak olmadığını hatırlatır. Tüm borsa fiyatları, endeksler, vadeli işlemler, Forex ve kripto para fiyatları, borsalardan değil piyasa düzenleyicileri tarafından oluşturulur, bu sebeple fiyatlar isabetli olmayabilir ve gerçek piyasa fiyatlarından farklı olabilir, bu da buradaki fiyatların fikir verme amaçlı olduğunu ve ticari amaçlar için uygun olmadığını gösterir. Fusion Media veya herhangi bir sağlayıcı, buradaki bilgileri kullanmanız sonucu oluşacak olası kayıplarınızdan ötürü sorumluluk taşımamaktadır.
Bu sitede yer alan bilgileri, Fusion Media ve/veya veri sağlayıcıdan yazılı izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır. Fikri mülkiyet hakkı, sitede yer alan verileri sağlayanlara ve/veya borsalara aittir.
Fusion Media reklamlarla veya reklam verenlerle etkileşiminize bağlı olarak internet sitesinde görüntülenen reklamlardan gelir elde edebilir.
İşbu sözleşmenin aslı İngilizcedir ve İngilizce ve Türkçe versiyonu arasında tutarsızlık olduğunda İngilizce versiyonu dikkate alınacaktır.
© 2007-2024 - Fusion Media Limited. Tüm Hakları Saklıdır.