Geçtiğimiz hafta açıklan ABD işsizlik oranı %6,7 oldu, iş gücüne katılım oranı da aynı şekilde düştüğü için işsizlik oranında gerileme olmuş gibi görünüyor, bu tamamen istatistiki bir durum ancak reel gerçeği yansıtmıyor.
Yurt içinde de aynı durum yaşanıyor, TÜİK verilerine göre işsizlik oranı Eylül’de %12,7’ye geriledi ve geçen yılın aynı ayına göre işsiz sayısı 550 bin kişi azaldı. 2019’un ilk çeyreğinde %15’e yaklaşarak son on yılın en yüksek seviyesine çıkan işsizlik oranı pandemi öncesi %13,2 idi. Pandemi sürecinde ABD’de rekor, yine birçok ülkede de ciddi oranda iş kaybı yaşanırken yurt içinde ise işsiz sayısı her ay biraz daha azaldı. Karantina dönemi, kontrollü gevşeme dönemi ve yeniden uygulanan kısıtlamalara rağmen işsizlik oranı azalıyor! Bu elbette ki reelde böyle değil, ayrıca bugün açıklanan TBB verilerinde kredilerdeki büyük artış da sektörlerin nakde ne kadar ihtiyacı olduğunu açıkça gösteriyor. Yani pandemi yurt içinde ekonomik düzeni bozdu ve halen de bu süreç devam ediyor.
Bugün yurt içinde açıklanan bir diğer önemli veri ise TCMB’nin haftalık raporu oldu. 4 Aralık raporuna göre döviz mevduatları artarken TL mevduatlarında ise düşüş oldu. Yerleşikler son haftada 3,2 milyar dolar döviz alımı yaptı ve döviz hesapları 231 milyar doları aşarak rekor tazeledi. Geliri düşük olan için zaten ayı geçirmek kendi başına bir meziyetken birikim yapan vatandaş ise tercihini döviz ve altından yana seçiyor. Bunun en büyük nedeni ise TL’ye olan güven kaybı ve enflasyondaki yükseliş. Yönetimin reforma geçiş açıklamaları ve merkezin faiz artırması ile Kasım ayı içinde alım yapan yabancı yatırımcı, son haftada hisseden vazgeçti, sadece tahvilde 91 milyon dolar alım yaptı.
27 Kasım haftasında 4,7 milyar dolar azalan net uluslararası rezervler 17 yılın en düşük seviyesine geriledi, son haftada ise 1 milyar 853 milyon dolar artışla 15 milyar 585 milyon dolara yükseldi. Tüm bu rakamlar neden-sonucu oldukça açık gösteriyor. Rezervlerdeki azalma ve uygulanan politikalara dair kaygılar hem yatırımcıların hem de hane halkının tercihinde etkili oluyor.
Temmuz ayı içinde dolar kuru 6,80’li seviyelerde bir süre korundu ve sonrasında ise yükselişini hızlandırdı. Bu süre içinde fiyatı dengelemek için yitirilen rezervler ise hiçbir işe yaramadı. Sadece bu sene başından itibaren döviz rezervi 34,8 milyar dolar azaldı ve yönetimin Kasım’daki adımlarının ardından kurun 7,80’li seviyelerde dengelenmesi, önceki hafta ise rezervlerdeki sert düşüş yine aynı kaygıya neden oldu. Bu da sonrasında oluşabilecek yeni bir atak riskine karşın güvence tercihlerinin de belirlenmesine neden oluyor maalesef. Peki nasıl olacak/olmalı sorusunun cevabını ise herkes biliyor.
Gün içi fiyatlamalara baktığımızda kur cephesinde çok sert bir değişim yok, ancak sınırlı da olsa yukarı doğru hareketler yaşanıyor. USD/TRY kurunda 7,87 üzeri günlük kapanışlar yeniden 7,95-8,05 aralığına bir hareket olasılığını güçlendirir.