Cari Açıkta Birinci Çeyrekte %5,2’lik Büyüme
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre Mart ayında cari açık geçen yılın aynı ayına göre 666 milyon Dolar azaldı ve 3,05 milyar Dolar olarak açıklandı. İlk üç aylık dönemde bakıldığında 8,29 milyar Dolar olan cari açık, geçen yılın ilk çeyreğine göre ise %5,1 artış gösterdi.
Verinin detayı incelendiğinde Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre dış ticaret açığındaki 0,79 milyar Dolarlık azalmanın etkisi öne çıkıyor. Cari dengede önemli bir kalem olan finans hesabında ise açığın 7,65 milyar Dolar’dan 6,48 milyar Dolar’a düştüğü görülmekte.
Değerlendirme ve Sonuç
Öncelikle aylık bazdaki düşüş olumlu olarak görülebilir fakat ilk üç aylık dönemde cari açıktaki %5,2’lik artışı negatif olarak izlemekteyiz. Çeyrekler bazındaki bu karşılaştırmada mal ve hizmet dengesinden öte finans dengesindeki değişimin negatif etkisini görmekteyiz. Geçen yıla göre mal dengesindeki değişim %1,1 düzeyinde ve bunu önemli bir değişim olarak yorumlamıyoruz.
Büyük resme baktığımızda ise ana gösterge olarak takip ettiğimiz Cari denge / GSYH dengesinin ilk çeyrekte yükseldiğini görebiliriz. Aşağıdaki grafik GSYH ve cari dengedeki gelişmelerle birlikte, TCMB’nin de önemli bir finansal istikrar göstergesi olarak izlediği (faiz koridoru politikasının, 2010’da yayımladığımız çıkış stratejisinin ana etkenlerinden biri olarak gördüğümüz) cari açık – GSYH oranıdır. Krizin ilk yansıması olarak bu oranda düşüş gördük fakat 2008 – 2012 döneminde iç tüketimi artırıcı önlemler ile cari açığın GSYH’a oranının %9,6’ya yükseldiğini izledik. 2015 yılında bu oranı %4,46 ile kapattık. IMF Nisan ayı tahminlerine göre bu oranın 2017 yılında %4,7 ve 2018’da ise %4,6 olması bekleniyor.
Sepet kurun ve faizlerin yükseldiği yakın vadede cari açığın finansmanı sorunu da daha ciddi bir boyutta. Kısa vadeli finansman araçları ile cari açığın azaltılamayacağını da görmekteyiz. TCMB, finansal istikrarı tesise yönelik aldığı kararlar ile 2012 – 2015 döneminde cari açıkta düşüş sağlayabildi. Cari açığın GSYH’a oranı olarak baktığımızda düşüş trendini olumlu izliyoruz. Buna karşın büyüme trendi yeniden %4-5 bandına oturduğu takdirde, bu oranın yükseleceğinin farkındayız. Çözüm; finansal dengeyi koruyacaksak faizleri, faizleri düşürmek için de enflasyonu indirmemiz gerekiyor. Mal ve hizmet dengesinde ise yapısal bir enerji açığı sorunumuz gündemde. Bunun çözümü kısa vadede mümkün olmayabilir. Buna karşın yerli ve katma değeri yüksek üretimin gerekliliğinin altını çizmeye devam ediyoruz.