Dolar endeksi, euro, Japon yeni ve sterlinde uzun yılların en kritik seviyelerine tanık oluyoruz.
Dolar endeksi bugün 110,70’e çıkarak Haziran 2002 sonrası en yüksek seviyeden işlem görüyor. (20 yılın zirvesi)
Euro, dolar karşısında 0,9865’e inerek Aralık 2002 sonrası en düşük seviyeyi gördü. (20 yılın dip seviyesi)
Sterlin, dolar karşısında 1,1452’ye geriledi. Bu seviye Mart 2020’de de test edilmişti. Daha öncesinde ise Haziran 2016’da Brexit fiyatlamasında görülen bu dip nokta aslında son 27 yılın en düşüğü.
Japon yeni, dolar karşısında 144,38’e gerildi. (24 yılın en düşük seviyesi)
Döviz çiftlerinin bu yılın ilk 9 ayındaki performansı şöyle:
Euro/dolar %13 geriledi.
Sterlin/dolar %15 gerildi.
Dolar/yen %25 yükseldi.
Dolar Endeksi %15,5 yükseldi.
Fiyatlar neden son yılların en kritik seviyelerinde?
Her ülkenin dinamiği elbette ayrı ancak doların yükselmesine bağlı bir baskı tüm para birimlerinde var. Doların yükselmesinin sebebi ise küresel büyüme kaygılarına bağlı risk iştahının düşmesi ve faizle beraber dolara yönelim. Bu durum endeksi 20 yılın zirvesine çıkardı. Tahvillerdeki seviyeler de faiz ve resesyon fiyatlamasını gösteriyor.
Euro Bölgesi’nde enflasyon rekor seviyede, İngiltere’de ise enflasyon çift haneye çıkarak 40 yılın zirvesine tırmandı. Japonya’da enflasyon 8 yılın en yükseğinde ancak Japonya ekonomisine ayrıca bakmak gerekiyor. Diğer değerlendirmeden devam edersek; dünyada görülen maliyet artışı her ülke ekonomisini zorluyor, ancak önlemler noktasındaki hamle bu farka neden oluyor.
Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de enflasyon Fed tarafından başlarda bu denli riskli görülmedi. Ancak savaşla beraber maliyet hızı artınca Fed sıkılaşma adımını atmak zorunda kaldı. Kesinlikle geç kalındığı görüşündeyim ve bu geç kalınmışlık son iki toplantıda 75’er baz puan ile 30 yıldan uzun sürenin en agresif adımına neden olsa da işe yaramadı. Ülkede teknik resesyon yaşanıyor ve bu ay da 75 baz puanlık faiz artışı bekleniyor. Fed, Mart’ta kullandığı yanlış ifadeyi Mayıs’ta daha dikkatli davranarak düzeltmeye çalıştı, sonrasında ise açıkça büyümeyi değil enflasyonu düşürmeyi öncelikli görüyoruz, dedi. Böyle olunca bu karalılık dolar varlıkları desteklemeye devam ediyor.
Euro Bölgesi’nde yüksek enflasyonun yanında bir de Rusya belası var. Rusya, uygulanan yaptırımlar karşısında kışa yaklaşılırken doğal gazı kesip gözdağı verdi. Elektrikten doğal gaza büyük tedarik sıkıntısı yaşayan Avrupa, Cuma günü acil toplanıp tavan fiyat uygulanmasını ve alternatifleri görüşecek.
Avrupa Merkez Bankası ise Fed’den daha yavaş davranmanın bedelini ödüyor. Almanya’da resesyon kaçınılmaz gözükürken ticaretteki yavaşlama da durumun ciddiyetini açıkça gösteriyor. Euro’nun değeri ECB için elbette öncelikli değil, ama tüm merkez bankalarında olduğu gibi paranın değerindeki değişim enflasyonu tetiklerse müdahale gerekir.
Yarın toplanacak ECB’nin 75 baz puan faiz artışı yapması bekleniyor. Açıkçası 100 baz puan gelmesine de şaşırılmaması gerektiği görüşündeyim. Burada önemli olan nokta, faiz artışı işe yarar mı? Geride kalan ECB için bu ayki faiz artışından ziyade artması beklenen enflasyona karşı resesyonun göze alındığının ispatlanması gerekiyor. Yani ECB de önceliğin büyüme olmadığını şahince ifade edebilmeli.
Japonya, 90’lardan beri ekonomik durgunluk yaşayan bir ülke. Bunun temel sebebi ise iç tüketimin olmaması. Bugün benzer gelişmiş ülkelere göre Japonya’da enflasyonun daha düşük olmasının sebebi de bu: İç talep az. Türkiye dahil birçok ülkede maliyet enflasyonu ağırlığa sahip olsa da iç tüketimin yükselmesi de enflasyonu tetikliyor. Zaten bunu frenlemek için merkez bankaları faiz artırıyor. İşte Japonya’da talep düşüklüğü, Merkez Bankasının diğer bankalar gibi hızlı bir sıkılaşma adımı atmasını da çok elzem tutmuyor. Japonya, daha çok tahvil fiyatlamasına önem veriyor ve buna bağlı müdahale ediyordu. Ancak son dönemde bunun yapılmadığını görüyoruz.
Toplantılar izlenecek
Yarın ECB’nin 21’inde de Fed’in toplantıları yılın kalanına dair nasıl bir yol izleneceğinin ipuçlarını verecek. Bu nedenle gelecek açıklamalar önemli olacak.
Hangi seviyeler önemli?
Euro/dolar tarafında 0,9650’yi önemli destek olarak görüyorum. Eğer ECB yine geride kalırsa euro’daki baskı da devam edebilir ki ECB’nin kararı yanında enerji haberleri ve resesyonu artıracak zayıf veriler euro’yu baskılayabilir. 0,9650 yakın vade için kritik bir destek. Kırılırsa 0,9215 ara desteği söz konusu olabilir. Eğer ECB şahin ton kullanırsa paritedeki toparlanma 1,02’lerde ivme kaybedebilir. Orta vade işlem aralığında ise 1,0370 ilk direnç.
Sterlin/dolar için 1,1470 önemli destek. Son 37 yıldır korunan bu destek tekrar korunursa kısmi yükseliş görülebilir. Orta vadede 1,18 altını satış baskısının devam edeceği bölge olarak görüyorum.
Dolar/yen aşırı alım bölgesinde. Buralardan gelecek düzeltmelerde öncelikle 138 seviyesine doğru iniş devam edecek mi, onu gözlemlemek gerekir. 132-138 aralığı daha makul bir işlem bölgesi, fakat henüz alımlar çok güçlü.
