Petrol fiyatları 20 dolar altına inecek diye endişelenmeyin. Cuma kapanışı ve Pazartesi açılışındaki elektronik işlemler adlı o kara delikte zaten indiler bile. 
ABD West Texas Intermediate Şubat 2002'den bu yana bir dip olan 19,92 dolara kadar gerilemenin ardından bu yazının kaleme alındığı an itibariyle Singapur öğle seansında 20 dolar üzerine geri çıktı. Tabii ki New York seansı öncesinde ya da seans süresince yeniden 20 dolar altına inebilir.
Ancak bugünkü seansta ya da hafta boyunca ne olursa olsun, WTI'ın 18 yıllık dipten daha düşük bir eşiğe gerilemesi muhtemel değil. Şubat 2002'deki 19,09 dolarlık dibin altına inilirse bir sonraki eşikler Ocak 2002'deki 17,85 dolar, Aralık 2001'deki 17,80 dolar ve Kasım 2001'deki 16,70 dolar.
Ancak konu petrolün bu noktadan daha ne kadar düşebileceği değil. Birçoğunun varil başına 35 dolar altındaki fiyatlarda sağ kalamayacağı ABD'li kaya petrolü üreticilerinin sistematik bir şekilde yok edilişini durdurmak için yapılabilecek bir şey olup olmadığı.
Bunun cevabını bu hafta alamayacağız. Ancak Covid-19 salgınının yarattığı yıkımın geçmesinden sonra petrol için en önemli konu olacak.
ABD Kaya Petrolünü Çöküş Bekliyor
Özet şu: sermaye harcamalarında, keşiflerde ya da üretimde ne kadar kısıtlama yapılırsa yapılsın, hatta Trump yönetimi bir müdahale etse bile ABD ham petrol endüstrisinin eskisi gibi olması pek olası değil; yerel üreticilerin yaklaşık 30'unun ya da fazlasının iflas etmesi bekleniyor.
Korona virüs krizinin yarattığı talep yıkımını son sürat üretimle destekleyen Suudiler ve Ruslar önümüzdeki altı ayda sahip olmadıkları küresel pazar payının mümkün olduğunca büyük bir bölümünü ele geçirmek istiyor.
Bunu yapmanın bir yolu da, geçtiğimiz üç yıl boyunca Riyad'ın OPEC+ girişimi altında üretim kesintileri zorladığı ve Rusya'nın da büyük oranda bu pakta eşlik ettiği dönemde üretim hacmini günlük 4 milyon varil artırarak 13 milyon varile çıkaran ve dünyanın bir numaralı üreticisi haline gelen ABD'deki üreticileri yok etmek.
Amerikan Petrol Enstitüsüne göre 10,9 milyonluk istihdam sağlayan ABD petrol sektörü artık yerel ekonominin önemli bir parçası konumunda. Ancak kaya petrolü düşük fiyatları kaldıramaz ve birçok uzmanın %10'luk ya da günlük 20 milyon varillik bir talep azalması öngörmesiyle birlikte Covid-19 ve Suudi/Rus darbeleri sebebiyle iflaslar ve büyük istihdam kayıplarıyla karşı karşıya.
Goldman Sachs'a göre bugün ile 2015/16 dönemi arasındaki fark, o dönemde kaya petrolünün ve yüksek maliyetli üreticilerin hissedarlara getirinin sürekli olarak zayıf kalması sebebiyle bir senedir yüksek sermaye maliyetleriyle karşı karşıya olmasıydı.
Wall Street bankası "bu sermaye sınırlamaları son gelişmelerle birlikte artış yaşadı ancak 2015/16'da sermaye hiç kurumamıştı, bu da ABD'li kaşif ve üretici şirketler ve yükselen piyasa üreticilerinin kapitülasyonu ihtimalini artırıyor," diye ekledi.
Suudiler Zaten Kötü Olan Durumu Daha Kötü Bir Hale Getiriyor
Energy Intelligence ise Suudi Arabistan'ın OPEC+'in Mart başında çöküşü sonrasında piyasayı petrole boğmasının zaten kötü olan bir durumu daha da kötüleştirdiğini belirtti. "Hatta durumu o kadar kötüleştirdi ki, Trump hükümeti Suudi Arabistan'a Rusya'yla giriştiği fiyat savaşını bitirmesi ve çökmesiyle birlikte ABD kaya petrolü sektörünü yıkıma uğratan petrol fiyatlarını desteklemesi için diplomatik girişimlerde bulunuyor.
New York bazlı danışmanlık firması ekliyor: "40 yıl OPEC'i kötülemenin ardından Washington bir zamanlar asla düşünülemeyecek şeyi değerlendiriyor: Suudi Arabistan, Rusya ve diğer üreticilerle koordine bir eylem planı — petrol piyasalarının yaşadığı olağanüstü zamanların bir yansıması.
Bir yandan ABD'nin en büyük petrol üreticisi eyaleti olan Teksas'ı üreticileri kesintiye zorlamaya, br yandan ise Suudiler'i ve Ruslar'ı barıştırarak yeniden üretim kesintisine gitmeye ikna ederek küresel ham petrol piyasasını yönetmeye yönelik özel bir ABD-Suudi Arabistan anlaşması elde etmeye çalışan Trump yönetimi her koldan saldırıyor.
"Politika alanında çok sayıda fikir değerlendirildi," diyen ABD Enerji Bakanı Dan Brouillette, ülkeyi net petrol ihracatçısı ve enerjide kısmi olarak bağımsız hale getiren sektörü kurtarmak için gerekeni yapmaya hazır olduklarının altını çizdi.
Şimdiye de Washington'ın hiçbir hamlesi işe yaramadı. Suudiler üretimlerini Mart'ta tam %30 artırarak Nisan sonunda günlük 12,3 milyon varillik bir rekora ulaşmayı hedefliyor.
Petroldeki Herkes Zarar Görüyor
Zarar gören sadece ABD kaya petrolü sektörü de değil. Ham petrolün 20 dolara kadar gerilemesi, varil başına 80 dolara ihtiyaç duyan Suudi ekonomisine de büyük sıkıntı yaşatıyor ve Orta Doğu'nun diğer üreticilerinin bütçelerini de baskılıyor. Rusya'nın ise Ural'da, Batı Sibirya'da ve Povolzhye'de üretilen ağır bir ham petrol karışımı olan ve küresel petrol benchmarkı olan Brent gibi daha hafif modellere kıyasla benzin üretimi daha maliyetli olan Ural petrolüne yönelik talepteki çöküşten zarar görmesi bekleniyor.
Goldman: "Küresel ekonomi karmaşık bir fiziksel yapı ve enerji bu yapının tepesine yakın bir noktada. Arzda büyük ve sürekli bölümlemeler yapmadan bu kadar talebi yok etmek imkansız."
"Mevcut petrol kriziyle birlikte enerji sektörünün acil bir şekilde ihtiyaç duyduğu yeniden yapılanmayı nihayet başaracağına inanıyoruz. Uzun süredir önemli olanın varillerin arz ve talebi değil, sermayenin arz ve talebi olduğunu iddia ettik; sermaye oldukça şirketler zorluklara katlanabilir ve variller her zaman geri döner."
Altın ve Hisselerin Tangosu
Özellikle de ABD'de kötüleşen Covid-19 salgınının piyasalar genelinde bir riskten kaçış yaratması durumunda altın ve hisselerin bu hafta beraber hareket etmesi ve sarı metalin yönünü Wall Street'in belirlemesi muhtemel. ABD geçen hafta en çok vaka sayısına sahip ülke sıralamasında Çin'i geçerek ilk sıraya çıktı. Pazartesi itibariyle ülke içinde 145.000'in üzerinde kayıtlı vaka bulunurken, virüs yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısı 2.500'ü geçti.
Nisan teslim altın vadeli işlemleri geçen hafta %9,5'lik artışla ons başına 1.625 dolarda kapanarak yaklaşık 12 yılın en iyi haftalık performansını gösterdi. Bu yükseliş, Covid-19'la mücadeleye yönelik onaylanan 2 trilyon dolarlık teşvik paketiyle birlikte elde ettiği süper kazancın bir kısmının Cuma günü yatırımcılar tarafından paraya çevrilmesi sebebiyle piyasanın enerjisinin bir kısmını kaybetmesine rağmen elde edildi.
Tüm gözler, Cuma günü yayınlanacak olan ve en az 100.000 iş kaybının beklendiği Mart ayı istihdam verilerinde olacak. Geçen hafta ABD'de 3,3 milyon kişi ilk kez işsizlik maaşı için başvurmuştu.
OANDA analisti Jeffrey Haley'e göre "hisselerin beklenildiği şekilde haftanın ilerlemesiyle birlikte düşük performans göstermesi durumunda altın 1.600 dolar altına bir gerileme yaşayabilir.
"Aslında temellere baktığımızda altın çok daha iyi durumda olmalı ancak doların geçen haftaki yükselişinden sonra bile küresel çapta yatırımcıların heyecanlı bir şekilde eli tetikte beklemeleri ve altın yerine açık bir şekilde nakiti tercih etmeleri altının bu hafta ons başına 1.650,00 doları zorlamasının muhtemel olmadığını gösteriyor."